علت قطع یارانه نقدی کارگران مشخص شد. دهک‌بندی اشتباه وزارت کار باعث شد بسیاری از کارگران کم‌درآمد در لیست پردرآمدها قرار گیرند و یارانه و کالابرگ‌شان قطع شود. جزییات ماجرا، سوءاستفاده کارفرمایان و درخواست بازنگری دهک‌ها را اینجا بخوانید.

قطع یارانه نقدی و کالابرگ بخشی از کارگران کم‌درآمد، یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات اقتصادی ماه‌های اخیر بوده است. در حالی که دولت با هدف اجرای قانون بودجه 1404 و حذف یارانه دهک‌های پردرآمد اقدام به بازبینی دهک‌بندی‌ها کرده، اما اشتباهات در سیستم شناسایی درآمد خانوارها باعث شده بسیاری از کارگران زحمتکش در لیست دهک‌های بالا قرار گیرند و یارانه آن‌ها قطع شود. این موضوع اعتراض تشکل‌های کارگری و کارشناسان حوزه رفاه را به دنبال داشته است.

سمیه گلپور، رییس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران، در گفت‌وگو با تسنیم اعلام کرده است که دهک‌بندی اشتباه وزارت کار، علت اصلی حذف یارانه بخشی از کارگران است. او تاکید کرده که کارگران برای تامین هزینه‌های ابتدایی زندگی با مشکلات فراوانی مواجه‌اند و قطع یارانه نقدی و محرومیت از کالابرگ، این فشار را دوچندان کرده است.

یکی از دلایل اصلی اشتباه در دهک‌بندی، تراکنش‌های بانکی است. برخی کارفرمایان برای فرار مالیاتی یا کاهش تعهدات بیمه‌ای، مبالغ کلانی را از حساب کارگران عبور می‌دهند. سامانه وزارت کار این مبالغ را به‌عنوان «درآمد» شناسایی می‌کند و در نتیجه، کارگر در دهک‌های پردرآمد قرار می‌گیرد.
این پدیده به تعبیر کارشناسان نوعی «استثمار نوین» است که کارگر هیچ نقشی در آن ندارد، اما قربانی نهایی آن می‌شود.

بخش بزرگی از کارگران به دلیل خطر از دست دادن شغل، حاضر به اعتراض نیستند. حتی زمانی که یارانه‌شان قطع می‌شود، به‌جای ثبت شکایت، ترجیح می‌دهند سکوت کنند تا امنیت شغلی اندک خود را حفظ کنند. همین ترس، امکان پیگیری حقوقی یا اداری برای بسیاری از کارگران را از بین برده است.

رییس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران به ضعف ساختار بازرسی وزارت کار اشاره کرده است. بسیاری از کارگران قرارداد رسمی ندارند و از بیمه و حمایت‌های قانونی محروم‌اند. در چنین شرایطی، قطع یارانه نقدی عملاً سفره کارگران را کوچک‌تر و وضعیت معیشتی آنان را بحرانی‌تر می‌کند.

یارانه نقدی اگرچه نمی‌تواند هزینه‌های اصلی زندگی کارگران (مانند اجاره مسکن یا درمان) را پوشش دهد، اما همچنان برای پرداخت اقساط بانکی یا خرید بخشی از اقلام ضروری خانواده نقش مهمی دارد. حذف این یارانه به معنای حذف تنها پشتوانه مالی اندک کارگران است.

مثال: یک کارگر حداقل‌بگیر با حقوق حدود 10.5 میلیون تومان، در شهری مثل تهران باید بیش از 60 درصد درآمدش را صرف اجاره خانه کند. در چنین شرایطی، یارانه نقدی یا کالابرگ می‌تواند بخشی از نیاز غذایی خانواده را تامین کند.

قطع یارانه مساوی است با محرومیت از کالابرگ الکترونیکی. این کالابرگ امکان خرید کالاهای اساسی مانند برنج، روغن، گوشت و لبنیات را فراهم می‌کند. حذف آن به معنای کاهش توان خرید خانواده‌های کارگری و تهدید امنیت غذایی است.

تشکل‌های کارگری بارها تاکید کرده‌اند که معیارهایی مانند تراکنش‌های بانکی، مالکیت خودرو یا خانه نمی‌تواند معیار دقیقی برای سنجش دهک درآمدی کارگران باشد. بسیاری از کارگران:

در خانه‌های استیجاری زندگی می‌کنند.

با حقوق حداقلی گذران زندگی می‌کنند.

حتی بدهی‌های بانکی و شخصی دارند.

به همین دلیل خواستار بازنگری فوری در نظام دهک‌بندی و تشکیل کارگروهی ویژه با حضور نمایندگان کارگری هستند.

1. افزایش فقر شهری و روستایی
2. تهدید امنیت غذایی خانواده‌ها
3. افزایش نارضایتی اجتماعی
4. گسترش اقتصاد غیررسمی (کارگران بدون قرارداد و بیمه)
5. فشار روانی و اضطراب مالی

اصلاح سامانه دهک‌بندی و حذف معیارهای غلط مانند تراکنش‌های غیرشخصی.

ایجاد بانک اطلاعات شفاف با همکاری وزارت اقتصاد، بیمه و سازمان مالیات.

پرداخت مشروط یارانه نقدی و کالابرگ به کارگران حداقل‌بگیر.

افزایش نظارت بر کارفرمایان برای جلوگیری از سوءاستفاده از حساب‌های کارگری.