به نقل از بهداشت نیوز ؛دکتر سیده معصومه تقی زاده گفت: با فرا رسیدن فصل پاییز و افزایش شیوع بیماری های ویروسی و سرماخوردگی در بسیاری از خانواده ها، استفاده از داروهای گیاهی و جوشانده های خانگی برای تسریع روند بهبود بیماری افزایش می یابد و یکی از ترکیبات پرکاربرد در این زمینه عناب است؛ میوه ای که برای اهداف خوراکی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد و به ویژه در تسکین علائم سرماخوردگی نقش دارد.

او با بیان اینکه عناب به عنوان یک داروی گیاهی شناخته شده، به طور سنتی در درمان بی خوابی، افسردگی و کم خونی استفاده می شود، افزود: در سال های اخیر نیز تحقیقات علمی درباره مواد مؤثر و اثرات دارویی عناب، توجه فزاینده ای را به خود جلب کرده است؛ اگر در هنگام سرماخوردگی دچار گرفتگی صدا یا خشونت سینه شده باشید، شاید مصرف عناب به شما پیشنهاد شده باشد؛ عناب Ziziphus Jujuba گیاهی دارویی و خوراکی از خانواده Ramnaceae است که در مناطق مختلف جهان از جمله منطقه مدیترانه و کشورهای اروپای جنوبی مانند اسپانیا، یونان و قبرس کشت می شود و در ایران نیز این گیاه در مناطق شمالی کشور پرورش یافته و به صورت خشک به وفور یافت می شود.

به گفته این کارشناس اداره فرآورده های طبیعی، سنتی، مکمل و شیر خشک، میوه عناب منبع غنی از منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی است و پژوهش های علمی نشان داده است که عناب حاوی ترکیبات متنوعی از جمله کربوهیدرات ها، فیبر، پروتیین، چربی های مفید، ویتامین های ضروری و مواد معدنی است و در مقایسه با ساقه، ریشه و برگ های این گیاه، میوه آن سرشار از ویتامین های A و C و اسید لینولییک است. علاوه بر این، ترکیباتی مانند فلاونوییدها، تری ترپنوییدها، آلکالوییدها، ساپونین ها، استرول ها و اسید لاکتیک در میوه ی عناب شناسایی شده است.

او با اشاره به خواص آنتی اکسیدانی قوی این ترکیبات که می تواند از سلول های بدن در برابر آسیب های اکسیداتیو محافظت کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و التهابات مزمن را کاهش دهد، افزود:همچنین، به دلیل فیبر بالای عناب، این میوه می تواند به بهبود عملکرد سیستم گوارش، کاهش قند خون، کمک به کنترل وزن و حتی اثرات مفیدی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم داشته باشد.

دکتر تقی زاده استفاده از بخش های مختلف گیاه عناب مانند ریشه، پوست، شاخه، برگ و میوه را در طب گیاهی ایران و سایر کشورها، برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله تب، زخم، اسهال، درد، بی خوابی، بیماری های پوستی و زنان، التهاب، بیماری های کبد و کلیه، آسم، تنگی نفس، خونریزی و درد مفاصل مرسوم دانست و از جمله روش های معمول مصرف سنتی عناب را استفاده از جوشانده این گیاه عنوان کرد که به تنهایی یا همراه با گیاهان دارویی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.

کارشناس اداره فرآورده های طبیعی، سنتی، مکمل و شیر خشک در معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین مصرف خیسانده عناب را از دیگر اشکال مصرف آن برشمرد که عناب خشک به تنهایی یا همراه با سایر ترکیبات، شب در مقداری آب قرار گرفته و صبح پس از صاف کردن مصرف می شود؛ برای تهیه شربت عناب نیز عناب خشک را در آب می جوشانند تا نرم شود، سپس آن را له کرده و صاف می کنند. مایع حاصل را با افزودن شکر دوباره می جوشانند تا غلیظ شود و هنگام مصرف، نیم استکان از شربت را در یک لیوان آب سرد حل کرده و می نوشند و در برخی فرآورده های دارویی صنعتی کاربرد دارد.

هشدارها و احتیاطات مصرف

دکتر تقی زاده گفت: هرچند تاکنون عوارض خاصی از مصرف عناب گزارش نشده است، اما برخی منابع توصیه می کنند که افراد با معده حساس از مصرف زیاد آن خودداری کنند؛ چراکه ممکن است موجب نفخ معده شود و افراد با مزاج سرد نیز بهتر است عناب را همراه با مویز یا عسل مصرف کنند.

او با تاکید بر پرهیز از مصرف بالای عناب در افراد دارای غلظت خون بالا یا مشکلات انعقادی به دلیل وجود ویتامین K ادامه داد: همچنین، مصرف مقادیر زیاد و طولانی مدت ممکن است سبب احتباس سدیم، کاهش پتاسیم و افزایش فشار خون شود و بر اساس منابع کهن نیز مصرف طولانی مدت این میوه ممکن است با کاهش میل جنسی یا کاهش اسپرم در مردان همراه باشد، اما این عارضه با مصرف همزمان عسل برطرف می شود.

کارشناس اداره فرآورده های طبیعی، سنتی، مکمل و شیر خشک در معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز اضافه کرد: در مجموع، با وجود تمام خواص ارزشمند، توصیه می شود از مصرف خودسرانه یا بیش از اندازه عناب بدون مشورت با پزشک یا داروساز خودداری شود، چرا که پژوهش ها در مورد عوارض احتمالی این گیاه همچنان در حال انجام است.