حقوق بازنشستگان | در هفته‌های اخیر، پیگیری بازنشستگان و بازماندگانِ تحت پوشش تأمین اجتماعی درباره واریز معوقات و مابه‌التفاوت‌ها شدت گرفته است. طبق اطلاع اولیه، قرار بود مرحله سوم پرداخت برای گروه با مجموع دریافتی بالای 20 میلیون تومان و نیز بازماندگان انجام شود؛ اما این مرحله تاکنون کامل نشده و همین موضوع پرسش‌های فراوانی را ایجاد کرده است: این معوقات دقیقاً چیست؟ چه کسانی مشمول می‌شوند؟ چه زمانی و چگونه واریز می‌شود؟ و اگر واریز نشد، از کجا پیگیری کنیم؟

در این گزارش تحلیلیِ دیسکاوری‌محور، همه ابعاد پرداخت‌های معوق بازنشستگان تأمین اجتماعی را به زبان ساده بررسی می‌کنیم: انواع مطالبات، مشمولان، دلایل تأخیر، سناریوهای پرداخت، نحوه استعلام و پیگیری، جدول‌بندی زمان‌بندی‌های محتمل و نکات کاربردی برای آنکه هیچ «ریالی» از حق‌تان جا نماند.

برای جلوگیری از ابهام، معوقات بازنشستگان تأمین اجتماعی را می‌توان در چند سبد اصلی خلاصه کرد. ممکن است شما هم‌زمان در چند سبد ذیل، طلب داشته باشید:

مابه‌التفاوت افزایش‌های امسال (1404) از فروردین

زمانی رخ می‌دهد که «افزایش دوره‌ای» یا «اصلاح جداول» بعد از موعد اجرا شود و به‌صورت علی‌الحساب یا با تأخیر اعمال گردد؛ در نتیجه مابه‌التفاوت فروردین تا ماه اجرای کامل باید یکجا تسویه شود.

در اطلاع‌رسانی‌های اخیر، بخشی از جامعه بازنشستگان مرحله اول و دوم را دریافت کرده‌اند و مرحله سوم عمدتاً مربوط به مجموع دریافتی بالای 20 میلیون تومان و بازماندگان عنوان شده است.

مطالبات ناشی از متناسب‌سازی/همسان‌سازی

هر بار که بخشنامه‌های داخلی یا مصوبات برای بهبود نسبت حقوق بازنشسته به شاغل (همسان‌سازی) اصلاح می‌شود، ممکن است عقب‌ماندگی‌ها جمع شود و به شکل معوقه پرداخت گردد.

مطالبات بیمه تکمیلی و درمان

بدهی به مراکز طرف قرارداد یا تأخیر در بازپرداخت هزینه‌های درمانی (به‌ویژه بیمه تکمیلی) برای بخشی از بازنشستگان رخ داده که با تزریق منابع جدید، معمولاً به‌صورت مرحله‌ای تسویه می‌شود.

مطالبات احکام اصلاح‌شده (اشتباه محاسباتی/کارگاه‌های خاص/افزایش سابقه)

تغییر سابقه، اصلاح گروه شغلی، اعمال بخشنامه‌های جدید، یا رفع ایراد سامانه‌ای می‌تواند حکم جدید صادر کند و مابه‌التفاوت از تاریخ مؤثر ایجاد شود.

اصطلاح «طلب دولت به سازمان تأمین اجتماعی» با «طلب بازنشسته از سازمان» تفاوت دارد، ولی به هم مرتبط‌اند. در سال‌های گذشته، بخش مهمی از تعهدات قانونی دولت به سازمان (مانند سهم دولت در حق بیمه‌ها، تعهدات حمایتی، یا بدهی‌های انباشته) با تأخیر تسویه شده و همین عقب‌ماندگی‌ها گاهی بر جریان نقدی سازمان اثر گذاشته است. نتیجه؟ پرداخت‌های معوق به بازنشستگان در برخی برش‌های زمانی کند یا مرحله‌ای می‌شود.

در سطح فردی اما، این گروه‌ها معمولاً در صف مطالبات دیده می‌شوند:

بازنشستگان با مجموع دریافتی بالای 20 میلیون تومان (مشمول مرحله سوم)

بازماندگان (مستمر‌بگیران بازمانده) که بعضاً در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند

ازکارافتادگان با احکام تازه صادره یا اصلاح‌شده

بازنشستگانی که حکم‌شان دیر اصلاح شده (مثلاً سابقه‌ای اضافه یا خطای محاسباتی رفع شده)

افرادی که مشکل بانکی/شِبا/مسدودی حساب داشته‌اند و پرداخت معوق مانده

تجربه عملی نشان می‌دهد چند عامل تکرارشونده می‌تواند باعث تأخیر مرحله سوم شود:

زمان‌بندی تخصیص خزانه و گردش نقدینگی سازمان (به‌ویژه وقتی پرداخت‌ها میلیونی/همگانی است)

اولویت‌بندی گروه‌ها (معمولاً ابتدا حقوق جاری و برخی گروه‌های دارای کف حقوق، سپس گروه‌های با دریافتی بالاتر)

خطاهای بانکی/شماره شبا/مسدودی حساب که مانع واریز می‌شود

همپوشانی با پرداخت‌های موازی (حقوق ماهانه، عیدی، کمک‌هزینه‌ها، بدهی به مراکز درمانی) که صف‌ها را پیچیده می‌کند

تطبیق نهایی احکام در سامانه و کنترل‌های سیستمی قبل از واریز انبوه

بر اساس آنچه تاکنون اعلام شده و رویه‌های مشابه در دوره‌های قبل:

بازنشستگان و مستمری‌بگیران با مجموع دریافتی بالای 20 میلیون تومان

بازماندگان (جاریِ پرونده‌های فوت، همسر/فرزند/پدر و مادر واجد شرایط)

اگر در یکی از این دو گروهید و هنوز واریزی نداشتید، ابتدا وضعیت بانکی/شِبا را چک کنید؛ سپس حکم و سوابق پرداخت ماه‌های قبل را مرور کنید تا بدانید دقیقاً کدام سرفصل معوق مانده است.

سه راه سریع و عملیاتی:

سامانه خدمات غیرحضوری سازمان تأمین اجتماعی (my.tamin.ir)

ورود با کدملی و رمز پویا → بخش سوابق پرداخت/احکام/اطلاعیه‌ها

بررسی ریز پرداخت‌ها و مبالغ مابه‌التفاوت اگر ثبت شده باشد

اپلیکیشن «تأمین اجتماعی من» (همراه‌تأمین)

مشاهده ریز دریافتی‌ها، وضعیت مطالبات درمانی، پیام‌های ارسالی سازمان

حساب بانکی و پیامک‌ها

بررسی گردش حساب در روزهای واریزهای اعلامی

اگر «پرداخت ناموفق/برگشت» دیدید، احتمالاً مشکل شِبا/مسدود بودن/بلندمدت بودن حساب است

مرحله اول: رفع موانع بانکی

شِبای ریالی، فعال و به نام خودتان باشد (حساب‌های مشترک/ارزی/بلندمدت مشکل‌سازند).

در سجام بانکی/سامانه شبا بانک صحت حساب را چک کنید.

مرحله دوم: تماس با مرکز ارتباطات 1420

کد ملی، شماره بیمه، بانک و شِبا را آماده داشته باشید.

اپراتور وضعیت پرونده پرداخت را بررسی می‌کند.

مرحله سوم: شعبه/کانون بازنشستگان

اگر موضوع «اصلاح حکم» یا «سرفصل خاص» است، شعبه می‌تواند گزارش ریز بدهد.

توجه: این یک نقشه راه تحلیلی است تا بدانید معمولاً چه ترتیبی رخ می‌دهد. تاریخ‌های قطعی را فقط از اطلاعیه رسمی سازمان دنبال کنید.