به نقل از تسنیم، گزارش های تازه ای نشان می دهند بمب های نفوذگر سنگر GBU-57 آمریکا که قرار بود تأسیسات هسته ای زیرزمینی فردو در ایران را نابود کنند، به هدف خود نرسیده اند و ادعای کاخ سفید مبنی بر نابودی کامل این سایت را به چالش کشیده اند.

پیش از حمله، تبلیغات رسانه های آمریکا مدعی بودند که این بمب های عظیم الجثه که هر کدام 13.6 تُن وزن دارند قادرند به عمق حدود 60 متری زمین نفوذ کنند اما حالا ارزیابی محرمانه آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا نشان می دهد که خسارت وارد شده به سانتریفیوژهای پیشرفته سایت فردو محدود بوده و برنامه هسته ای ایران حداکثر چند ماه به تأخیر افتاده است.

کاخ سفید این ارزیابی را رد کرده و آن را تلاشی برای تضعیف اعتبار رییس جمهور ترامپ دانسته اما تحلیل های مستقل از سوی کارشناسان آمریکایی نشان می دهند که عمق نفوذ این بمب ها تا حد زیادی به نوع زمین بستگی دارد.

مطالعات نشان می دهند که در خاک رس لایه ای، بمب GBU-57 می تواند تا 80 متر نفوذ کند، اما در سنگ های با مقاومت متوسط، عمق نفوذ آن تنها حدود 7.9 متر است. این رقم به مراتب کمتر از عمق ادعا شده در تبلیغات آمریکایی ها است و همچنین با عمق سایت فردو که حدود 90 متر است فاصله زیادی دارد.

علاوه بر مقاومت سنگ عوامل دیگری هم اثرگذارند. ریچارد ژانلوز، استاد دانشگاه کالیفرنیا و کارشناس بمب های نفوذگرهای زمینی در مصاحبه ای با ان پی آر اشاره می کند که تغییرات در ساختار زمین شناسی مانند شکستگی ها یا شکاف ها می تواند مسیر بمب را در زیر زمین منحرف کرده و اثربخشی انفجار را کاهش دهد.

بنابراین، عدم موفقیت بمب ها در رسیدن به هدف و نابودی کامل تأسیسات هسته ای فوردو، احتمالا به دلیل ترکیبی از مقاومت سنگ و عوامل زمین شناسی منطقه بوده است.

به نظر می رسد که برنامه ریزان آمریکایی از این نوع چالش ها آگاه بودند و به جای ارسال یک یا دو بمب GBU-57، آن ها 12 بمب را برای هدف قرار دادن تأسیسات فردو ارسال کردند. بر اساس تصاویر ماهواره ای، به نظر می رسد که این بمب ها به صورت جفتی رها شده اند، به طوری که اولین بمب سنگ را شکسته و عمق نفوذ بمب دوم را افزایش داده است. همچنین، بمب افکن ها به نظر می رسید که سیستم تهویه فردو را هدف قرار داده اند.

این سلاح ها احتمالاً موج شوکی قدرتمند در سنگ ایجاد کردند که به عمق زمین منتقل شده و تأسیسات زیرین را تحت تأثیر قرار داد.

اما ژانلوز می گوید که این موج های شوک به سرعت در سنگ ضعیف می شوند. موقعیت فردو که دقیقاً زیر لبه کوه قرار دارد، احتمالاً این حفاظت را به حداکثر رسانده است.

به نظر می رسد که عوامل زمین شناسی و حفاظت های به کارگرفته شده در طراحی فردو یکی از متجاوزانه ترین عملیات های هوایی آمریکایی ها در دوران اخیر را ناکام گذاشته است.