وزیر آموزش‌وپرورش خواستار تخصیص «فوق‌العاده خاص» برای معلمان شد. آیا افزایش حقوق فرهنگیان در راه است؟ جزییات جدید از طرح معیشتی معلمان را بخوانید.

معیشت فرهنگیان یکی از دغدغه‌های دیرینه نظام آموزشی ایران است. سال‌هاست که معلمان، به عنوان ستون اصلی آموزش کشور، از فاصله چشمگیر میان حقوق و هزینه‌های زندگی گلایه دارند. در همین راستا، «علیرضا کاظمی» وزیر آموزش‌وپرورش، در نشست اخیر خود با اعضای فراکسیون فرهنگیان مجلس شورای اسلامی، خواستار اختصاص فوق‌العاده خاص به معلمان شد؛ اقدامی که به باور کارشناسان، در صورت تحقق، می‌تواند گامی مؤثر برای بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی جامعه فرهنگیان باشد.

کاظمی در سخنان خود تأکید کرد که رسیدگی به وضعیت معیشتی معلمان، از اولویت‌های اصلی وزارتخانه است و افزود:

«برای تغییر واقعی در زندگی معلمان، تنها افزایش‌های معمول کافی نیست؛ باید فوق‌العاده خاص اعمال شود تا معلمان نیز طعم عدالت در حقوق را بچشند.»

او از نمایندگان مجلس خواست تا تخصیص فوق‌العاده خاص فرهنگیان را در قالب نامه رسمی از مجلس شورای اسلامی به مراجع ذی‌ربط ابلاغ کنند. به گفته وزیر، بدون تصویب و اجرای این فوق‌العاده، هیچ تغییر پایداری در وضعیت اقتصادی معلمان رخ نخواهد داد.

فوق‌العاده خاص، نوعی مزایای ویژه است که در برخی دستگاه‌ها برای مشاغل حساس و کلیدی پرداخت می‌شود. این فوق‌العاده می‌تواند بین 20 تا 50 درصد حقوق پایه را شامل شود و معمولاً با هدف جبران نابرابری درآمدی و ارتقای انگیزه شغلی پرداخت می‌گردد.

در سال‌های اخیر، بسیاری از نهادهای دولتی از جمله وزارت بهداشت و وزارت نفت از این نوع مزایا بهره‌مند شده‌اند، اما جامعه فرهنگیان هنوز از آن محروم بوده است. به همین دلیل، درخواست جدید وزیر آموزش‌وپرورش، برای بسیاری از معلمان به مثابه طلوع امیدی تازه تلقی می‌شود.

با وجود افزایش‌های مقطعی حقوق، فاصله میان درآمد معلمان و هزینه‌های زندگی همچنان بالاست. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از فرهنگیان برای تأمین مخارج روزمره، ناچار به شغل دوم یا سوم هستند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که پرداخت فوق‌العاده خاص می‌تواند:

قدرت خرید معلمان را افزایش دهد

انگیزه ماندگاری در شغل معلمی را تقویت کند

مانع از مهاجرت معلمان باتجربه به سایر بخش‌ها شود

عدالت پرداخت در میان کارکنان دولت را برقرار کند

بر اساس داده‌های مرکز آمار، متوسط حقوق معلمان رسمی در سال 1404 حدود 15 تا 18 میلیون تومان برآورد می‌شود، در حالی‌که خط فقر شهری از مرز 30 میلیون تومان عبور کرده است.
این اختلاف چشمگیر، باعث شده تا بسیاری از فرهنگیان خواستار اجرای طرح‌های حمایتی و مزایای ویژه نظیر فوق‌العاده خاص معلمان شوند.

وزیر آموزش‌وپرورش در دیدار با فراکسیون فرهنگیان مجلس تأکید کرد که تحقق این مطالبه، بدون همراهی نمایندگان ممکن نیست. او خواستار شد که مجلس نامه رسمی اختصاص فوق‌العاده خاص به معلمان را به مراجع ذی‌ربط ارسال کند تا فرآیند اجرایی آن آغاز شود.
منابع نزدیک به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز اعلام کرده‌اند که بررسی این پیشنهاد در دستور کار قرار گرفته است.

دکتر «سیدمحمد حسینی»، کارشناس حوزه آموزش، در گفت‌وگویی با رسانه‌ها گفته است:

«اگر دولت و مجلس واقعاً به عدالت آموزشی باور دارند، باید معلمان را در اولویت پرداخت‌های ویژه قرار دهند. فوق‌العاده خاص، نه یک امتیاز لوکس، بلکه یک ضرورت است.»

او تأکید کرد که اجرای این طرح، تأثیر مستقیمی بر کیفیت تدریس و انگیزه معلمان خواهد داشت.

کاظمی در بخشی از سخنان خود به وضعیت صندوق ذخیره فرهنگیان اشاره کرد و گفت:

«سیاست صندوق باید از بنگاه‌داری به سهام‌داری تغییر کند. شرکت‌های زیان‌ده باید ادغام شوند و سامانه شفافیت مالی ایجاد شود.»

به گفته وی، اصلاح ساختار اقتصادی آموزش‌وپرورش می‌تواند منابع پایدارتری برای پرداخت حقوق و مزایا از جمله فوق‌العاده خاص فرهنگیان فراهم کند.

وزیر آموزش‌وپرورش در ادامه نشست بر نظارت جدی‌تر بر مدارس غیردولتی تأکید کرد. او گفت:

«نباید کیفیت آموزشی در مدارس غیردولتی قربانی سودجویی شود. آموزش باید در همه بخش‌ها با معیار عدالت دنبال شود.»

همچنین، کاظمی از ساماندهی نیروی انسانی به عنوان یکی از پروژه‌های در دست اجرا نام برد و افزود:

«در حال اصلاح آیین‌نامه‌هایی هستیم تا وضعیت استخدامی معلمان حق‌التدریس و نیروهای خرید خدماتی تعیین تکلیف شود.»

بر اساس طرح پیشنهادی، فوق‌العاده خاص در مرحله نخست شامل معلمان رسمی و پیمانی خواهد شد و در صورت تأمین بودجه، امکان گسترش آن به نیروهای حق‌التدریس نیز وجود دارد.
گفته می‌شود که وزارت آموزش‌وپرورش به دنبال اختصاص منابعی از محل بودجه سال آینده و صرفه‌جویی در هزینه‌های غیرضروری است.

برآوردها نشان می‌دهد که پرداخت این فوق‌العاده می‌تواند به طور میانگین 4 تا 7 میلیون تومان به حقوق ماهانه معلمان بیفزاید.
این افزایش، هرچند به‌تنهایی مشکل معیشت فرهنگیان را حل نمی‌کند، اما گامی مهم در جهت کاهش نابرابری درآمدی میان مشاغل دولتی محسوب می‌شود.

در فضای مجازی، درخواست وزیر آموزش‌وپرورش بازتاب گسترده‌ای داشته است. بسیاری از معلمان از این مطالبه استقبال کرده‌اند و آن را «اولین قدم واقعی برای تغییر» دانسته‌اند.
در مقابل، برخی نیز نسبت به تحقق آن تردید دارند و می‌گویند تجربه‌های قبلی مانند «رتبه‌بندی معلمان» هنوز به طور کامل اجرا نشده است.

وزارت آموزش‌وپرورش علاوه بر پیگیری فوق‌العاده خاص، طرح‌های دیگری نیز در دست بررسی دارد از جمله:

افزایش بودجه رفاهی و بیمه تکمیلی معلمان

توسعه مسکن فرهنگیان با همکاری بنیاد مسکن

به‌روزرسانی آیین‌نامه ارتقای شغلی معلمان

بهبود نظام پرداخت پاداش پایان خدمت

اختصاص فوق‌العاده خاص به معلمان، نه یک مطالبه صنفی، بلکه ضرورتی ملی است. کشوری که به آموزش بها می‌دهد، باید معلمانش را در اولویت حمایت قرار دهد.
در صورت تصویب و اجرای این طرح، جامعه فرهنگیان می‌تواند پس از سال‌ها شاهد عدالت در نظام پرداخت و افزایش واقعی قدرت خرید باشد.
اکنون چشم هزاران معلم به مجلس و دولت دوخته شده است تا ببینند وعده‌ی وزیر آموزش‌وپرورش، تا چه اندازه به عمل نزدیک می‌شود.

خبرگزاری ایسنا 

خبرگزاری مهر

روزنامه ایران

خبرگزاری تسنیم 

پایگاه اطلاع‌رسانی دولت (dolat.ir)