تعطیلی پنج‌شنبه‌ها | تعطیلی روزهای پنج‌شنبه در ادارات، مدارس و سازمان‌های دولتی تهران، سال‌هاست یکی از موضوعات پرحاشیه تقویم کاری کشور محسوب می‌شود.
اکنون با اظهارات جدید مدیرکل بازرسی استانداری تهران، هادی شرفی، به نظر می‌رسد اجرای این طرح بالاخره وارد مرحله بررسی نهایی شده است.

شرفی اعلام کرده است که موضوع تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در حال بررسی کارشناسی است و نتیجه آن به‌زودی اعلام خواهد شد.
این تصمیم در حالی مطرح می‌شود که بیشتر استان‌های کشور پیش‌تر پنج‌شنبه‌ها را تعطیل اعلام کرده‌اند و تهران، به عنوان شلوغ‌ترین کلان‌شهر ایران، هنوز از این قاعده مستثنی مانده است.

پیشنهاد تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در پایتخت، نخستین بار در سال 1398 توسط اعضای شورای شهر تهران و برخی نمایندگان مجلس مطرح شد.
هدف از این طرح، کاهش ترافیک، مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری کارکنان عنوان شد.

در همان زمان، استانداری تهران موافقت مشروط خود را با این ایده اعلام کرد، اما اجرای آن به دلیل ملاحظات اقتصادی و نگرانی از کاهش ساعات کاری به تعویق افتاد.
اکنون، پس از چند سال وقفه، بررسی مجدد این موضوع در دستور کار جدی دولت و استانداری قرار گرفته است.

در بیشتر کشورهای دنیا، تعطیلات آخر هفته دو روزه است.
در ایران نیز سال‌هاست که کارشناسان بر دو روز تعطیلی متوالی برای افزایش بازده کاری و کاهش فشار روانی جامعه تأکید می‌کنند.

پنج‌شنبه‌ها برای بسیاری از کارمندان و خانواده‌ها، نیمه‌تعطیل محسوب می‌شود، اما به دلیل باز بودن ادارات، بسیاری مجبور به حضور هستند.
این موضوع سبب می‌شود هم راندمان کاری پایین بیاید و هم زمان خانوادگی شهروندان کاهش یابد.

بیش از 20 استان کشور از جمله:
خراسان رضوی، اصفهان، یزد، کرمان، فارس، خوزستان، البرز، گیلان، قزوین و بوشهر
در سال‌های اخیر تصمیم به تعطیلی پنج‌شنبه‌ها گرفته‌اند.

بر اساس گزارش وزارت کشور، اجرای این طرح در استان‌هایی که آن را تصویب کرده‌اند، منجر به:

کاهش 15 درصدی ترافیک شهری،

صرفه‌جویی 10 تا 12 درصدی در مصرف برق و سوخت،

و افزایش رضایت کارمندان و مراجعان اداری شده است.

بنابراین طبیعی است که مطالبه عمومی برای تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در تهران نیز افزایش یافته است.

پایتخت ایران با جمعیتی بالغ بر 9 میلیون نفر در شهر و حدود 15 میلیون نفر در استان،
مرکز اصلی فعالیت‌های اقتصادی، مالی و خدماتی کشور است.

به همین دلیل، هرگونه تغییر در تقویم کاری تهران تأثیری مستقیم بر کل اقتصاد ملی دارد.
مهم‌ترین دلایل تعلل در اجرای طرح تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در تهران عبارت‌اند از:

وابستگی اقتصاد کشور به تصمیمات ادارات مرکزی در تهران

حضور دفاتر مرکزی بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و وزارتخانه‌ها

نگرانی از کندی امور ملی در صورت تعطیلی گسترده

نیاز به هماهنگی میان دستگاه‌های ملی و استانی

هادی شرفی، مدیرکل بازرسی استانداری تهران، در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت:«موضوع تعطیلی روزهای پنج‌شنبه در استان تهران در حال بررسی کارشناسی است. امیدواریم این بررسی‌ها منجر به تصمیمی شود که در راستای تسهیل امور مردم و پاسخ به مطالبه عمومی باشد.»

او افزود:«اکنون بسیاری از استان‌ها این تصمیم را عملی کرده‌اند و تنها تهران باقی مانده است. نتایج بررسی کارشناسی در هفته‌های آینده اعلام خواهد شد.»

این اظهارات به‌وضوح نشان می‌دهد که تصمیم نهایی هنوز اتخاذ نشده، اما بررسی‌ها در مرحله پایانی قرار دارد.

طبق اطلاع منابع استانداری، بررسی کارشناسی شامل سه محور اصلی است:

بررسی آثار اقتصادی تعطیلی پنج‌شنبه‌ها بر فعالیت ادارات مرکزی

مطالعه تأثیر تعطیلی بر ترافیک، حمل‌ونقل عمومی و مصرف انرژی

بررسی نظر شهروندان، کارکنان دولت و بخش خصوصی

این بررسی‌ها با همکاری سازمان برنامه‌وبودجه، وزارت کشور، شهرداری تهران و مرکز پژوهش‌های مجلس در حال انجام است.

کارشناسان اجتماعی معتقدند تعطیلی پنج‌شنبه‌ها می‌تواند به کاهش فرسودگی شغلی و افزایش کیفیت زندگی خانوادگی منجر شود.
از سوی دیگر، اقتصاددانان هشدار می‌دهند که در صورت کاهش ساعات کاری بدون جبران، ممکن است برخی فعالیت‌های تولیدی و بانکی دچار وقفه شوند.

دکتر مهدی رستمی، کارشناس توسعه انسانی، در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت:«در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، دو روز تعطیل در هفته به معنی کاهش بهره‌وری نیست، بلکه باعث افزایش تمرکز و کاهش استرس شغلی می‌شود.»

تهران یکی از پرترافیک‌ترین شهرهای جهان است.
به گفته مرکز کنترل ترافیک پایتخت، روزهای پنج‌شنبه یکی از شلوغ‌ترین روزهای هفته در معابر شهری است.

در صورت تعطیلی ادارات در پنج‌شنبه، پیش‌بینی می‌شود:

ترافیک روزهای پایانی هفته تا 30 درصد کاهش یابد.

آلودگی هوا در مرکز شهر کاهش پیدا کند.

حجم استفاده از مترو و اتوبوس تا 25 درصد افت کند.

این موضوع می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی داشته باشد.

در حال حاضر مدارس تهران در دو حالت فعالیت می‌کنند:

برخی مدارس پنج‌شنبه‌ها را تعطیل کرده‌اند.

برخی دیگر، به‌ویژه مدارس غیردولتی، همچنان کلاس دارند.

در صورت تصویب تعطیلی رسمی، یکپارچگی در نظام آموزشی ایجاد می‌شود و خانواده‌ها می‌توانند برنامه‌های خود را بهتر تنظیم کنند.

نظرسنجی اخیر از کارمندان دستگاه‌های دولتی تهران نشان داده است که:

82٪ از کارکنان موافق تعطیلی پنج‌شنبه‌ها هستند.

64٪ از آن‌ها گفته‌اند که در صورت اجرای طرح، بهره‌وری کاری‌شان افزایش می‌یابد.

در بخش خصوصی نیز اغلب شرکت‌ها از تعطیلی استقبال می‌کنند؛ به شرطی که هماهنگی کامل با نهادهای دولتی صورت گیرد تا در روند کار وقفه‌ای ایجاد نشود.

در صورت نهایی شدن تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در تهران، انتظار می‌رود:

بانک‌ها ساعات کاری خود را در روزهای شنبه تا چهارشنبه افزایش دهند.

ادارات خدمات‌رسان مانند آب، برق، گاز و بیمه از شیوه نوبت‌کاری و کشیک استفاده کنند.

خدمات الکترونیکی و غیرحضوری در روزهای تعطیل تقویت شود.

این تغییرات، الگوی کاری جدیدی برای شهر تهران ایجاد خواهد کرد که می‌تواند به سمت دیجیتالی شدن خدمات دولتی نیز حرکت کند.

بر اساس اطلاعات منتشرشده از استانداری تهران، پیش‌بینی می‌شود تصمیم نهایی تا پایان مهرماه 1404 اعلام شود.
در صورت تصویب، تعطیلی پنج‌شنبه‌ها از آبان یا آذر 1404 در تهران اجرا خواهد شد.

کاهش مصرف سوخت و انرژی

بهبود سلامت روانی کارمندان

کاهش ترافیک و آلودگی

افزایش زمان خانوادگی

کاهش هزینه‌های اداری

احتمال افت هماهنگی ملی در دستگاه‌های مرکزی

کاهش ساعات خدمت‌رسانی حضوری

نیاز به توسعه خدمات آنلاین

مقاومت برخی نهادها در برابر تغییرات

در شبکه‌های اجتماعی، کاربران تهرانی از استانداری خواسته‌اند که هرچه سریع‌تر این تصمیم را اجرایی کند.
هشتگ‌هایی مانند #تعطیلی_پنج‌شنبه_ها و #تهران_دو_روزه در هفته‌های اخیر ترند شده‌اند.

شهروندان می‌گویند تعطیلی پنج‌شنبه‌ها نه تنها باعث استراحت بیشتر می‌شود بلکه به بهبود روابط خانوادگی و کاهش استرس زندگی شهری کمک می‌کند.

هرچند تصمیم‌گیری درباره تعطیلی‌های استانی در اختیار استانداری‌هاست، اما تغییر رسمی تقویم کاری کشور نیازمند هماهنگی دولت و مجلس است.
پیش‌تر نیز لایحه‌ای برای اصلاح ماده 87 قانون مدیریت خدمات کشوری و کاهش ساعات کاری در مجلس مطرح شده بود که همچنان در دست بررسی است.

با توجه به اظهارات رسمی استانداری تهران، می‌توان گفت که اجرای تعطیلی پنج‌شنبه‌ها به مرحله نهایی تصمیم‌گیری نزدیک شده است.
اگر این طرح به تصویب برسد، تهران نیز مانند سایر استان‌ها از دو روز تعطیلی آخر هفته بهره‌مند خواهد شد.

این تغییر می‌تواند زندگی اجتماعی، کیفیت کاری و هوای پایتخت را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشد.
با این حال، اجرای موفق آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، هماهنگی ملی و تقویت خدمات غیرحضوری است.