در حالی‌که افزایش قیمت کالاها و خدمات طی ماه‌های اخیر فشار زیادی بر قشر بازنشسته وارد کرده، دولت و سازمان تأمین اجتماعی از اجرای مرحله سوم متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در سال 1405 خبر داده‌اند. این طرح که از اواخر سال 1404 آغاز می‌شود، قرار است با افزایش 3 تا 5 میلیون تومانی حقوق ماهانه، عدالت پرداختی میان شاغلان و بازنشستگان را برقرار کند.
در ادامه جزییات کامل مبلغ، زمان و نحوه اجرای این افزایش حقوق بازنشستگان را بررسی می‌کنیم.

بر اساس اعلام منابع رسمی، مرحله سوم طرح متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان از اواخر سال 1404 آغاز و در سال 1405 به‌صورت کامل اجرا می‌شود.
در این مرحله، دولت قصد دارد فاصله میان حقوق شاغلان و بازنشستگان را کاهش دهد تا بازنشستگان بتوانند از حداقل 90 درصد دریافتی هم‌رده‌های شاغل خود برخوردار شوند.
به گفته کارشناسان حوزه تأمین اجتماعی، این اقدام نه‌تنها باعث افزایش حقوق بازنشستگان می‌شود بلکه تأثیر مثبتی بر بهبود قدرت خرید و رفاه خانوارهای بازنشسته دارد.

در سال 1405، میزان افزایش حقوق بازنشستگان بسته به نوع صندوق بازنشستگی متفاوت خواهد بود:

 بازنشستگان تأمین اجتماعی (حداقل‌بگیر): افزایش حدود 3 تا 4 میلیون تومان

 بازنشستگان میان‌سطح تأمین اجتماعی: افزایش 3.5 تا 4.5 میلیون تومان

 بازنشستگان کشوری: افزایش 4 تا 5 میلیون تومان

 بازنشستگان لشکری: حدود 5 میلیون تومان

به این ترتیب، میانگین رشد حقوق در سال آینده حدود 30 درصد نسبت به سال 1404 خواهد بود و این میزان به‌صورت مرحله‌ای از ابتدای سال تا نیمه 1405 اعمال می‌شود.

طرح متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان با هدف جبران کاهش قدرت خرید و کاهش فاصله درآمدی با شاغلان طراحی شده است.
این طرح در سه مرحله برنامه‌ریزی شد:
مرحله اول در سال 1403 (اعمال 40 درصد)
مرحله دوم در سال 1404 (اعمال 50 درصد دیگر)
مرحله سوم و نهایی در سال 1405 (اعمال 30 درصد باقی‌مانده)

با اجرای کامل این سه مرحله، دریافتی بازنشستگان به سطح 90 درصد حقوق شاغلان هم‌تراز می‌رسد و به گفته مسئولان، منابع مالی آن از محل درآمدهای پایدار دولت تأمین خواهد شد.

افزایش حقوق بازنشستگان تأثیر مستقیم بر سطح رفاه و توان اقتصادی خانوار دارد.
در حال حاضر، بخش قابل توجهی از بازنشستگان با افزایش هزینه‌های معیشتی، درمان، مسکن و خوراک مواجه‌اند.
اجرای مرحله سوم متناسب‌سازی حقوق می‌تواند موجب:

افزایش قدرت خرید

کاهش شکاف طبقاتی

و بهبود وضعیت رفاهی بازنشستگان شود.

تحلیلگران اقتصادی نیز معتقدند که اگر این سیاست با کنترل تورم همراه باشد، می‌تواند نقش مهمی در افزایش رضایت اجتماعی ایفا کند.

بر اساس اعلام سازمان تأمین اجتماعی، این مرحله از اواخر سال 1404 آغاز و از فروردین 1405 در فیش حقوقی تمامی بازنشستگان اعمال خواهد شد.
به گفته منابع رسمی، فرآیند به‌روزرسانی حقوق شامل مراحل زیر است:

بررسی سوابق بیمه‌ای هر بازنشسته

تطبیق با گروه شغلی و هم‌ترازی با شاغلان

اعمال ضرایب جدید متناسب‌سازی

پرداخت مابه‌التفاوت به‌صورت ماهانه

همچنین وعده داده شده که پرداخت‌ها بدون تأخیر و از محل بودجه پایدار انجام گیرد.

فرهنگیان بازنشسته نیز از این متناسب‌سازی بی‌نصیب نخواهند ماند.
طبق اعلام وزارت آموزش‌وپرورش، افزایش حقوق فرهنگیان بازنشسته بر مبنای همان ضریب افزایش 25 تا 35 درصدی محاسبه می‌شود.
به‌طور میانگین، فرهنگیان بازنشسته در سال آینده بین 4 تا 5 میلیون تومان افزایش حقوق خواهند داشت که بخش عمده آن در قالب مرحله سوم متناسب‌سازی پرداخت می‌شود.

یکی از سوالات همیشگی بازنشستگان تفاوت بین "افزایش سالانه حقوق" و "متناسب‌سازی" است.
در حالی‌که افزایش سالانه بر اساس نرخ تورم تعیین می‌شود، متناسب‌سازی به معنای هم‌تراز کردن حقوق بازنشستگان با شاغلان هم‌رده است.
به بیان ساده، افزایش سالانه جبرانی برای تورم جاری است، اما متناسب‌سازی ابزاری برای اصلاح ساختاری حقوق بازنشستگان محسوب می‌شود.

یکی از دغدغه‌های اصلی در اجرای مرحله سوم، تأمین منابع مالی پایدار است.
سازمان تأمین اجتماعی اعلام کرده که منابع این طرح از طریق:

پرداخت بدهی دولت به صندوق‌ها،

درآمد سرمایه‌گذاری‌های سازمان،

و اصلاحات بودجه‌ای تأمین خواهد شد.

دولت وعده داده که تا پایان سال 1405، بدهی‌های معوقه خود را به صندوق‌ها تسویه کند تا روند پرداخت‌ها بدون تأخیر انجام شود.

طرح متناسب‌سازی بر پایه بند «ر» ماده 28 قانون برنامه هفتم توسعه است.
این بند دولت را موظف کرده که حقوق بازنشستگان را به‌گونه‌ای تنظیم کند تا حداقل به 90 درصد دریافتی شاغلان هم‌تراز برسد.
همچنین تأکید شده است که تأمین منابع متناسب‌سازی نباید منجر به استقراض از بانک مرکزی شود تا آثار تورمی نداشته باشد.

طبق آخرین اطلاعیه رسمی، اجرای افزایش حقوق بازنشستگان از اسفند 1404 آغاز و در فروردین 1405 در فیش حقوقی بازنشستگان اعمال می‌شود.
مابه‌التفاوت ماه‌های قبل نیز به‌صورت جداگانه در اردیبهشت‌ماه پرداخت خواهد شد.

تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که اگر دولت بتواند متناسب‌سازی را به‌صورت پایدار اجرا کند، تا سه سال آینده ساختار پرداختی صندوق‌ها به ثبات می‌رسد.
اما در صورتی که تورم بالا ادامه یابد، اثر مثبت این افزایش ممکن است کاهش یابد.
بنابراین کنترل نرخ تورم و رشد نقدینگی شرط اصلی موفقیت این سیاست است.

اجرای مرحله سوم متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در سال 1405 یکی از مهم‌ترین گام‌های دولت برای بهبود وضعیت معیشتی بازنشستگان است.
با این اقدام، بازنشستگان تأمین اجتماعی، لشکری، کشوری و فرهنگیان شاهد افزایش 3 تا 5 میلیون تومانی دریافتی خود خواهند بود.
این طرح در صورت اجرای کامل می‌تواند نابرابری مزدی را تا حدود 30 درصد کاهش دهد و رضایت اجتماعی قابل‌توجهی به همراه داشته باشد.

منبع: عرشه‌آنلاین، اقتصادآنلاین، سازمان تأمین اجتماعی