در شرایطی که ایران بارها حسن نیت خود را در تعامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پایبندی به تعهدات پادمانی نشان داده است، وزرای خارجه سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) در تماس تلفنی با سید عباس عراقچی بار دیگر ادعاها و زیاده‌خواهی‌های تکراری خود را مطرح کردند. آن‌ها بدون اشاره به تعهدات بر زمین‌مانده غرب، ایران را تهدید به بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت کردند؛ اقدامی که بیش از آنکه جنبه حقوقی داشته باشد، نشان‌دهنده فشار سیاسی و استاندارد دوگانه غربی‌ها است.

وزارت خارجه آلمان مدعی شد که ایران باید «بدون تأخیر» اجازه بازرسی‌های بیشتر را بدهد، سطح ذخایر اورانیوم خود را کاهش دهد و مذاکرات را از سر بگیرد. این شروط، همان خواسته‌های قدیمی غرب است که بارها توسط ایران رد شده، چرا که تهران بارها اعلام کرده هیچ تعهدی فراتر از برجام را نخواهد پذیرفت. تهدید به فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک نیز بیش از آنکه راهکاری واقعی باشد، ابزاری تبلیغاتی برای فشار بر ایران محسوب می‌شود.

در حالی که اروپا مدعی زیاده‌خواهی از ایران است، واقعیت آن است که خود اروپایی‌ها حتی به حداقل تعهدات اقتصادی‌شان در برجام عمل نکرده‌اند. وعده ایجاد کانال‌های مالی، حمایت از تجارت با ایران و مقابله با تحریم‌های آمریکا همگی روی کاغذ باقی مانده است. با این حال، ایران همچنان مسیر همکاری با آژانس را ادامه داده و حتی به تفاهماتی دست یافته که به تأیید مدیرکل آژانس نیز رسیده است.

تماس اخیر اروپایی‌ها نشان داد که غرب همچنان از سیاست استاندارد دوگانه پیروی می‌کند. از یک‌سو حاضر نیستند مسئولیت بدعهدی‌های خود را بپذیرند و از سوی دیگر از ایران می‌خواهند بیش از تعهدات برجامی عمل کند. این رفتار چیزی جز زیاده‌خواهی آشکار نیست و به جای تقویت دیپلماسی، موجب بی‌اعتمادی بیشتر می‌شود.

کارشناسان معتقدند دلایل اصلی این رفتار اروپایی‌ها عبارت است از:

فشار مستقیم آمریکا برای هماهنگی علیه ایران.

تلاش اروپا برای امتیازگیری بیشتر در مذاکرات احتمالی آینده.

استفاده از موضوع هسته‌ای به عنوان اهرم فشار سیاسی.

ناتوانی در پذیرش واقعیت قدرت و جایگاه ایران در منطقه.

مقامات ایرانی بارها گفته‌اند که تهران از مذاکره و تعامل گریزان نیست، اما تنها در صورتی که بر اساس احترام متقابل و پایبندی همه طرف‌ها به تعهدات باشد. همان‌طور که یکی از مقامات وزارت خارجه تصریح کرده است: «اگر اروپا حتی تفاهم ایران و آژانس را کافی نمی‌داند، یعنی حتی نهاد رسمی بین‌المللی را هم قبول ندارد».

تماس اخیر اروپایی‌ها با عراقچی نه‌تنها گرهی از پرونده هسته‌ای باز نکرد، بلکه بار دیگر چهره زیاده‌خواهانه و غیرمنطقی اروپا را آشکار کرد. ایران نشان داده که آماده همکاری در چارچوب قوانین بین‌المللی است، اما هیچ‌گاه زیاده‌خواهی و تهدید را نمی‌پذیرد. اگر اروپا به جای تهدید، واقع‌بینانه و با حسن نیت عمل کند، مسیر دیپلماسی همچنان باز است. در غیر این صورت، مسئولیت شکست برجام و تبعات آن بر عهده خود اروپایی‌ها خواهد بود.