او که خود بنیانگذار خانه کارگر است، می گوید وقتی حداقل دستمزد روزانه کارگر ایرانی به زحمت به پنج دلار می رسد و خط فقر مدام بالاتر می رود، نمی توان از کارگری که صبح تا شام جان می کند انتظار وفاداری صرف به وطن داشت.

اقتصادنیوز: نسل تازه فارغ التحصیلان و کارگران ایرانی، با مدارک معتبر و مهارت های واقعی، در بازار کار کشور گم شده اند و به سوی مهاجرت روی آورده اند. پرویز اجلالی، جامعه شناس، می گوید رکود اقتصادی، مدیران ناکارآمد و بیکاری، حتی مقاومت فرهنگی و وطن دوستی را هم بی اثر کرده است.

کمالی در گفت وگو با اقتصادنیوز تأکید می کند که این روند الزاماً منفی نیست زیرا...

مشروح گفتگوی با حسین کمالی، دبیرکل حزب اسلامی کار و وزیر پیشین کار را بخوانید.

****

*آقای کمالی! در سال های اخیر مهاجرت نیروی کار ایرانی فقط محدود به پزشکان و دیگر متخصصان حوزه های مختلف نبوده؛ کارگران خدماتی هم به موج مهاجرت پیوسته اند. با توجه به تجربه شما، مهم ترین دغدغه یا نیاز این گروه چیست که آنها را وادار به مهاجرت کرده است؟

مهاجرت چه برای نیروی متخصص باشد چه کارگر ساده، یک وجه مشترک وجود دارد: نگاه به زندگی بهتر. مردم می خواهند درآمد مناسب تری داشته باشند تا بتوانند حداقل های یک زندگی آبرومند را فراهم کنند. دستمزدها در کشور ما نسبت به بسیاری از کشورهای حتی هم تراز هم پایین است.

کارگری که از صبح زود تا شام کار می کند، بعید است بتواند هزینه های زندگی را تأمین کند. وقتی حداقل مزد را حدود 15 میلیون تومان در نظر بگیریم، یعنی کارگر ما روزانه حدود پنج دلار دستمزد می گیرد؛ این در سطح بین المللی بسیار ناچیز است. در کارهای سخت هم پرداخت ها در کشورهای دیگر بسیار بالاتر است. بنابراین تحمل غربت و سختی برای بسیاری از کارگران ما در برابر این اختلاف درآمدی، پذیرفتنی می شود.

*آمار و فکتی از فاصله دستمزد کارگر ایرانی با دیگر کشورها دارید؟

از گذشته ایرانی ها برای کار به کشورهای خلیج فارس، ژاپن، اروپا، آمریکا و کره می رفتند. خیلی از آن ها متخصص نبودند؛ صرفاً برای دستمزد بیشتر مهاجرت می کردند. مثلاً در حال حاضر در ژاپن به یک کارگر ساده ماهانه حدود 2000 دلار می دهند که به پول امروز حدود 200 میلیون تومان است؛ فاصله ای عظیم با 15 میلیون تومان دستمزد داخلی یک کارگر در ایران. حقوق کارگر ژاپنی 200 میلیون تومان، کارگر ایرانی 15 میلیون تومان.

*آقای کمالی! عوامل سیاسی یا فرهنگی هم انگیزه مهاجرت است یا صرفاً اقتصاد؟

برای گروه متوسط جامعه در وهله اول عامل اصلی مهاجرت اقتصاد است. شاید آزادی یا سبک زندگی جذاب باشد، اما قبل از هر چیز معیشت مطرح است. حتی در تهران خانواده های دو شغله با یک یا دو فرزند نمی توانند زندگی را به راحتی اداره کنند.

*با این شرایط، چه پیشنهاد عملی برای دولت دارید تا خروج نیروی کار کاهش یابد یا مدیریت شود؟

نخست این که بدانیم مهاجرت الزاماً منفی نیست. از قدیم کشورهای توسعه یافته افراد متخصص خود را به خارج می فرستادند و از این مسیر شغل و سرمایه ایجاد می کردند. بسیاری از کشورها پایه های توسعه اجتماعی خود را با همین نیروهای مهاجر ساختند. به طور نمونه ترکیه را ببینید که کارگرانش در خارج کار می کنند ولی همچنان درآمد را به کشور خود منتقل می کنند.

بنابراین باید با کارگرانی که برای زندگی بهتر می روند رفتار مناسبی داشته باشیم تا همچنان به وطن خود وفادار بمانند و درآمدشان را به کشور بیاورند. اما تا وقتی که کشور خودش به این نیروها نیاز دارد، باید شرایطی فراهم کند که هزینه های زندگی و حداقل دستمزد واقعاً پاسخگوی معیشت باشد