| طرح کالابرگ الکترونیکی طی دو سال گذشته یکی از مهمترین برنامههای حمایتی دولت برای حفظ قدرت خرید خانوارها بوده است. اکنون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که شیوه جدید کالابرگ تا آذرماه 1404 نهایی و وارد مرحله اجرا خواهد شد؛ تغییری که میتواند نحوه دریافت یارانه کالاهای اساسی را متحول کند. در این گزارش، تمامی جزییات اعلامشده توسط وزیر، شیوههای پیشنهادی، مزایای روش جدید و اثرات این طرح بر خانوارها بررسی میشود. شیوه جدید کالابرگ در آذرماه نهایی میشود میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در نشست هفتگی سخنگوی دولت اعلام کرد که طرح جدید کالابرگ در مراحل پایانی بررسی است و تلاش میشود اجرای آن از آذرماه آغاز شود. به گفته او، کالابرگ یکی از مهمترین ابزارهای حمایتی دولتها در دورههای مختلف بوده و اکنون قرار است نسخه کارآمدتری از آن در اختیار مردم قرار گیرد. وزیر تأکید کرده است:«شیوه جدید کالابرگ هنوز نهایی نشده اما تأمین مالی آن انجام شده و پس از جمعبندی نهایی در آذرماه اجرا میشود.» این جمله نشان میدهد که بودجه مرحله جدید کاملاً آماده است اما در حال حاضر دولت و مجلس روی شیوه اجرای آن در حال جمعبندی هستند. مرور کوتاه بر سابقه کالابرگ در ایران برای درک بهتر طرح جدید، وزیر تعاون مروری بر سابقه کالابرگ در ایران داشت: 1) کالابرگ در دوره جنگ تحمیلی در سالهای دهه 60، دولت با صدور کوپن و ایجاد مراکز توزیع، کالاهای اساسی مانند برنج، روغن، قند، شکر و پوشاک را با قیمتهای بسیار پایین در اختیار مردم قرار میداد. این شیوه به دلیل شرایط اقتصادی و محدودیت منابع، یک روش ضروری محسوب میشد. 2) از سال 93؛ انتقال مسئولیت کوپن کالا به گفته وزیر: در سال 1393 موضوع کالابرگ از وزارت صمت به وزارت کار منتقل شد. در دولت روحانی چند مرحله کالابرگ اجرا شد اما جامعه هدف بسیار محدود بود. 3) شیوه جدید در دولت شهید رییسی در دولت سیزدهم، شیوه طرح تغییر کرد؛ هدف اصلی «ثبات قیمت برای مصرفکننده» بود و دولت به جای کالا، یارانه نقدی یا اعتباری را برای خرید کالاهای مشخص پرداخت میکرد. چهار مرحله اجرای کالابرگ در دولت چهاردهم وزیر تعاون اعلام کرد که در دولت چهاردهم نیز چهار مرحله کالابرگ توزیع شده است. تفاوت اصلی این مراحل با گذشته در موارد زیر است: افزایش تعداد فروشگاههای طرف قرارداد امکان انتخاب از بین 11 کالای اساسی اختصاص اعتبار مشخص به هر فرد این اعتبار معمولاً برای خانوارهای دهکهای پایین درآمدی و مشمولان یارانه 300 و 400 هزار تومانی تخصیص یافته است. شیوه پیشنهادی جدید؛ انتخاب با مردم است مهمترین بخش سخنان وزیر به خصوصیات شیوه جدید کالابرگ مربوط میشود. او گفت:«در شیوه جدید، مردم میتوانند نوع دریافت یارانه را خودشان انتخاب کنند.» یعنی در نسخه جدید قرار است دو گزینه اصلی برای مردم وجود داشته باشد: گزینه اول: دریافت 500 هزار تومان برای خرید 11 کالای اساسی در این روش مشابه دورههای قبل، به افراد 500 هزار تومان اعتبار ماهانه داده میشود تا از میان 11 کالای اساسی مانند: روغن، برنج، مرغ، تخممرغ، ماکارونی، شیر، پنیر و ... خرید کنند. این اعتبار فقط در فروشگاههای طرف قرارداد قابل استفاده است. گزینه دوم: خرید کالا با تخفیف 20 درصد از 12 هزار فروشگاه این روش انعطاف بیشتری دارد: مردم میتوانند از 12 هزار فروشگاه منتخب کالاهای اساسی را به قیمت مصوب و با 20 درصد تخفیف واقعی خریداری کنند. این یعنی خانوادهها میتوانند بیش از اعتبار قبلی خرید کنند، زیرا تخفیف باعث افزایش قدرت خرید میشود. چرا شیوه جدید هنوز نهایی نشده؟ وزیر رفاه توضیح داده که جلسات مفصلی میان دولت و مجلس برگزار شده است. موضوعاتی که هنوز در دست بررسی است شامل: تعیین جامعه هدف (دهک 1 تا 5 یا همه مشمولان یارانه؟) تعیین دقیق مبلغ اعتبار شیوه اعمال تخفیف 20 درصد اتصال فروشگاههای بیشتر به سامانه کالابرگ امکان انتخاب آزاد بین دو طرح او گفت: «این شیوه متفاوت است و نیازمند تکمیل زیرساختهاست تا مردم بهترین انتخاب را داشته باشند.» مطالبات مردم درباره کالابرگ چیست؟ در شبکههای اجتماعی بسیاری از مردم خواستار: افزایش مبلغ اعتبار اضافه شدن کالاهای بیشتر امکان خرید از فروشگاههای محلی کوچک دسترسی آسانتر در شهرهای کوچک و روستاها هستند. اجرای نسخه جدید کالابرگ در آذرماه میتواند بخش مهمی از این مطالبهها را برطرف کند. اجرای کالابرگ چه تأثیری بر اقتصاد خانوار دارد؟ 1) افزایش قدرت خرید در شرایط تورمی ثبات قیمت کالاهای اساسی میتواند فشار تورم را کاهش دهد. 2) کاهش هزینه سبد خوراک تخفیفهای 20 درصدی و امکان خرید با اعتبار ماهانه باعث کاهش هزینه ماهانه خوراک میشود. 3) حمایت مؤثرتر از دهکهای پایین دهکهای 1 تا 5 بیشترین بهره را از طرحهای اعتباری میبرند. 4) افزایش شفافیت مالی خرید از فروشگاههای رسمی موجب رصد دقیقتر فروش کالا میشود. نقش مجلس در نهایی شدن کالابرگ طبق توضیح وزیر، مجلس نیز در تعیین چارچوب کالابرگ نقش مهمی دارد و پیشنهادهایی برای: افزایش مبلغ اعتبار تعیین جامعه هدف وسیعتر یا تغییر دامنه کالاها ارائه کرده است. کالابرگ در آذرماه چگونه اجرا میشود؟ اگر تمام مراحل طبق برنامه پیش برود، از ابتدای آذرماه مردم با مراجعه به: اپلیکیشن «شما» فروشگاههای طرف قرارداد سامانه کالابرگ و کارت بانکی یارانهای میتوانند از شیوه جدید استفاده کنند. جمعبندی نهایی بر اساس اعلام رسمی وزیر تعاون، شیوه جدید کالابرگ تا آذرماه 1404 نهایی و اجرا میشود. در این نسخه، مردم میتوانند میان دو روش انتخاب کنند: دریافت اعتبار 500 هزار تومانی یا خرید با تخفیف 20 درصدی از 12 هزار فروشگاه تأمین مالی طرح انجام شده و فقط شیوه اجرایی در حال جمعبندی نهایی است. انتظار میرود اجرای این طرح نقش مهمی در بهبود معیشت خانوارها و کنترل هزینههای ضروری داشته باشد. منابع خبری اقتصادآنلاین گزارش هفتگی سخنگوی دولت اظهارات رسمی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی |