آرژانتین روز یکشنبه در انتخابات میان‌دوره‌ای پارلمانی خود با یکی از پیچیده‌ترین آزمون‌های سیاسی و اقتصادی چند سال اخیر روبه‌رو شد. این انتخابات نه‌تنها به منزله سنجش اعتبار رییس‌جمهوری خاویر میلی، بلکه محک جدی برنامه اقتصادی تند و رادیکال او بود که از دسامبر 2023 آغاز شده است.

 حزب میلی، «لا لیبرتاد آوانزا»،  بیش از 40 درصد آرا را به دست آورد و حداقل یک‌سوم کرسی‌های هر دو مجلس را کسب کرد، که امکان حفظ وتوهای ریاست جمهوری و پیشبرد اصلاحات اقتصادی را برای دولت فراهم می‌کند. این نتیجه، با توجه به شکست سنگین حزب میلی در انتخابات استانی بوئنوس آیرس در ماه گذشته، تعجب تحلیلگران را برانگیخت. در استان بوئنوس آیرس که پایگاه سنتی پرونیست‌ها بود، میلی با اختلاف کمی پیروز شد، در حالی که ماه گذشته شکست سنگینی را تجربه کرده بود. 

 رییس‌جمهوری راست‌گرای آرژانتین، با وعده مهار تورم افسارگسیخته، کاهش هزینه‌های عمومی و آزادسازی اقتصاد، تلاش کرده تا کشور را از دهه‌ها رکود و نوسانات شدید ارزی خارج کند. با وجود کاهش تورم، رکود و کندی رشد اقتصادی موجب نگرانی رأی‌دهندگان شده بود. همزمان، ایالات متحده با تخصیص خط اعتباری بزرگ به بانک مرکزی برای مقابله با کمبود نقدینگی، وارد معادله انتخاباتی آرژانتین شد.

میلی از دسامبر 2023 با وعده خروج کشور از مسیر تورم افسارگسیخته و فرار سرمایه به قدرت رسید. کاهش هزینه‌های عمومی، پایان خلق پول تورم‌زا، آزادسازی اقتصاد و تثبیت نسبی نرخ ارز، ستون‌های برنامه او بودند، اما سیاست تثبیت مبتنی بر نرخ ارز، اثرات جانبی خود را داشت: صادرات گران‌تر شد، واردات ارزان‌تر، هزینه‌های استقراض افزایش یافت و رشد بخش‌های صنعتی و ساخت‌وساز کند شد. برنامه میلی با تعیین محدوده ارزش‌گذاری دلار در آوریل، نسخه سبک‌تری از تثبیت نرخ ارز را اجرا کرد و با سازوکارهای مستقیم و غیرمستقیم، ارزش پزو را کنترل کرد. با این حال، ذخایر محدود بانک مرکزی، نوسانات ارزی و فشار بر بدهی خارجی، همچنان اقتصاد را شکننده کرده بود. در این شرایط، سوآپ توافق‌شده با وزارت خزانه‌داری آمریکا به عنوان مکانیسمی برای تأمین نقدینگی و آرام کردن بازارها عمل کرد.

صندوق بین‌المللی پول، نرخ رشد واقعی 4.5 درصد را برای آرژانتین در سال‌جاری پیش‌بینی کرده است، اما احساس عمومی از رکود و فشار اقتصادی بیشتر خبر می‌دهد. میلی برای حفظ سیاست ارزی خود مجبور شد صدها میلیون دلار در بازار بفروشد و این امر زنگ خطر کمبود ذخایر را به صدا درآورد.

اقتصاددانان هشدار می‌دهند که سیاست تثبیت نرخ ارز که در آن بانک مرکزی ارزش پزو را در محدوده مشخصی حفظ می‌کند، اگرچه باعث کاهش تورم شده، اما رشد اقتصادی را کند کرده و رقابت‌پذیری بخش‌های کلیدی مانند صادرات را کاهش داده است. دولت برای حفظ ارزش پزو مجبور شده در هفته‌های اخیر صدها میلیون دلار از ذخایر ارزی خود را صرف کند، که این امر نگرانی‌ها درباره محدودیت ذخایر و پایداری بدهی خارجی را افزایش داده است. یکی از عوامل کلیدی این پیروزی، حمایت مالی بی‌سابقه ایالات متحده بود. ترامپ پیش از انتخابات اعلام کرد ادامه کمک 40 میلیارد دلاری به آرژانتین منوط به پیروزی میلی خواهد بود و خط اعتباری عظیم برای تضمین نقدینگی بانک مرکزی ایجاد کرد و این موضوع فشار سیاسی و اقتصادی قابل‌توجهی ایجاد کرد. از دیدگاه تحلیلگران، این حمایت خارجی، عامل ثبات نسبی بازارها و کاهش نگرانی‌های بدهی بود، اما همزمان برخی آن را دخالت در امور داخلی آرژانتین ارزیابی کردند.

 میلی هنوز در اول راه است 

پیروزی میلی، علاوه بر تثبیت برنامه اقتصادی، پیامدهای سیاسی مهمی نیز داشت. حزب او توانست در استان‌های تحت سلطه پرونیسم، از جمله بوئنوس آیرس، سانتافه و کوردوبا، حمایت کسب کند و نشان دهد که اصلاحات اقتصادی، هرچند پرهزینه، می‌تواند جایگاه او را تقویت کند. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که رییس‌جمهوری هنوز برای پیشبرد کامل دستورکار خود نیازمند جلب حمایت متحدان سیاسی و ایجاد ائتلاف‌های مؤثر در کنگره است، چرا که اکثریت مطلق هنوز در دست او نیست. اقتصاددانان و تحلیلگران بازار معتقدند که این انتخابات نشان‌دهنده اطمینان نسبی بازارها به برنامه اقتصادی میلی است، اما آینده رشد پایدار اقتصادی و مدیریت بدهی‌های بین‌المللی همچنان به چالش کشیده خواهد شد. با این همه، فشار بر بخش‌های آسیب‌پذیر اقتصادی ادامه دارد و کاهش قدرت خرید، افزایش بیکاری و تعطیلی کسب‌وکارها، نارضایتی گسترده‌ای را میان مردم ایجاد کرده است. میزان مشارکت رأی‌دهندگان نیز با 67.8 درصد، پایین‌ترین میزان از زمان بازگشت دموکراسی در سال 1983 ثبت شد که نشان‌دهنده کاهش اعتماد عمومی و بی‌میلی به سیاست است.

نقش ترامپ در انتخابات آرژانتین

در انتخابات میان‌دوره‌ای آرژانتین، پیروزی میلی در دور اول پارلمان، بیش از آنکه صرفاً ناشی از مسائل اقتصادی باشد، تحت تأثیر عوامل سیاسی و بین‌المللی بود. میلی نامزد جناح راست، چهره‌ای سیاسی است که در سال‌های اخیر توانسته بود حمایت قابل توجهی از طبقه متوسط و محافظه‌کار را جلب کند. تحلیل روندها نشان می‌دهد که سه محور اصلی در پیروزی او نقش داشتند، اول تصویر سیاسی میلی که توانست خود را به عنوان گزینه‌ای پایدار و راست‌گرای محافظه‌کار معرفی کند. دومین دلیل به نقش اعتبار مالی و حمایت غیرمستقیم ترامپ برمی‌گردد که اعتبار مالی 40 میلیارد دلاری ترامپ به میلی کمک کرد تا کمپین قدرتمندتری برگزار کند. اگرچه این پول به شکل مستقیم وارد انتخابات آرژانتین نشد، اما چند اثر مهم داشت. تقویت اعتبار سیاسی میلی در میان رأی‌دهندگان محافظه‌کار، زیرا نام ترامپ تداعی‌کننده سیاست‌های راست‌گرایانه و توان اقتصادی بود، همچنین دسترسی به شبکه‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی قدرتمندتر، که باعث شد پیام‌های میلی گسترده‌تر و مؤثرتر منتقل شود و ایجاد فضای رقابتی به نفع میلی بچرخد، چرا که رقبای او با توجه به پشتوانه حمایت ترامپ از او محتاط عمل کرده و از حمله مستقیم به میلی پرهیز کردند.

از کاراییب تا بوئنوس آیرس

سومین دلیل پیروزی متحدان رییس‌جمهوری آرژانتین در پارلمان، به تأثیر سیاست‌های کنونی ترامپ در کاراییب بر رفتار رأی‌دهندگان برمی‌گردد.  راهبرد ترامپ در کاراییب که از آن به عنوان «دکترین مونرو 2» نام برده می‌شود اعم از فشارهای اقتصادی، نظامی یا سیاست‌های منطقه‌ای به عنوان نمونه عملی از سیاست تهاجمی و راست‌گرایانه آمریکا عمل کرد. تجارب رأی‌دهندگان در منطقه نشان می‌دهد که راهبرد سختگیرانه فعلی ترامپ علیه آمریکای لاتین که به طور سنتی حیات خلوت واشنگتن محسوب می‌شود از جمله فشار بر دولت‌های چپ‌گرا و حمایت از جناح‌های راست، با مداخله در امور داخلی این کشورها برداشتی در ذهن رأی‌دهندگان آرژانتینی، بویژه کسانی که به ناکارآمدی جناح چپ در مدیریت بحران‌ها معترض بودند، ایجاد کرد که جناح میلی با بهره‌گیری از آن توانست خود را به عنوان گزینه‌ای مقتدر و قابل اعتماد معرفی کند.

در واقع می‌توان گفت، پیروزی میلی نتیجه ترکیبی از اعتماد داخلی، تصویر راست‌گرایانه و حمایت غیرمستقیم ترامپ بود. اعتبار مالی ترامپ و تجربه سیاست‌های او در کاراییب، رفتار رأی‌دهندگان محافظه‌کار آرژانتینی را تحت تأثیر قرار داد و موجب شد میلی دوباره به پارلمان راه یابد.