به گزارش پارسینه ؛ بیشتر وقت ها وقتی از حافظه عضلانی صحبت می کنیم، منظورمان خود عضلات نیستند بلکه به خاطره یک الگوی حرکتی هماهنگ اشاره داریم که در نورون های حرکتی که ماهیچه های ما را کنترل می کنند ماندگار شده است. هر نورون حرکتی نوعی سلول عصبی است که بخش سلولی اش در نخاع جای گرفته و فیبر (آکسون) آن از نخاع بیرون زده تا به طور مستقیم یا غیرمستقیم عضلات را کنترل کند.

بااین حال، دانشمندان در سال های اخیر به این حقیقت علمی پی برده اند که ماهیچه های ما خودشان به طور مستقل حافظه ای برای تمرینات فیزیکی و نرمش های ورزشی دارند.

ما همه از روی تجربه می دانیم که ماهیچه های ما با کار کردن و انجام فعالیت های فیزیکی و ورزشی مکرر و دنباله دار بزرگ تر و نیرومندتر می شوند. وقتی ماهیچه ای را حرکت می دهیم، به نظر می رسد که این حرکت شروع می شود و پایان می یابد. اما واقعیت این است که تمامی تغییرات کوچکی که در عضلات رخ می دهند همچنان درون سلول های ماهیچه ای ما ادامه می یابند.

حال هرچه تحرک ما بیشتر باشد، مانند زمانی که دوچرخه سواری می کنیم یا ورزش دیگری را انجام می دهیم یا سازی را می نوازیم، این سلول ها خاطره بیشتری از آن ورزش یا فعالیت به خصوص در حافظه خود نگاه می دارند. در واقع وقتی حرکتی را چندین و چند بار انجام می دهیم، حافظه عضلانی برای آن حرکت ایجاد می شود؛ بدین معنی که در دفعات بعدی می توانیم آن حرکت را بدون تمرکز کردن انجام دهیم. در نتیجه حرکات فراموش نمی شوند و با تمرینات بیشتر بهتر هم می شوند.

سلول های ماهیچه های اسکلتی در بدن انسان منحصربه فرد و بی همتا هستند: آن ها مانند فیبرها شکلی کشیده و باریک دارند و دارای چند هسته هستند. فیبرها بزرگ تر می شوند اما نه با تقسیم شدن بلکه با به کار واداشتن سلول های ماهواره ای ماهیچه ها تا هسته های خودشان و رشد و باززایش عضلات را پشتیبانی کنند. سلول های ماهواره ای سلول های بنیادی مختص ماهیچه و در حالت خفته هستند و در پاسخ به استرس یا جراحت فعال می شوند. این سلول ها کوچک هستند و نورون های گلیال حسی را احاطه می کنند.

آن هسته ها در بیشتر مواقع مدتی در محل فیبرهای ماهیچه ای می مانند؛ حتی پس از دورانی که در وضعیت غیرفعال هستند. شواهدی وجود دارند حاکی از این که وقتی ما پس از وقفه دوباره شروع به انجام ورزشی می کنیم این هسته ها می توانند بازگشت به رشد را تسریع کنند.

واژه فراژن شناسی یا اِپی ژنتیک به تغییراتی در بیان ژن اشاره دارد که تحت تأثیر دو عامل رفتار و محیط ایجاد می شوند. خود ژن ها تغییری نمی کنند اما نحوه عملکردشان دستخوش تغییر می شود.
به طورکلی، انجام فعالیت ورزشی ژن هایی را روشن می کند که به آسان رشد کردن ماهیچه ها کمک می کند.

برای مثال وقتی وزنه برمی داریم، مولکول های کوچکی به نام گروه های متیل از خارج از ژن های خاصی جدا می شوند و سبب می شوند که احتمال روشن شدن این ژن ها و تولید پروتیین هایی که در رشد ماهیچه ها (هایپرتروفی) نقش دارند بیشتر شود. این تغییرات همچنان ادامه پیدا می کنند؛ اگر دوباره شروع به وزنه برداری کنیم، سریع تر از قبل ماهیچه های ما تغییر می کنند و به جرم آن ها افزوده می شود.

نخستین بار در سال 2018 بود که دانشمندان دانشکده علوم ورزشی در کشور نروژ نشان دادند که ماهیچه های اسکلتی انسان دارای حافظه اپی ژنتیک رشد ماهیچه پس از انجام ورزش هستند. اپی ژنتیکس یا فراژن شناسی مطالعه عوامل محیطی است که سبب خاموش یا روشن شدن ژن ها می شود. منظور از حافظه اپی ژنتیک این است که سلول های عضله ای آماده هستند در آینده سریع تر به حرکات ورزشی پاسخ دهند، حتی اگر یک ماه (یا حتی یک سال) از آخرین بار انجام آن ورزش گذشته باشد. به عبارتی دیگر، عضلات ما به خاطر می آورند چگونه این کار را انجام دهند.

مطالعات بعدی که توسط دانشمندان نروژی و سایر دانشمندان روی موش های آزمایشگاهی و انسان های مسن تر انجام شدند یافته های مشابهی را به دست دادند. بدین ترتیب، شواهد پشتیبانی کننده ای از حافظه عضلانی اپی ژنتیک در گونه های جانوری غیر انسان و نیز سنین بالاتر انسان ارائه شدند. حتی ماهیچه هایی که پیر می شوند توانایی به خاطر آوردن را هنگام انجام مجدد یک فعالیت ورزشی دارند.

شواهد جالب دیگری که درباره حافظه عضلات به دست آمده این است که آن ها همچنین می توانند دوره های آتروفی عضلانی را که تجربه کرده اند به یاد بیاورند. به علاوه، ماهیچه های پیر و جوان آن را به گونه ای متفاوت به خاطر می آورند. آتروفی عضلانی فرآیندی است که به دنبال آن فرد یا جانور به طور نسبی یا کامل بخشی از جرم عضلانی خود را از دست می دهد. آتروفی عضلانی نتیجه شیوع چند بیماری رایج با هم است، بیماری هایی مانند سرطان، ایدز، نارسایی احتقانی قلب، بیماری انسدادی مزمن ریه، نارسایی کلیه و سوختگی های شدید. گرسنگی و سوء تغذیه هم می تواند منجر به آتروفی عضلانی شود.

ماهیچه های انسانی جوان یادآوری مثبتی از تحلیل رفتگی دارند. بدین معنی که پس از نخستین دوره آتروفی بهبود می یابند و در دوره های بعدی میزان از دست رفتن جرم عضلانی بیشتر از بار نخست نخواهد بود. موش های آزمایشگاهی که سن بیشتری داشتند یادآوری منفی بارزتری از آتروفی نشان داده اند که نتیجه اش می تواند این باشد که آن ها آمادگی بیشتری برای کاهش بیشتر جرم عضلانی داشتند و نیز پاسخ مولکولی آن ها در هنگام تکرار تحلیل عضلانی افراطی بود. اساس واکنش ها بدین شکل است که یک عضله ی جوان پس از دوره های از دست رفتن توده عضلانی خود را بازیابی می کند یا به عبارتی، این تحلیل رفتگی عضلات را نادیده می گیرد.

این در حالی است که یک عضله پیر نسبت به تحلیل حساس تر است و ممکن است در آینده بیشتر مستعد از دست دادن توده خود باشد.

بیماری نیز می تواند منجر به یادآوری منفی آتروفی شود. برای مثال، طبق یک مطالعه روی افرادی که با موفقیت سرطان پستان را پشت سر گذاشتند و بیش از یک دهه از تشخیص و درمانشان گذشته بود، پروفایل عضله ای اپی ژنتیکی که از آن ها مشاهده شد بسیار بیشتر از سن آن ها بود.

اما جالب این بود که افراد این مطالعه پس از پنج ماه انجام حرکات ایروبیک توانستند پروفایل اِپی ژنتیکی عضلات خود را تنظیم مجدد کنند و آن را در حد تغییرات عضلانی افراد سالم برسانند.
این مطالعه نشان داد که حافظه عضله ای مثبت می توانند به خنثی کردن یادآوری منفی کمک کنند.

ماهیچه ها هوش مخصوص به خود را دارند. هرچه بیشتر از آن ها استفاده کنیم، بهتر می توانند از این هوش استفاده کنند تا در آینده به یک منبع سودمند ماندگار برای بدن ما تبدیل شوند.