به نقل از تسنیم، در ادامه تحلیل های رسانه ها و محافل منطقه ای و بین المللی درباره تجاوز تروریستی رژیم صهیونیستی به خاک قطر و ابعاد و پیامدهای آن، وب سایت قطری العربی الجدید در مقاله ای به قلم مروان قبلان، مدیر واحد مطالعات سیاسی در مرکز عربی برای مطالعات و پژوهش های سیاسی، به تغییر فضای امنیتی کشورهای عربی بعد از این اتفاق پرداخته است.

روشن است که نمی توان باور کرد دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا از حمله تروریستی اسراییل به مقر هیئت مذاکره کننده جنبش حماس در دوحه از قبل اطلاع نداشته و از نظر منطقی، بعید است که اسراییل تصمیمی در منطقه بگیرد و به آمریکا که بزرگترین حامی و متحد آن است و از ابتدا هم در جنگ غزه مشارکت مستقیم داشته، اطلاع ندهد.

از سال 1967 اسراییل نزدیک ترین متحد آمریکا در صحنه بین المللی بوده و این کشور در همه سطوح خودش را موظف به حمایت از صهیونیست ها می داند. عوامل اتحاد آمریکا و اسراییل، متعدد بوده و برخی می گویند که برجسته ترین عامل آن باورهای مشترک مبتنی بر میراث یهودی- مسیحی است که پیروان آن امروز پایگاه حمایتی اصلی برای ترامپ هستند. اما در هر صورت همه دولت های آمریکا از ابتدا خودشان را موظف به حمایت از اسراییل می دانستند و منافع مشترک زیادی دارند.

اما درباره مسئله حمله اسراییل به قطر به عنوان کشوری که بزرگترین همپیمان عرب آمریکا محسوب می شود، کاملاً واضح و منطقی است که واشنگتن زمانی که منافع دو متحد اصلی آن یعنی دوحه و تل آویو در تضاد با یکدیگر قرار می گیرد، قطعاً منافع تل آویو را مورد توجه قرار می دهد و تجربه ثابت کرده که در برخی موارد آمریکایی ها حتی منافع اسراییل را به منافع خودشان هم ترجیح می دهند.

در این میان شاید برای برخی سوال ایجاد شود که چرا واشنگتن منافع اسراییل را بر منافع گسترده خودش در ارتباط با کشورهای حوزه خلیج فارس ترجیح می دهد. پاسخ این است که در واقع آمریکا هرگز بین انتخاب حمایت از منافع اسراییل یا کشورهای حوزه خلیج فارس، تحت فشار نبوده و روابط خود را با این کشورها به گونه ای تنظیم کرده که آنها هرگز نتوانند چنین سوالی از واشنگتن بپرسند.

به استثنای بحران تحریم نفتی اعراب در طول جنگ اکتبر سال 1973 هرگز هیچ بحران واقعی بین کشورهای عربی منطقه با آمریکا در نتیجه اتحاد این کشور با اسراییل و یا موضع آن در قبال مسئله فلسطین ایجاد نشده بود.

علت این امر آن است که کشورهای عربی به دلیل وابستگی امنیتی مطلق به واشنگتن، نیاز به فناوری آمریکایی به ویژه در صنعت انرژی که شریان حیاتی اقتصادهای آنهاست و دلایل مختلف دیگر، هرگز جرات سوال کردن از آمریکا یا زیر سوال بردن سیاست های آن را نداشته اند؛ همانند اتفاقی که بعد از حمله اسراییل به قطر رخ داد و هیچ یک از سران عرب کمترین موضعی مقابل آمریکا نگرفتند.

با توجه به مشکلات فعلی که اقتصاد آمریکا با آن مواجه است، اغراق نیست اگر بگوییم که زندگی اقتصادی امروز آمریکا به وضوح به منافع آن با کشورهای حوزه خلیج فارس بستگی دارد.

از دهه های گذشته رابطه کشورهای عربی منطقه با آمریکا مبتنی بر اصل نفت مقابل امنیت بوده و این کشورها تصور می کردند که واشنگتن از امنیت آنها محافظت خواهد کرد.

اما فضای امنیتی کشورهای حوزه خلیج فارس بعد از عملیات طوفان الاقصی در اکتبر 2023 کاملاً تغییر کرد و اسراییل به یک چالش امنیتی اصلی برای منطقه به ویژه کشورهای عربی تبدیل شد. نگرانی امنیتی کشورهای عربی به ویژه بعد از حمله اسراییل به خاک قطر، چندین برابر شد و واکنش این کشورها به این تجاوز رژیم صهیونیستی و میزان همبستگی آنها با دوحه نشان می دهد که اعراب شروع به درک بزرگیِ تهدید ایجاد شده توسط اسراییل کرده اند؛ جایی که این رژیم به آسانی و با اطمینان از مصونیت در برابر هرگونه مجازات و پاسخگویی، به هر یک از کشورهای عربی که می خواهد تجاوز می کند.

این آگاهی از تغییر عمیق در فضای امنیتی کشورهای حوزه خلیج فارس، مستلزم پر کردن شکاف میان نیازهای امنیتی این کشورها و منافع اقتصادی آنهاست. هرچند که طی سال های گذشته وابستگی واشنگتن به نفت کشورهای حوزه خلیج فارس تا حدودی کمتر شده اما منافع دولت ترامپ با این کشورها صرفاً محدود به نفت و گاز نیست، بلکه بسیار فراتر از آن است.

با توجه به مشکلات فعلی که اقتصاد آمریکا با آن دست و پنجه نرم می کند، اغراق نیست اگر بگوییم حیات اقتصادی آمریکا به وضوح به منافع آن با کشورهای حوزه خلیج فارس بستگی دارد. به عنوان مثال آمریکا برای پایین نگه داشتن قیمت انرژی باید با کشورهای حوزه خلیج فارس همکاری کند؛ در غیر این صورت اقتصاد ایالات متحده وارد حالت رکود تورمی خواهد شد که می تواند منجر به بحران مالی جدیدی برای این کشور شود که کمتر از بحران مالی سال 2008 نیست.

علاوه بر آن، حجم قراردادهای امضا شده توسط ترامپ در سفر خود به کشورهای عربی منطقه در ماه مه گذشته از سه تریلیون دلار فراتر رفته و 1.2 تریلیون دلار آن تنها با قطر بوده است. سرمایه گذاری کشورهای حوزه خلیج فارس در آمریکا از جمله اوراق قرضه خزانه داری هم از 2 تریلیون دلار بیشتر است.

از سوی دیگر، کشورهای حوزه خلیج فارس بیش از 200 میلیارد دلار از آمریکا سلاح خریداری کرده اند و تنها عربستان سعودی اخیراً قراردادهای تسلیحاتی به ارزش 140 میلیارد دلار با آمریکایی ها امضا کرد. این سرمایه گذاری ها که ترامپ به آن افتخار می کند میلیون ها فرصت شغلی برای آمریکایی ها به وجود می آورد.

علاوه بر آن قیمت گذاری نفت اعراب با دلار آمریکا یکی از مهم ترین مزایا برای پول آمریکاست. با این تفاسیر می توان متوجه شد که دولت آمریکا و شخص ترامپ چه منافع گسترده ای در کشورهای عربی منطقه دارند، اما با این وجود آمریکایی ها حتی اگر راست بگویند و از تجاوز اسراییل به قطر اطلاع قبلی نداشته باشند هم هیچ اقدامی برای حمایت از دوحه یا دست کم توبیخ ظاهری اسراییل انجام ندادند.

بر همین اساس و در شرایطی که اسراییل به عنوان اصلی ترین متحد آمریکا که تحت حمایت همه جانبه آن قرار دارد، به تهدیدی بزرگ علیه امنیت و رونق اقتصادی کشورهای حوزه خلیج فارس تبدیل شده، این کشورها باید معادله جدیدی را در روابط خود با واشنگتن ترسیم کنند؛ به این صورت که به آمریکایی ها بگویند منافع اقتصادی شما با ما، به مهار اسراییل و متوقف کردن جنونی که نتانیاهو از دو سال گذشته در منطقه به راه انداخته مرتبط است.

کشورهای عربی منطقه باید موضعی اتخاذ کنند که آمریکا بفهمد این کشورها در سایه تغییر فضای امنیتی خود می توانند دست به اقداماتی بزنند که خوشایند واشنگتن نیست.

کشورهای حوزه خلیج فارس می توانند به مشارکت ها و همکاری های امنیتی بین المللی خود تنوع ببخشند و گزینه های جدیدی برای محافظت از امنیتشان اتخاذ کنند. امروز هیچ چیز به اندازه تقویت روابط کشورهای حوزه خلیج فارس با چین و روسیه، واشنگتن را آزار نمی دهد. اجلاس سران کشورهای عربی- اسلامی در دوحه فرصت مهمی برای بررسی این گزینه ها و ایجاد یک معادله جدید مقابل واشنگتن است و آمریکا باید با این معادله مواجه شود.

سکوت و تردید کشورهای عربی منطقه در اتخاذ موضعی روشن مقابل جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و کل منطقه و رضایت به حمایت آمریکا از جنایات این رژیم، همان چیزی است که موجب گستاخی اسراییل برای گسترش تجاوزاتش در منطقه و حمله مستقیم به کشورهای عربی متحد آمریکا شد و این وضعیت باید پایان یابد.