در مهرماه 1404، دولت جمهوری اسلامی ایران در کنار سیاست‌های جدید افزایش حقوق کارمندان، اقدام تازه‌ای برای تقویت حوزه علمی کشور انجام داده است. بر اساس اعلام رسمی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، دو طرح حمایتی با عنوان‌های پژوهشیار و آموزشیار برای دانشجویان دکتری تمام‌وقت آغاز شده است.

این طرح‌ها با هدف ارتقاء پژوهش، جلوگیری از مهاجرت نخبگان، و ایجاد عدالت علمی در نظام پرداخت طراحی شده‌اند. به گفته‌ی مسئولان، دانشجویان دکتری تمام‌وقت که شرایط تعیین‌شده را احراز کنند، از مهرماه 1404 ماهانه 20 میلیون تومان حقوق ثابت دریافت خواهند کرد؛ رقمی که از نظر ساختار حمایتی، هم‌راستا با افزایش‌های جدید در حقوق کارمندان دولت است.

یکی از دغدغه‌های اصلی نخبگان جوان، نبود پشتیبانی مالی پایدار است. همان‌طور که افزایش حقوق کارمندان باعث رضایت شغلی و بهره‌وری بالاتر در دستگاه‌های اجرایی می‌شود، پرداخت حقوق منظم به دانشجویان دکتری نیز سبب تمرکز بر پژوهش و کاهش دغدغه‌های معیشتی خواهد شد.

مطالعات وزارت علوم نشان می‌دهد بخشی از فرار مغزها ناشی از بی‌ثباتی مالی است. همان‌طور که دولت برای حفظ کارکنان خود با افزایش حقوق کارمندان تلاش کرده، اکنون با تخصیص حقوق ثابت برای پژوهشگران جوان، گامی مشابه در حوزه دانشگاهی برداشته است.

پرداخت حقوق منظم و مکفی باعث می‌شود دانشجویان دکتری در کشور بمانند، پروژه‌های تحقیقاتی را توسعه دهند و کیفیت علمی کشور را بالا ببرند؛ همان‌گونه که افزایش حقوق کارمندان آموزش عالی در سال‌های گذشته به رشد خروجی‌های علمی منجر شد.

در این طرح، دانشجویانی که از مرحله امتحان جامع عبور کرده‌اند و پروپوزال آن‌ها تأیید شده است، مشمول دریافت حقوق می‌شوند. پیش از این، رقم کمک‌هزینه پژوهشیار 15 میلیون تومان بود، اما در سال تحصیلی 1404 به 20 میلیون تومان افزایش یافته است. این افزایش مشابه رشد پلکانی حقوق کارمندان رسمی و پیمانی دولت در همان بازه زمانی است.

مزایای طرح پژوهشیار:

پرداخت مستمر ماهانه از محل بنیاد ملی نخبگان

بهره‌مندی از کمک‌هزینه کنفرانس و پژوهش

امکان دریافت تسهیلات توانمندسازی

هم‌راستایی با سیاست افزایش حقوق کارمندان پژوهشی و آموزشی

طرح آموزشیار ویژه دانشجویان ورودی جدید دکتری است که هنوز امتحان جامع نداده‌اند. این گروه با حضور تمام‌وقت در دانشگاه و معدل بالای 18 در مقطع ارشد، مشمول پرداخت حقوق 20 میلیون تومانی می‌شوند. شرط اصلی این طرح، فعالیت آموزشی مستمر و ثبت مقاله علمی معتبر (در برخی موارد Q1) است.

همانند قوانین حضور موظفی کارمندان دولت، دانشجویان مشمول طرح باید به‌صورت تمام‌وقت در دانشگاه فعالیت کنند و اشتغال بیرونی نداشته باشند.

تأیید علمی توسط گروه آموزشی و عبور از آزمون جامع، شرط اصلی برای دریافت حقوق است. این سازوکار شبیه ارزیابی‌های سالانه عملکرد کارمندان در نظام خدمات کشوری طراحی شده است.

پروسه‌ای مشابه بررسی احکام افزایش حقوق کارمندان در سازمان اداری و استخدامی.

کلیه درخواست‌ها از طریق سامانه mehrsun.satba.gov.ir ثبت و بررسی می‌شود؛ مشابه سامانه کارمند ایران برای پیگیری احکام حقوقی کارمندان.