| حمیدرضا اسکندری_ بازار سکه طی دو سال گذشته، به یکی از پویاترین و در عین حال پرریسک ترین بازارهای دارایی در اقتصاد ایران بدل شده است؛ بازاری که به دلیل پیوند مستقیم با انتظارات تورمی، نوسانات نرخ ارز و تحولات بین المللی، همواره کانون توجه سرمایه گذاران، خانوارها و البته بازیگران سوداگر بوده است. در چنین فضایی، اتخاذ سیاست هایی که بتواند به شکل هم زمان تقاضای واقعی را پاسخ دهد و مانع از تعمیق رفتارهای سفته بازانه شود، ضرورتی انکارناپذیر است. یکی از مهم ترین ابزارهای به کار گرفته شده از سوی بانک مرکزی در این بازه، اجرای سیاست پیش فروش و حراج رسمی سکه بوده است؛ اقدامی که در کنار تلاش برای تثبیت نرخ ارز در مرکز مبادله، توانست نقشی مؤثر در کنترل حباب قیمتی ایفا کرده و با مهار انتظارات تورمی، بازار را به سمت تعادل نسبی سوق دهد. 
شواهد آماری از اثربخشی سیاست ها بررسی داده های رسمی و تحلیلی نشان می دهد که سیاست عرضه رسمی سکه از طریق پیش فروش، اثرگذاری قابل ملاحظه ای در کاهش حباب بازار داشته است. برای نمونه، در یکی از دوره های پیش فروش بانک مرکزی، قیمت سکه تمام بهار آزادی با سررسید تیرماه 1404 معادل 63 میلیون و 150 هزار تومان تعیین شد؛ در حالی که قیمت سکه در بازار آزاد در همان مقطع، بین 72 تا 75 میلیون تومان نوسان داشت. این اختلاف نشان دهنده وجود حبابی معادل 15 تا 20 درصد بود که با اجرای پیش فروش، در کمتر از دو هفته بیش از 25 درصد کاهش یافت. از سوی دیگر، برآوردهای بازدهی این ابزار نشان می دهد که در برخی مقاطع، سود تحقق یافته برای خریداران سکه پیش فروش شده تا 19 درصد نیز رسیده است. اما نکته کلیدی آن است که این سود نه از محل رشد هیجانی قیمت ها، بلکه در نتیجه یک سیاست هدفمند و تنظیم گر حاصل شده است؛ موضوعی که می تواند به تعمیق اعتماد عمومی به سیاست گذار بینجامد. ذخایر طلا: پشتوانه ای راهبردی در سیاست گذاری یکی از ابعاد کمتر دیده شده اما بسیار مهم در سیاست های اخیر بانک مرکزی، افزایش هدفمند ذخایر طلای کشور است؛ آن هم در شرایطی که اقتصاد ایران با محدودیت های گسترده ناشی از تحریم های مالی و تجاری روبه رو بوده است. بر اساس گزارش های معتبر، بانک مرکزی طی دو سال اخیر موفق شده است سطح ذخایر طلای فیزیکی خود را به طرز قابل توجهی افزایش دهد؛ اقدامی که نه تنها از منظر پوشش ریسک های ارزی و ژئوپلیتیک، بلکه به عنوان پشتوانه ای برای اجرای سیاست های عرضه در بازار سکه نیز قابل تفسیر است. طلا، به عنوان یک دارایی فاقد ریسک طرف مقابل (counterparty risk-free)، در زمانه بی ثباتی های بین المللی و محدودیت های ارزی، به ابزار قدرت بانک های مرکزی در مدیریت بازار بدل می شود. دوراندیشی بانک مرکزی در تقویت ذخایر طلای خود نشان می دهد که سیاست گذار نه صرفاً به تنظیم روزمره بازار، بلکه به ایجاد ظرفیت های پایدار برای مداخله در دوره های بحرانی می اندیشد. تفکیک تقاضا؛ کلید موفقیت در سیاست گذاری بازار سکه یکی از مهم ترین چالش های بانک مرکزی در مواجهه با بازار سکه، تشخیص و تفکیک تقاضای واقعی از تقاضای سوداگرانه است. در شرایطی که نرخ ارز نوسانات شدید دارد، تقاضای سرمایه ای و سفته بازانه برای سکه به طرز قابل ملاحظه ای افزایش می یابد؛ چرا که سکه به عنوان پوششی در برابر تورم و کاهش ارزش پول ملی تلقی می شود. در این میان، پیش فروش و حراج سکه در بستر رسمی، با قیمت گذاری معقول بر مبنای نرخ ارز مرکز مبادله، قیمت جهانی طلا و نرخ بهره داخلی، می تواند نقشی بازدارنده در برابر رشد تقاضای غیرمصرفی ایفا کند. به ویژه آنکه، عرضه هدفمند سکه با اعلام قبلی و تحویل سریع، موجب می شود تا بخش بزرگی از تقاضا به جای بازار غیررسمی، به سمت بازار اولیه هدایت شود و از این طریق، تعادل به بازار بازگردد. پیشنهادهایی برای استمرار و بهبود سیاست ها با توجه به اثربخشی نسبی سیاست های اخیر، پیشنهاد می شود بانک مرکزی در مسیر تداوم این رویکرد، ملاحظات زیر را در نظر گیرد: 1. تداوم عرضه رسمی سکه از طریق پیش فروش و حراج با زمان بندی منظم و حجم متناسب با تقاضای واقعی بازار 2. قیمت گذاری مبتنی بر اصول اقتصادی و نرخ های مرجع نظیر نرخ ارز مرکز مبادله و قیمت جهانی طلا 3. کاهش فاصله زمانی تحویل سکه های پیش فروش شده برای افزایش جذابیت و اطمینان خریداران 4. شفاف سازی کامل در فرآیند اطلاع رسانی برای جلوگیری از شکل گیری انتظارات هیجانی و غیرواقع بینانه 5. هماهنگی مستمر سیاست های بازار سکه با سیاست های ارزی و پولی برای حفظ انسجام و اثربخشی حداکثری 6. تقویت نظارت بر بازار ثانویه معاملات سکه و ممانعت از فعالیت های سوداگرانه مخرب نتیجه گیری تجربه دو سال اخیر نشان داده است که مدیریت بازار سکه، صرفاً از مسیر ابزارهای قیمتی یا محدودکننده ممکن نیست؛ بلکه به یک بسته سیاستی جامع نیاز دارد که در آن، عرضه هوشمند، مدیریت انتظارات، تثبیت نرخ ارز، و تقویت ذخایر راهبردی در کنار یکدیگر عمل کنند. عملکرد بانک مرکزی در این زمینه، به ویژه در شرایط سخت اقتصادی و تحریمی، نشان دهنده ظرفیت بالای نهاد سیاست گذار برای مداخله مؤثر و پایدار در بازارهای دارایی است. اگرچه مسیر پیش رو همچنان با چالش هایی همراه است، اما استمرار این سیاست ها می تواند نه تنها به ثبات در بازار سکه، بلکه به تقویت اعتماد عمومی و کاهش انتظارات تورمی در سایر بازارها نیز کمک کند | 
آغاز مذاکرات ایران و تروییکای اروپا در نیویورک
نگاهداری: جمهوری اسلامی تا زمانی که شرافت و قدرت نرم را دارد شکست‌ناپذیر است
خبر فوت مفتی اعظم آل سعود تایید شد