دچرخه ی قاعدگی طبیعی به طور متوسط هر 28 روز یک بار (به اضافه یا منهای 7 روز) اتفاق می افتد. خون ریزی قاعدگی زمانی نامنظم است که هربار زودتر از 21 روز شروع شود یا بیشتر از 8 روز طول بکشد. زودتر یا دیرتر رخ دادن قاعدگی یا عدم قاعدگی از علائم قاعدگی نامنظم است.

برای تشخیص اینکه آیا قاعدگی تان منظم است یا نه، باید زمان قاعدگی خود را به مدت سه ماه یادداشت کنید و فاصله ی بین آخرین روز قاعدگی تا اولین روز قاعدگی بعدی را در نظر بگیرید.

اگر فاصله ی بین اتمام و شروع قاعدگی شما در ماه های مختلف تفاوت چشمگیری داشت یعنی قاعدگی نامنظم دارید.

در بسیاری از موارد، قاعدگی نامنظم به شرایط تخمک گذاری وابسته است که به دلیل عدم تعادل هورمونی، تخمک گذاری در طول چرخه ی قاعدگی اتفاق نمی افتد یا زمان تخمک گذاری در هر ماه متفاوت است. سبک زندگی و شرایط بالینی هم از عوامل دیگری است که روی چرخه ی قاعدگی تأثیر می گذارد.

ورزش بسیار شدید می تواند چرخه ی قاعدگی را به تأخیر بیندازد یا حتی آن را متوقف کند. توقف قاعدگی در افرادی که ورزش های استقامتی انجام می دهند متداول است.

کمبود وزن و لاغری بیش از حد به علت ورزش زیاد یا رژیم غذایی نامناسب، بی نظمی در غذاخوردن و بیماری نیز ممکن است تأثیر مشابهی داشته باشد.

استرس زیاد یا حتی اضطراب کوتاه مدت درباره ی یک موضوع خاص می تواند تعادل هورمونی شما را به هم بریزد و باعث عدم قاعدگی یا چرخه ی قاعدگی نامنظم شود.

استفاده از قرص های کنترل باروری ممکن است میزان قاعدگی را کمتر و دوره های قاعدگی را کوتاه تر یا بلندتر کند یا باعث عدم قاعدگی شود.

این بیماری یکی از انواع کیست تخمدان است و کیست های کوچکی در تخمدان ایجاد می کند که در روند تخمک گذاری اختلال ایجاد می کنند.

زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولا سابقه ی قاعدگی نامنظم دارند. به علاوه این سندرم تخمدان می تواند باعث ناباروری شود و خطر ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی را نیز افزایش بدهد.

اختلالات غده ی تیرویید (مثلا پرکاری تیرویید، کم کاری تیرویید و …) و افزایش یا کاهش سطح هورمون تیرویید در خون نیز می تواند قاعدگی نامنظم ایجاد کند.

از دیگر بیماری هایی که در چرخه های نامنظم قاعدگی نقش دارند می توان به بیماری های مقاربتی، دیابت، فیبرویید (رشد غیرطبیعی بافت عضلانی رحم)، اختلالات تغذیه ای و اندومتریوز اشاره کرد.

زمانی که اولین دوره های قاعدگی شروع می شود نباید انتظار داشت چرخه های قاعدگی کاملا منظم باشند. معمولا چند سال طول می کشد تا این چرخه ها منظم شوند. همچنین تغییرات چرخه ی قاعدگی یا عدم قاعدگی در زنانی که نزدیک به سن یائسگی هستند بیشتر دیده می شود.

عدم قاعدگی یا نامنظم بودن قاعدگی می تواند اولین نشانه برای مراجعه به پزشک باشد. اگر به طور مرتب قاعدگی نامنظمی دارید ممکن است به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشید. معمولا 10 درصد زنانی که قاعدگی نامنظم دارند به این بیماری دچارند.

همچنین باید اختلالات تیرویید و سایر بیماری های مرتبط با قاعدگی را نیز بررسی کنید. قاعدگی نامنظم می تواند روی بارداری هم تأثیر بگذارد؛ مخصوصا اگر تخمک گذاری در هر ماه اتفاق نیفتد.

خانم هایی که قاعدگی نامنظم دارند و می خواهند بچه دار شوند معمولا از داروهای تحریک کننده ی تخمک گذاری استفاده می کنند. با اینکه در صورت قاعدگی نامنظم همچنان احتمال بارداری وجود دارد اما برای اطمینان از سلامتی تان بهتر است زیر نظر پزشک باشید.

اگر استرس عامل ایجاد قاعدگی نامنظم در شماست، بهتر است با روش هایی مانند مدیتیشین، یوگا یا تای چی استرس خود را مدیریت کنید. از ورزش شدید و رژیم غذایی سخت که بر چرخه ی قاعدگی شما تأثیر می گذارد، خودداری کنید.

معمولا برای تنظیم قاعدگی، قرص های ضد بارداری خوراکی تجویز می شوند، اما اگر درمان های طبیعی را ترجیح می دهید می توانید از گیاه کوهوش سیاه یا توت مار (Black Cohosh) استفاده کنید.

این گیاه دارویی معمولا برای درمان قاعدگی نامنظم و نیز درمان سندرم پیش از قاعدگی استفاده می شود. البته هنوز مطالعات علمی دقیق این خواص را تأیید نکرده اند.

درصورتی که علاوه بر قاعدگی نامنظم علائم دیگر یا سابقه ی بیماری های کبدی دارید نباید از کوهوش سیاه استفاده کنید. شاید شنیده باشید که برای تنظیم چرخه ی قاعدگی باید شب ها اتاق را کاملا تاریک کنید، هرچند تأثیر آن هنوز اثبات نشده است.

درصورتی که چند بار در سال دچار قاعدگی نامنظم می شوید جای نگرانی نیست اما اگر این موضوع به طور مرتب اتفاق می افتد باید به پزشک مراجعه کنید تا از نظر مشکلات تخمک گذاری یا سایر بیماری ها بررسی شوید.