به گزارش پارسینه ؛ گفت وگو یکی از مهم ترین عواملی است که تاب آوری را در خانواده و روابط انسانی تقویت می کند.

به گزارش میگنا، گفت وگو در خانواده یکی از مهم ترین پایه های شکل گیری یک زندگی سالم، آرام و صمیمی است. هرجا ارتباط سالم وجود داشته باشد، سوءتفاهم ها کمتر، مشکلات قابل حل تر و روابط قدرتمندتر می شوند. خانه و خانواده اولین محیط اجتماعی است که انسان از کودکی با آن روبه رو می شود. عفت حیدری فرهنگ یار تاب آوری ایران معتقد است گفت وگوی سالم به افراد یاد می دهد که هر مشکلی قابل حل است و هیچ کس مجبور نیست تنهایی با سختی ها بجنگد

در این محیط، شیوه صحبت کردن، گوش دادن، احترام گذاشتن، بیان احساسات و حل اختلاف ها شکل می گیرد. اگر در خانواده گفت وگوی سازنده وجود داشته باشد، اعضای خانواده احساس امنیت روانی بیشتری می کنند و می توانند نیازها و احساسات خود را بدون ترس و اضطراب بیان کنند.

گفت وگو در خانواده یعنی تبادل کلامی و غیرکلامی بین والدین و فرزندان یا بین همسران برای بیان احساسات، نظرها، خواسته ها، نگرانی ها و مسائل روزمره. گفت وگو فقط صحبت کردن نیست.

یک گفت وگوی واقعی شامل گوش دادن فعال، احترام متقابل، صبوری، همدلی، درک متقابل و تلاش برای فهمیدن معنی پنهان پیام طرف مقابل است. خانواده ای که خوب با یکدیگر صحبت می کنند، کمتر دچار درگیری های شدید، کینه، قهر، سردی روابط و فاصله عاطفی می شود

در سال های اخیر بسیاری از خانواده ها به دلیل مشغله زیاد، استرس های زندگی، استفاده زیاد از فضای مجازی و کمبود زمان، فرصت و توان برای گفت وگوی سازنده را از دست می دهند. نتیجه این روند، کاهش صمیمیت، سوءتفاهم های پی درپی، مشکلات رفتاری کودکان و حتی افزایش اختلاف های زناشویی است. به همین دلیل روانشناسان و متخصصان خانواده تأکید می کنند که یکی از بهترین راه های حفظ سلامت روان خانواده، تقویت مهارت گفت وگو است.

در خانواده هایی که گفت وگو کم رنگ است، اعضا مجبور می شوند احساسات و مشکلات خود را سرکوب کنند. سرکوب احساسات در طولانی مدت باعث خشم، اضطراب، افسردگی، پرخاشگری و بی اعتمادی می شود. اما زمانی که صحبت ها، دلخوری ها و نگرانی ها با آرامش و احترام بیان شود، اعضای خانواده می توانند یکدیگر را بهتر بشناسند و یاد بگیرند چگونه مشکلات را بدون تنش و دعوا حل کنند.

گفت وگو باعث می شود خانه به فضایی امن تبدیل شود؛ جایی برای آرامش، نه محل جنگ، داد و بیداد و قضاوت.

اهمیت گفت وگو در خانواده فقط در حل مشکل نیست.

گفت وگو به اعضای خانواده کمک می کند تا احساس ارزشمندی کنند. وقتی کودکی با پدر یا مادرش صحبت می کند و می بیند که به حرف های او گوش داده می شود، احساس می کند مهم است. عزت نفس او بالا می رود، اعتمادبه نفس بیشتری پیدا می کند و در آینده روابط اجتماعی سالم تری خواهد داشت. همچنین گفت وگوی صحیح بین زن و شوهر باعث ایجاد عشق پایدار، وابستگی عاطفی، امنیت روانی و برنامه ریزی بهتر برای زندگی می شود.

اگر خانواده را مانند یک درخت تصور کنیم، گفت وگو ریشه های آن است. هرقدر ریشه قوی تر باشد، درخت مقاوم تر می ماند. خانواده ای که بدون گفت وگوی سالم ادامه می دهد، مانند درختی است که آب کافی دریافت نمی کند. ممکن است مدت ها روی پا بماند، اما در نهایت ضعیف می شود و در برابر کوچک ترین باد و طوفان زندگی آسیب می بیند.

بسیاری از افراد تصور می کنند سکوت بهترین راه فرار از درگیری است.

اما سکوت طولانی مدت تبدیل به سردی و فاصله عاطفی می شود. از سوی دیگر دعوا و فریاد زدن جای گفت وگو را نمی گیرد. دعوا فقط احساسات منفی ایجاد می کند و نتیجه ای ندارد. گفت وگو تعادل بین سکوت و عصبانیت است. در گفت وگو می توان بدون توهین، بدون داد زدن و بدون تحقیر، درباره مشکل صحبت کرد.

گاهی تصور می شود که در خانواده تصمیم ها نیازی به توضیح ندارند و فقط باید اطاعت شود. اما نسل جدید چنین چیزی را نمی پذیرد. نوجوانان امروز نیاز دارند دلیل تصمیم ها را بدانند، شنیده شوند و احساس کنند بخشی از خانواده هستند. وقتی با فرزندان صحبت نشده و فقط دستور داده شود، آن ها یا سرکش و عصبی می شوند یا منزوی و بی اعتماد. گفت وگوی سالم این فاصله را از بین می برد.

گفت وگوی سالم در خانواده بر پایه احترام است.

در این نوع ارتباط، توهین، فریاد، قهر، تحقیر، مقایسه و سرزنش وجود ندارد. در گفت وگوی سازنده، شنیدن به اندازه حرف زدن مهم است.

کسی که گوش نمی دهد، درواقع گفت وگو نمی کند.

گوش دادن واقعی یعنی قطع نکردن حرف طرف مقابل، نپریدن وسط صحبت، گوش دادن با نگاه، سر تکان دادن، و تلاش برای فهمیدن منظور و احساس او. گفت وگوی سالم همراه با آرامش، صداقت، همدلی و شفافیت است.

در یک ارتباط سالم، اعضای خانواده بدون ترس از قضاوت احساسات خود را بیان می کنند. گفت وگو زمانی موفق می شود که هدف آن شناختن و فهمیدن باشد، نه پیروز شدن در بحث. گفت وگو معامله ای برای برد و باخت نیست، بلکه پلی است برای نزدیک شدن دل ها.

خانواده ای که ارتباط خوبی دارد، از نظر روانی سالم تر است. اعضای آن کمتر دچار استرس، خشم یا افسردگی می شوند. گفت وگو باعث افزایش احترام، صمیمیت، آرامش، امنیت روانی، تفاهم، اعتماد و محبت می شود. وقتی والدین با یکدیگر رابطه کلامی خوبی دارند، فرزندان نیز الگو می گیرند و در آینده روابط اجتماعی موفق تری خواهند داشت.

گفت وگو مانع شکل گیری کینه و سوءتفاهم می شود. بسیاری از طلاق ها، دعواها و مشکلات خانوادگی فقط به دلیل نبود گفت وگو رخ می دهد، نه به خاطر مشکلات بزرگ.

گفت وگو حتی بر شرایط تحصیلی و موفقیت فرزندان تأثیر دارد.

کودکانی که می توانند احساسات خود را بیان کنند، تمرکز بهتر، رفتار اجتماعی سالم تر و اعتمادبه نفس بیشتری دارند. در چنین خانواده هایی تنبیه های خشن، داد زدن، یا تحقیر کمتر دیده می شود و جای آن را درک متقابل می گیرد.

همچنین گفت وگو روابط زن و شوهر را قدرتمندتر می کند.

زوج هایی که درباره مسائل کوچک و بزرگ حرف می زنند، کمتر دچار قهرهای طولانی، سردی عاطفی یا خیانت می شوند. وقتی احساسات، نیازها و ناراحتی ها بیان می شود، ذهن سبک تر و قلب آرام تر است.

مشکل بودن گفت وگو در خانواده ها دلایل مختلفی دارد.

گاهی والدین خودشان در کودکی یاد نرفته اند چگونه حرف بزنند یا احساساتشان را بیان کنند. بعضی افراد فکر می کنند غرورشان اجازه نمی دهد عذرخواهی کنند یا از اشتباه چشم پوشی کنند.

بعضی دیگر تصور می کنند فرزندان باید فقط گوش کنند و حق ابراز نظر ندارند. در برخی خانواده ها گفت وگو به دلیل خستگی، شلوغی زندگی، مشکلات مالی، نبود وقت و وابستگی به فضای مجازی کاهش می یابد.

گاهی دلیل اصلی ترس است.

ترس از قضاوت، طعنه، تمسخر یا دعوا. وقتی کودکی حرف می زند و پدر یا مادر می خندند یا مسخره می کنند، کودک دیگر حرف نمی زند. وقتی زن یا شوهر مشکل خود را مطرح می کند و با توهین یا سرزنش روبه رو می شود، طبیعی است که سکوت را انتخاب کند.

بنابراین گفت وگو زمانی شکل می گیرد که خانواده فضای امن ایجاد کند. امن یعنی بدون تمسخر، بدون قضاوت، بدون تحقیر.

تقویت گفت وگوی خانوادگی فقط با تلاش یک نفر ممکن نیست.

همه اعضای خانواده باید یاد بگیرند که حرف بزنند و شنونده باشند.

مهم ترین قدم ایجاد زمان مشخص برای صحبت است.

حتی در شلوغ ترین روزها، خانواده ای که روزانه چند دقیقه با هم صحبت کند، ارتباط سالم تری دارد. صحبت ها لازم نیست همیشه درباره مشکلات باشد.

گفت وگو می تواند درباره اتفاقات روزمره، خاطرات، آینده، برنامه های زندگی، احساسات و حتی موضوعات ساده باشد.

برای تقویت گفت وگو باید قضاوت را کنار گذاشت. وقتی شخصی احساساتش را بیان می کند، نباید به او گفت اشتباه می کنی یا نباید این طور فکر کنی.

باید به احساس او احترام گذاشت و تلاش کرد از زاویه نگاه او دنیا را دید. این رفتار باعث می شود او تشویق شود بیشتر صحبت کند.

روش مهم دیگر گوش دادن فعال است.

یعنی هنگام صحبت گوشی کنار گذاشته شود، تلویزیون خاموش باشد و توجه کامل به فرد مقابل داده شود. گاهی تنها چیزی که یک انسان می خواهد شنیده شدن است، نه راه حل. بسیاری از والدین تصور می کنند وقتی فرزند ناراحت است باید فوراً راه حل بدهند. اما ابتدا باید احساس او را درک کنند. جمله هایی مانند حق داری ناراحت باشی یا می فهمم چه احساسی داری، تأثیر زیادی در آرامش طرف مقابل دارد.

برای تقویت گفت وگو باید از انتقاد مستقیم، توهین و مقایسه پرهیز کرد.

به جای گفتن تو همیشه اشتباه می کنی، بهتر است گفته شود من این رفتار را دوست نداشتم یا این موضوع ناراحتم کرد. استفاده از کلمه من به جای تو تنش را کمتر می کند. گفتن تو هیچ وقت گوش نمی کنی یا تو همیشه خراب می کنی فقط باعث دعوا می شود.

تشویق کردن به صحبت نیز ضروری است. از فرزندان بپرسید امروز چه احساسی داشتند، چه چیزی یاد گرفته اند یا چه چیزی خوشحال یا ناراحتشان کرده است. وقتی فردی احساس کند حرف هایش مهم است، بیشتر صحبت می کند.

برای تقویت گفت وگو بین زن و شوهر نیز باید احترام، صبوری و صداقت وجود داشته باشد.

زوج هایی که عصبانیت را وارد صحبت ها می کنند، فقط فاصله ایجاد می کنند. بیان احساسات باید بدون تهدید، قهر، تحقیر یا فریاد باشد. اگر بحث داغ شد، بهتر است کمی سکوت کرد و بعد از آرام شدن ادامه داد.

یکی از مهم ترین روش های تقویت گفت وگو، کنار گذاشتن فضای مجازی در زمان هایی از روز است. وقتی اعضای خانواده کنار هم هستند اما هرکس سرش در گوشی است، عملاً هیچ ارتباطی شکل نمی گیرد.

تعیین زمان بدون گوشی، مانند زمان غذا خوردن یا یک ساعت در شب، کمک زیادی می کند.

صادق بودن نیز در گفت وگو اهمیت دارد. پنهان کاری، دروغ، طعنه و کنایه باعث سردی روابط می شود. گفت وگوی سالم بر پایه اعتماد است. وقتی اعتماد وجود داشته باشد، اعضا راحت تر احساساتشان را بیان می کنند.

مهارت حل اختلاف نیز در گفت وگو مهم است.

اختلاف نظر طبیعی است. هیچ خانواده ای نیست که بدون اختلاف زندگی کند. مهم این است که اختلاف تبدیل به جنگ نشود. اگر کسی اشتباه کرد، باید بتواند عذرخواهی کند. عذرخواهی کوچک ترین نشانه ضعف نیست، بزرگ ترین نشانه بلوغ و احترام است.

گفت وگو در خانواده مانند یک داروی شفابخش است که روابط را ترمیم می کند، عشق را افزایش می دهد و آرامش می آورد. بدون گفت وگوی سالم، حتی بهترین خانواده ها نیز به تدریج دچار فاصله عاطفی، سوءتفاهم و مشکلات جدی می شوند.

گفت وگو باید با احترام، صبوری، گوش دادن فعال، صداقت و همدلی همراه باشد. خانواده ای که صحبت می کند، شادتر است. فرزندانی که در چنین محیطی رشد می کنند، آینده روشن تری دارند. و زن و شوهری که با هم حرف می زنند، زندگی عمیق تری تجربه می کنند.

گفت وگو یکی از مهم ترین عواملی است که تاب آوری را در خانواده و روابط انسانی تقویت می کند. تاب آوری یعنی توانایی کنار آمدن با سختی ها، مشکلات و بحران های زندگی بدون فروپاشی احساسی. انسان زمانی می تواند در برابر فشارهای روانی مقاوم باشد که احساس حمایت، امنیت و درک شدن داشته باشد. گفت وگوی سالم دقیقاً همین حس را ایجاد می کند.

وقتی افراد با یکدیگر صحبت می کنند، احساسات، نگرانی ها و مشکلات خود را بیان می نمایند. بیان احساسات باعث کاهش استرس و آرام شدن ذهن می شود.

پنهان کردن مشکلات یا سکوت طولانی مدت، ذهن را سنگین می کند و فرد را آسیب پذیرتر می سازد. گفت وگو مانند تخلیه روانی است و اجازه نمی دهد فشارهای روحی جمع شوند. در نتیجه تاب آوری افزایش می یابد.

یکی از مهم ترین تأثیرات گفت وگو، شکل گیری حمایت عاطفی است. وقتی اعضای خانواده یا دو نفر در رابطه، مشکلات را با هم مطرح می کنند، احساس تنهایی نخواهند داشت. حتی اگر راه حل قطعی وجود نداشته باشد، همین شنیده شدن و درک شدن به فرد قدرت ادامه می دهد.

کسانی که در زمان بحران تنها هستند، بیشتر دچار اضطراب، ناامیدی یا پرخاشگری می شوند. اما کسانی که گفت وگو را بلدند، می توانند کمک بگیرند، احساساتشان را بیان کنند و از نظر روانی سبک تر شوند.

عفت حیدری فرهنگ یار تاب آوری ایران معتقد است گفت وگوی سالم به افراد یاد می دهد که هر مشکلی قابل حل است و هیچ کس مجبور نیست تنهایی با سختی ها بجنگد. بنابراین رابطه ای که بر پایه گفت وگو باشد، رابطه ای مقاوم تر، آرام تر و سرشار از امنیت روانی است.