تابستان امسال، جهان شاهد یکی از سخت ترین دوره های بحران آب در دهه های اخیر بود؛ بحرانی که نه تنها امنیت غذایی و زیست محیطی کشورها را تحت تأثیر قرار داد، بلکه صنعت گردشگری جهانی را نیز با خسارات سنگینی روبه رو ساخت. بر اساس برآورد سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، بیش از 40 درصد مقاصد توریستی در سال 2025 با درجاتی از خشکسالی، کاهش بارش و محدودیت منابع آب دست به گریبان بودند، این وضعیت، در عمل باعث کاهش ورود گردشگران، لغو بخشی از تورها و آسیب جدی به اقتصاد گردشگری کشورهایی شد که بخش مهمی از درآمد خود را از این صنعت تأمین می کنند.

ابعاد بحران جهانی آب در تابستان 2025

گزارش های سازمان ملل نشان می دهد که در تابستان سال جاری، بیش از 2.5 میلیارد نفر از جمعیت جهان در مناطقی زندگی کردند که با کمبود جدی آب روبه رو بوده اند. دمای هوا در بسیاری از کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی تا 3 تا 5 درجه بالاتر از میانگین 30 سال اخیر ثبت شد و سطح مخازن آبی و رودخانه های مهم به شکلی نگران کننده کاهش یافت. کاهش جریان رودخانه راین در آلمان و پایین آمدن سطح دریاچه های ایتالیا و اسپانیا، نمونه هایی از این واقعیت تلخ است.

اروپا؛ کاهش گردشگران در سواحل مدیترانه

در جنوب اروپا، کشورهایی مانند اسپانیا، ایتالیا و یونان بیشترین خسارت را متحمل شدند. در اسپانیا که بیش از 12 درصد تولید ناخالص داخلی به گردشگری وابسته است، خشکسالی و محدودیت مصرف آب در هتل ها و اقامتگاه ها منجر به کاهش 18درصدی ورود گردشگران خارجی نسبت به تابستان گذشته شد. طبق آمار وزارت گردشگری اسپانیا، حدود 800 هزار گردشگر در ماه های ژوئن و جولای سفر خود به این کشور را لغو کردند.

در ایتالیا نیز که بحران آب به کاهش شدید سطح دریاچه گاردیا و کومو انجامید، حدود 15 درصد از گردشگران داخلی و خارجی سفرهای آبی خود را لغو یا به مناطق دیگر منتقل کردند. یونان نیز با افت محسوس در جزایر محبوب خود نظیر سانتورینی مواجه شد؛ جایی که کمبود آب باعث نارضایتی مسافران و کاهش حدود 12درصدی ورود گردشگران شد.

آسیا؛ هشدار در مقاصد پرطرفدار

در قاره آسیا، کشورهایی مانند تایلند و هند بیشترین آسیب را دیدند. تایلند که سالانه بیش از 30 میلیون گردشگر خارجی جذب می کند، امسال شاهد کاهش 10درصدی این آمار بود. وزارت گردشگری این کشور اعلام کرده است که کمبود آب در سواحل جنوبی و محدودیت استفاده از استخرها و خدمات آبی، دلیل اصلی لغو سفر حدود 3 میلیون گردشگر در تابستان بوده است.

در هند نیز، ایالت هایی مانند راجستان و ماهاراشترا به دلیل خشکسالی شدید نتوانستند پذیرای گردشگران داخلی و خارجی باشند. بر اساس گزارش انجمن هتل داران هند، نرخ اشغال هتل ها در این مناطق بین 15 تا 20 درصد کاهش یافت که معادل زیان چند صد میلیون دلاری در سه ماهه تابستان است.

آفریقا؛ تهدید برای سافاری و گردشگری طبیعی

قاره آفریقا نیز از پیامدهای بحران آب در امان نماند. کشورهایی مانند کنیا و تانزانیا که بخش عمده گردشگری آنها بر پایه تورهای سافاری و حیات وحش است، با کاهش سطح رودخانه ها و خشک شدن زیستگاه های طبیعی مواجه شدند. در کنیا، بیش از 20 درصد تورهای سافاری در ماه اوت لغو شد و سازمان گردشگری این کشور خسارتی بالغ بر 250 میلیون دلار برآورد کرد. تانزانیا نیز از کاهش 15درصدی تعداد بازدیدکنندگان پارک ملی سرنگتی خبر داد.

خاورمیانه؛ تأثیر بر مقاصد سنتی

در خاورمیانه نیز کشورهایی مانند ایران و ترکیه با پیامدهای بحران آب مواجه شدند. در ایران، خشکی دریاچه ارومیه و کاهش سطح رودخانه های کارون و زاینده رود باعث افت گردشگری داخلی در این مناطق شد. برآوردها نشان می دهد که بیش از 10 درصد سفرهای داخلی مرتبط با گردشگری آبی در تابستان امسال کاهش یافت. در ترکیه نیز، شهرهای توریستی جنوب از جمله آنتالیا با محدودیت مصرف آب در هتل ها و استراحتگاه ها دست وپنجه نرم کردند که باعث نارضایتی و کاهش 8درصدی گردشگران خارجی شد.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی

صنعت گردشگری که یکی از منابع اصلی اشتغال و ارزآوری در بسیاری از کشورهاست، در نتیجه بحران آب تابستانی میلیاردها دلار زیان دید. مجموع خسارت های مستقیم ناشی از لغو تورها، کاهش مدت اقامت و افت رضایت گردشگران در سطح جهانی بالغ بر 30 میلیارد دلار برآورد می شود، این رقم فقط مربوط به فصل تابستان است و کارشناسان هشدار داده اند که تداوم بحران آب می تواند آثار بلندمدت تری بر برند گردشگری کشورها داشته باشد.

راهکارها و اقدامات کشورها

در برابر این بحران، دولت ها و بخش خصوصی اقداماتی را برای کاهش خسارت ها آغاز کرده اند:

اسپانیا و ایتالیا با اجرای طرح گردشگری سبز به دنبال کاهش مصرف آب در هتل ها و ترویج استفاده از فناوری های بازیافت آب هستند.

یونان برنامه ای برای انتقال آب به جزایر گردشگری با استفاده از شناورهای ویژه تدوین کرده است.

تایلند در حال سرمایه گذاری در سیستم های آب شیرین کن در مناطق جنوبی است تا منابع آب مطمئن تری برای صنعت گردشگری فراهم کند.

هند نیز کمپین های آموزشی برای گردشگران و هتل ها راه اندازی کرده است تا صرفه جویی در مصرف آب به فرهنگ عمومی تبدیل شود.

در کنیا و تانزانیا، سازمان های گردشگری با همکاری نهادهای محیط زیستی اقدام به احداث سدهای کوچک و سیستم های ذخیره آب برای حفاظت از زیستگاه های حیات وحش کرده اند.

ایران و ترکیه نیز طرح هایی برای بازچرخانی آب و مدیریت بهینه آب شرب در دستور کار قرار داده اند اما به مرحله اجرا نرسیده است.

بحران آب چالشی جدی برای گردشگری

بحران آب در تابستان 2025 نشان داد که صنعت گردشگری جهان به شدت آسیب پذیر است و حتی مقاصد پرطرفدار نیز نمی توانند خود را از پیامدهای کمبود آب مصون بدارند. کاهش میلیون ها گردشگر در اروپا، آسیا و آفریقا و خسارت های میلیاردی ناشی از آن، هشداری جدی برای دولت ها و فعالان صنعت سفر به شمار می رود، با این حال، اقدامات اصلاحی و نوآورانه کشورها می تواند در بلندمدت به ایجاد یک مدل پایدارتر و سازگار با محیط زیست در حوزه گردشگری منجر شود؛ مدلی که هم منافع اقتصادی حفظ شود و هم منابع حیاتی چون آب، قربانی توسعه ناپایدار نشود.

منابع:
http://timesofindia.indiatimes:
https://www.reuters.com/sustainability/cop/cyprus-steps-up-desalination-worsening-droughts-parch-island-
https://apnews.com/article/cyprus-desalination-water-shortage-dams-tourism

انتهای پیام/