صبح نو نوشت: در حالی‌که جهان هنوز درگیر بحران‌های سیاسی و اقتصادی متعددی است، کاراییب بار دیگر به صحنه‌ای از نمایش قدرت‌طلبی آمریکا تبدیل شده است. دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده، با ادعای «مبارزه با باندهای مواد مخدر» دستور استقرار نیروهای نظامی در اطراف سواحل ونزوئلا را صادر کرده و اکنون آشکارا از احتمال «عملیات زمینی» سخن می‌گوید. اقدامی که بسیاری از ناظران آن را نه یک جنگ علیه قاچاقچیان، بلکه تلاش برای تغییر رژیم و سرنگونی دولت قانونی نیکولاس مادورو می‌دانند. ترامپ بار دیگر با تکیه بر سیاست معروف «چماق بزرگ» می‌کوشد اقتدار فرسوده آمریکا را در نیم‌کره غربی احیا کند؛ اما این ماجراجویی نظامی می‌تواند آتش بحرانی تازه در آمریکای لاتین برافروزد ــ بحرانی که ابعاد آن بسیار فراتر از مبارزه با مواد مخدر است.

«جنگ با مواد مخدر»؛ پوششی برای یک جاه‌طلبی خطرناک

کاخ سفید از اوت 2025 تاکنون دست‌کم شش حمله مرگبار علیه قایق‌های ونزوئلایی در دریای کاراییب انجام داده و ده‌ها نفر را کشته است. واشنگتن مدعی است این قایق‌ها حامل مواد مخدر بوده‌اند، اما هیچ مدرک معتبری ارائه نکرده است. به گفته ساموئل مونکادا، سفیر ونزوئلا در سازمان ملل، «آمریکا در آب‌های آزاد مرتکب اعدام‌های فراقانونی شده است».

ترامپ اکنون مجوز عملیات سیا در خاک ونزوئلا را صادر کرده و آشکارا گفته است: «ما به دنبال خشکی هستیم». این جمله ساده، معنای خطرناکی دارد ــ مقدمه‌ای برای تجاوز نظامی مستقیم به خاک یک کشور مستقل. واشنگتن با خلق دشمنی خیالی به نام «کارتل خورشیدها» می‌کوشد هرگونه عملیات نظامی را در قالب مبارزه با تروریسم و مواد مخدر توجیه کند؛ الگویی که پیش‌تر در افغانستان، عراق و پاناما نیز تکرار شده بود.

در واقع، همان‌گونه که جنگ‌های گذشته آمریکا نشان داده‌اند، «بهانه امنیت» همواره پوششی برای اهداف اقتصادی و ژئوپلیتیکی بوده است. ونزوئلا با داشتن بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان، برای واشنگتن همواره وسوسه‌انگیز بوده؛ و اکنون، ترامپ با شعار مبارزه با مواد مخدر، در پی آن است تا کنترل منابع انرژی و ساختار سیاسی این کشور را به دست گیرد.

مادورو در برابر امپراتوری؛ از دفاع مشروع تا مقاومت مردمی

در پاسخ به تهدیدات روزافزون، نیکولاس مادورو با صراحت اعلام کرده است که ونزوئلا «برای دفاع از خود آماده است». او از استقرار بیش از پنج‌هزار موشک روسی Igla-S خبر داده و گفته این کشور «سرزمینی نفوذناپذیر» خواهد بود. در کنار ارتش رسمی، بیش از 4.5 میلیون نیروی شبه‌نظامی بولیواری نیز بسیج شده‌اند تا از تمامیت ارضی کشور دفاع کنند.

این اقدام‌ها تنها جنبه نظامی ندارد؛ بلکه بازتابی از اراده ملی برای مقاومت در برابر سلطه‌طلبی خارجی است. تظاهرات گسترده مردم در حمایت از دولت و محکومیت تهدیدات آمریکا نشان می‌دهد که جامعه ونزوئلا علی‌رغم فشار اقتصادی، در برابر خطر تجاوز خارجی متحد است.

مادورو می‌گوید: «ما از دریاها، آسمان‌ها و سرزمین خود دفاع می‌کنیم. هیچ امپراتوری حق ندارد به خاک مقدس ونزوئلا دست بزند». این موضع نه صرفاً شعار سیاسی، بلکه پاسخی است به دهه‌ها دخالت ایالات متحده در امور داخلی ملت‌های آمریکای لاتین.

بازگشت به سیاست سلطه‌گری

ماجراجویی ترامپ در ونزوئلا یادآور همان الگوی مداخله‌جویانه‌ای است که تاریخ آمریکای لاتین را آکنده از کودتا، جنگ و بی‌ثباتی کرده است. از کودتای 1954 در گواتمالا تا تهاجم به پاناما در 1989، هر بار واشنگتن با شعار «آزادی و دموکراسی» وارد شد و نتیجه آن چیزی جز فقر، ویرانی و دیکتاتوری نبود.

ترامپ و تیم تندرو او ــ به‌ویژه مارکو روبیو، وزیر خارجه فعلی ــ در پی بازسازی همان سیاست‌های قرن نوزدهم هستند؛ سیاستی که آمریکا را ژاندارم جهان معرفی می‌کرد. این در حالی است که منشور سازمان ملل به صراحت هرگونه تهدید یا استفاده از زور علیه کشورها را ممنوع کرده است. اما دولت ترامپ با بی‌اعتنایی کامل به قواعد بین‌المللی، تلاش دارد نظم جهانی را بر پایه زور و ارعاب بازنویسی کند.

بحران انسانی، جنگ نفتی و بی‌ثباتی منطقه‌ای

تحلیلگران نظامی هشدار می‌دهند که هرگونه درگیری گسترده در ونزوئلا می‌تواند پیامدهایی ویرانگر داشته باشد. از یک‌سو، ونزوئلا مجهز به سامانه‌های دفاعی روسی و میلیون‌ها نیروی بسیج‌شده است؛ از سوی دیگر، جنگ در کشوری با 29 میلیون جمعیت می‌تواند میلیون‌ها آواره برجای بگذارد و بازار جهانی نفت را دچار شوک کند.

علاوه بر این، حمایت آشکار روسیه، چین، ایران و کوبا از کاراکاس می‌تواند بحران را به تقابل ژئوپلیتیکی بزرگ‌تری تبدیل کند. روسیه اعلام کرده از حاکمیت ونزوئلا دفاع خواهد کرد و چین نیز که میلیاردها دلار در این کشور سرمایه‌گذاری کرده، نمی‌تواند در برابر حمله آمریکا سکوت کند.

بنابراین، ماجراجویی ترامپ نه تنها آینده ونزوئلا بلکه ثبات کل آمریکای لاتین را تهدید می‌کند. این سیاست تهاجمی می‌تواند آمریکا را درگیر جنگی پرهزینه و بی‌پایان کند؛ جنگی که نه پیروزی دارد و نه مشروعیت.

یک جنایت دیگر در کارنامه ترامپ

ماجراجویی نظامی دونالد ترامپ در ونزوئلا، نه اقدامی در راستای امنیت جهانی، بلکه جنایتی تازه در پوشش دروغین مبارزه با مواد مخدر است. او با بی‌اعتنایی به حقوق بین‌الملل، حاکمیت ملی و جان انسان‌ها، بار دیگر چهره واقعی سیاست خارجی آمریکا را آشکار کرده است: سیاستی زورگویانه، منفعت‌طلب و بی‌رحم.

در نهایت، این ماجرا آزمونی برای جامعه جهانی است. اگر جهان در برابر این نقض آشکار قوانین بین‌المللی سکوت کند، معنایش آن است که قدرت نظامی بار دیگر بر قانون غلبه یافته است. اما اگر کشورها متحد شوند و در برابر سیاست‌های تجاوزکارانه واشنگتن بایستند، شاید بتوانند نظم جهانی را از سقوط به ورطه بی‌قانونی بازدارند. تاریخ نشان داده است که ملت‌های مقاوم در نهایت پیروز می‌شوند. ونزوئلا امروز، همانند ویتنام دیروز، در برابر امپراتوری می‌ایستد تا به جهانیان یادآوری کند: استقلال، قابل معامله نیست.