به نقل از روزنامه ایران این روزها که بحث بر سر اوضاع اقتصادی و تورم دارو برای بسیاری از بیماران بحث برانگیز و چالش برانگیز است، رابطه بعضی از پزشکان با داروخانه ها، داستان دردآور دیگری نیز رقم زده است.

صحبت هایی از گوشه و کنار و در میان مردم، مبنی بر وجود زدوبندهای مالی میان بعضی از پزشکان و داروخانه ها، نگرانی هایی را در میان بیماران و خانواده های آنها ایجاد کرده است. برخی از بیماران از تجویز های بی مورد داروها گلایه دارند و تعدادی هم از پزشکانی می گویند که بیماران را فقط به یک داروخانه خاص هدایت می کنند. یکی از این بیماران می گوید: اطراف خانه ما چند داروخانه بزرگ قرار دارد، اما پزشکم توصیه کرد که حتماً باید از فلان داروخانه، دارو را تهیه کنم. نتوانستم به آن داروخانه خاص مراجعه کنم و چند داروخانه دیگر که نسخه را نشان دادم نتوانستند دستخط دکتر را بخوانند. ابتدا فکر می کردم واقعاً پزشکم بدخط است، اما بعد از گذشت مدتی متوجه شدم این یک راه همکاری دوجانبه میان پزشک و داروخانه مورد نظر است که بیمار را مجاب می کند که دارو را حتماً از داروخانه پایین ساختمان پزشکان تهیه کند. نتیجه این کار هم برای داروخانه و پزشک دو سر برد است.

یکی دیگر از بیماران که مادرش به دندانپزشک مراجعه کرده هم با موردی مشابه مواجه شده است. او به ایران می گوید: مدتی پیش مادرم برای درمان به یک دندانپزشک مراجعه کرده بود. نسخه او را به هر داروخانه ای نشان می دادیم، هیچ نسخه پیچی نمی توانست آن را بخواند. ولی وقتی به همان داروخانه ای که دندانپزشک معرفی کرده بود رفتم، متوجه شدم که یک مسواک و خمیردندان گرانقیمت با برند خاص نوشته است. به طور قطع برخی پزشکان با داروخانه ها یا داروسازان زدوبند دارند و با نگاه سودجویانه به بیمار، ضررهای مالی زیادی به بیماران وارد می کنند.

دکتر داروسازی که چهره موجهی دارد و گویی مکالمه ما به مذاقش خوش نیامده می گوید: پزشک قبل از اینکه ابتدا به وظیفه پزشکی خود عمل کند در وهله اول باید تلاش کند که بی دلیل هزینه سنگین داروها را به بیمار تحمیل نکند. اما برخی از داروخانه ها با پزشک ها توافقاتی دارند و مثلاً می گویند مکمل فلان که تقویتی است را زیاد نخریده اند. درصدی به پزشک می دهند و از او می خواهند این دارو را برای بیماران بنویسد که بتوانند دارویشان را بفروشند.

یکی دیگر از مواردی که در بیشتر داروخانه ها به چشم می آید وجود انواع مکمل ها و ویتامین هایی است که در قفسه ها کنار هم چیده شده اند. مرد جوانی که برای تهیه دارو به داروخانه آمده می گوید: برخی از داروخانه ها به وفور ویتامین و محصولات مکمل ورزشی، چاقی یا لاغری می فروشند. این ویتامین ها آنقدر زیاد است که تعداد قفسه های دارو، کمرنگ است و به چشم نمی آید. قطعاً فروش این همه ویتامین برای برخی داروخانه ها درآمدزایی خوبی دارد که به جای دارو ترجیح می دهند ویتامین عرضه کنند. اما خانم دکتر مسئول داروخانه برخلاف این نظریه معتقد است: هرچند فروش انواع ویتامین ها و مکمل های دارویی برای داروخانه ها سودآور است، اما بیشترین سود به جیب شرکت های تولیدکننده این محصولات می رود. این نوع محصولات به اسم شرکت های خارجی، تحت لیسانس هستند که در داخل کشور تولید می شوند. شرکت های دارویی در بسیاری از مواقع، پزشکان و داروخانه ها را تحت فشار قرار می دهند که در کنار دریافت برخی داروهای خاص و مهم، باید از محصولات دیگر پزشکی و بهداشتی هم سفارش بگیرند. به همین دلیل داروخانه برای اینکه داروهای اساسی را از دست ندهد، به ناچار انواع ویتامین و مکمل هم می خرد. این دکتر داروساز معتقد است این موضوع آنقدر رایج نیست که مسأله مهمی محسوب شود چون در میان هزار پزشک، ممکن است یکی دو پزشک باشند که این گونه رفتار کنند.

بده بستان های پزشکان و مراکز مختلف را دیگر نمی شود پنهان کرد. همه ما گاهی دیده ایم که برخی پزشکان برای تهیه دارو، بیمار را به داروخانه ای خاص ارجاع می دهند یا هنگام نسخه نویسی علاوه بر تجویز مکمل یا ویتامین غیرضروری به برندی خاص هم اشاره می کنند. این نوع توصیه و سفارش های نسبتاً اجباری گویا در حال فراگیر شدن است یا شاید نمونه های آن بیشتر به چشم آید. دکتر هادی احمدی، مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران، این موضوع را انکار نمی کند و به ایران می گوید: متأسفانه معامله بعضی پزشکان با شرکت های تولیدکننده دارو یا داروخانه ها در برخی مناطق وجود دارد و قابل کتمان نیست. بیماران هم ندانسته مجبور می شوند مکمل ها را تهیه و مصرف کنند. این موضوع علاوه بر تهدید سلامتی بیمار، به دلیل قیمت بالا و نبود بیمه، بار مالی اضافی برای بیمار دربردارد.

او همچنین به پدیده شایع دیگری از این تخلف اشاره می کند و می افزاید: برخی از پزشکان به خصوص متخصصان پوست و مو، نسخه را به صورت کددار برای داروخانه می فرستند، تا فقط داروخانه مورد نظر پزشک بتواند آن را بخواند. مثلاً به شکلی روی دارو خط می کشند که هر کسی نتواند آن را بخواند. گاهی هم داروی خاصی را در نسخه تجویز می کنند که فقط داروخانه مورد نظر آن را داشته باشد و آدرس داروخانه مورد نظر را به بیماران می دهند تا حتماً از همان داروخانه نسخه را تهیه کنند در غیراین صورت ناراحت می شوند. در حالی که این روش غیراخلاقی و تخلف است و بیمار باید از اولین داروخانه در دسترس استفاده کند. بنابراین در این مورد هم پزشک، هم داروخانه و هم شرکت های داروسازی مقصر هستند.

احمدی مشکلات اقتصادی را زمینه ساز تخلفات این چنینی می داند و می گوید: پزشکان و همکاران گروه پزشکی و دارویی، از پایین بودن تعرفه های پزشکی ناراضی هستند و معتقدند که درآمد آنها نسبت به هزینه ها و ارزش خدمتی که به مردم ارائه می کنند کافی نیست. هرچند این موضوع زمینه این نوع تخلفات را فراهم کرده اما در هر صورت تخلف آشکاری است و جای توجیه ندارد.