به نقل از تسنیم، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام کرد که پیشنهاد واردات یا کشت کنترل شده خشخاش در جلسات آینده این ستاد بررسی خواهد شد.

حسین ذوالفقاری امروز در کنگره دانش اعتیاد که در مرکز همایش های رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد، اظهار کرد: ما بر اساس شواهد موجود، در حوزه مبارزه با مواد مخدر، درمان و کاهش آسیب اعتیاد، از کشورهای پیشرو هستیم. با وجود این، نباید تصور کنیم که در موقعیت مناسبی قرار داریم و بنابراین باید روند تحولی را دنبال کنیم.

وی افزود: طبق قانون برنامه هفتم، قرار است در سال پنجم برنامه، 5 درصد افراد دارای اعتیاد بدون بازگشت باشند. البته هنوز آماری در دست نداریم که نشان دهد چند درصد افراد درمان شده بدون بازگشت بوده اند.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: اگر در حوزه سیاستگذاری و برنامه ریزی اقدام نکنیم، نتایج آن در جامعه ملموس نخواهد بود.

وی با تأکید بر لزوم سطح بندی افراد دارای اعتیاد گفت: نمی توان همه افراد را با یک پروتکل ثابت درمان کرد، بنابراین باید بر اساس شاخص های دقیق سطح بندی افراد دچار اعتیاد انجام شود. در گام دوم، باید ساختار اجرای خدمات درمان اعتیاد اصلاح شود. 9 هزار پزشک در این حوزه فعال هستند. به لحاظ آمایشی در این حوزه دچار مشکلاتی هستیم؛ برای مثال، در برخی مناطق چند کلینیک ترک اعتیاد داریم، اما در مناطقی که اعتیاد بالاست، دسترسی خوبی به این مراکز وجود ندارد.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: باید طرح تحول درمان اعتیاد را همراه با کاهش آسیب و مدیریت مصرف اجرا کنیم.

ذوالفقاری تصریح کرد: برای نیازهای دارویی کشور، وزارت بهداشت اعلام کرده باید کشت خشخاش داشته باشیم. تاکنون این مواد از طریق کشف مواد مخدر برای دارو تأمین می شد، اما طی سال های اخیر کشفیات به شدت کاهش یافته است، زیرا کشت خشخاش در افغانستان نیز کاهش یافته و نسبت به چند سال قبل به یک ششم رسیده است. الان دو راهکار بیشتر نداریم: یا باید واردات این مواد برای تولید داروها داشته باشیم، یا اینکه بر اساس کنوانسیون های بین المللی و در چارچوب پروتکل ها، برای خرید دارو تلاش کنیم.

وی افزود: درخصوص بحث کشت شاهدانه در جلسات آتی تصمیم گیری می شود. درخصوص خشخاش نیز برای واردات و کشت کنترل شده و بر اساس پروتکل های بین المللی، پیشنهاداتی ارائه شده و در جلسات آتی ستاد مبارزه با مواد مخدر مورد بحث قرار می گیرد.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: بر اساس قانون، شهرداری ها مسئولیت دارند برای افراد بدون سرپناه، گرمخانه یا اماکنی در نظر بگیرند و افراد فاقد سرپناه معتاد جمع آوری شوند. ما معتادینی که فاقد سرپناه هستند را از سایر افراد فاقد سرپناه در قالب مراکز ماده 16 جداسازی کرده ایم. در این مراکز، غربالگری، بازتوانی و … انجام می شود، اما بازاجتماعی شدن مغفول مانده است و به دلیل نبود سرپناه، پس از درمان دوباره به مسیر اولیه بازمی گردند.

وی با تأکید بر بازنگری در فضای فیزیکی نگهداری افراد درمان شده بیان کرد: افرادی که درمان شده و به مرحله امکان اشتغال رسیده اند، نباید در کنار معتادانی که به تازگی وارد مراکز شده اند زندگی کنند. این فضاها باید از هم جدا شوند تا معتادان درمان شده و مهارت آموخته بتوانند به اجتماع بازگردند. در حال تلاش برای اصلاح قانون هستیم تا اگر کسی به صورت علنی مواد مصرف کند، به طور قانونی تحت پیگرد قرار گیرد و این افراد سریع تر وارد فرآیند درمان اعتیاد خود شوند.

در ادامه، علیرضا رییسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز امروز بیان کرد: اعتیاد به مواد مخدر باعث می شود سلامت جسم و روح افراد به خطر بیفتد و فردی فعال به فردی سربار تبدیل شود.

وی افزود: هنرپیشه ها در سریال های ما سیگار می کشند که باعث تبلیغ آن می شود، زیرا به مخاطب آموزش می دهد که درمان استرس، مصرف دخانیات است.

وی ادامه داد: تا زمانی که نتوانیم به صورت علمی وارد مسئله ای شویم، نمی توانیم آن معضل را حل کنیم.

معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: اگر بخواهیم سلامت را در جامعه نهادینه کنیم، باید محیط اطراف را سالم کنیم و عوامل خطر را از بین ببریم. در عین حال، اگر گروه سنی زیر 18 سال را تحت آموزش قرار دهیم، می توانیم از بروز موارد اعتیاد بهتر پیشگیری کنیم.

رییسی بیان کرد: مراکز MMT بسیار کارآمد بوده و توانسته اند به پیشگیری از اچ آی وی و هپاتیت در بین معتادان کمک کنند.

سید جواد حسینی، رییس سازمان بهزیستی کشور، نیز در ادامه این مراسم گفت: اعتیاد یکی از پیچیده ترین و پرهزینه ترین آسیب های اجتماعی است؛ به گونه ای که در میان چهار بحران اصلی جهان، یکی از آنها اعتیاد شناخته می شود. در هجدهمین کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک نیز، اعتیاد به عنوان یکی از مهم ترین مسائل افراد دارای معلولیت معرفی شد.

وی با اشاره به آخرین گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در سال 2023 افزود: 296 میلیون نفر از مردم دنیا حداقل یک بار مصرف مواد را تجربه کرده اند و 29 میلیون نفر از اختلالات ناشی از مصرف رنج می برند.

رییس سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: در ایران از سال 1394 به بعد پیمایش ملی درباره اعتیاد انجام نشده است؛ در همان سال دو میلیون و 800 هزار نفر درگیر اعتیاد بودند. این آمار روایت روشنی از رنج اجتماعی است که این کنگره بر آن متمرکز شده است. متأسفانه، نبود پیمایش ملی در حوزه اعتیاد از سال 94 به بعد، چالش بزرگی در شناخت ابعاد مسئله ایجاد کرده است.

حسینی خاطرنشان کرد: 95 درصد ظرفیت ماده 16 را سازمان بهزیستی مدیریت می کند و چند دستگاه دیگر به طور محدود همکاری دارند. با این حال، معتقدم اجرای ماده 16 اساساً کار سازمان بهزیستی نیست و باید بازنگری شود.

طبق ماده 16 قانون مبارزه با مواد مخدر، معتادان به مواد مخدر و روان گردان و متجاهر به اعتیاد، با دستور مقام قضایی برای مدت سه ماه و در دو دوره، در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب نگهداری می شوند.

وی در تشریح خدمات بهزیستی در حوزه اعتیاد گفت: خدمات سازمان در پنج قلمرو اصلی تعریف می شود؛ شناخت، غربالگری و نظام ارجاع، پیشگیری، کاهش آسیب، درمان غیردارویی و بازتوانی و پیوند به جامعه.

رییس سازمان بهزیستی با بیان اینکه در محور نخست یعنی حوزه شناسایی و ارجاع، سامانه های تلفنی 123 و 1480 به صورت شبانه روزی و رایگان فعال هستند، افزود: 110 هزار نیروی تسهیلگر داوطلب در قالب 12 هزار گروه اجتماع محور و تیم های سیار، بهترین ابزار شناسایی و ارجاع آسیب ها از جمله اعتیاد محسوب می شوند.

حسینی ادامه داد: در حوزه پیشگیری، بهزیستی اصلی ترین نهاد مداخله گر است و با تمرکز بر خانواده، مدرسه و محله اقدام می کند. تاکنون در 5500 محله، برنامه پیشگیری از اعتیاد اجتماع محور آغاز شده و سه هزار تیم متشکل از معتمدان محلی، معلمان، روحانیون و تسهیلگران آموزش دیده، دست کم 15 میلیون نفر را تحت پوشش اقدامات پیشگیرانه قرار داده اند که سه میلیون نفر از آنها به طور مستقیم تحت تأثیر هستند.

وی افزود: دو برنامه فراگیر نیز در حوزه پیشگیری داریم؛ نخست طرح مانا برای نوجوانان و دوم طرح خاتم ویژه زنان. در مجموع، تاکنون 37 هزار نوجوان و 61 هزار زن، یعنی حدود 98 هزار نفر، در این برنامه ها تحت پوشش قرار گرفته اند.

حسینی با اشاره به حوزه سوم یعنی کاهش آسیب گفت: اگر خدمات حرفه ای در پاتوق های مصرف مواد ارائه نشود، دامنه آسیب ها به سرعت گسترش می یابد. سازمان بهزیستی با 367 مرکز کاهش آسیب و پوشش 83 هزار نفر در این حوزه فعال است. مراکز گذری (DIC)، سرپناه های شبانه، موبایل ون ها و تیم های سیار، بخشی از این ظرفیت هستند.

رییس سازمان بهزیستی درباره حوزه درمان اعتیاد اظهار کرد: درمان اعتیاد سازه ای چندلایه و پیچیده است که باید ابعاد اجتماعی، روانی و رفتاری را همزمان دربرگیرد و سازمان بهزیستی در ابعاد درمان های رفتاری، پیشگیری و کاهش آسیب ورود کرده است.

حسینی با اشاره به حوزه چهارم یعنی درمان غیردارویی بیان کرد: سازمان بهزیستی در حوزه درمان های غیردارویی فعال است و سال گذشته، درمان های دارویی به متولی اصلی واسپاری شد. اکنون 1040 مرکز درمان و بهبود میان مدت (کمپ) فعال داریم که افراد معتاد را به مدت یک تا سه ماه نگهداری می کنند. هم اکنون 340 هزار نفر تحت پوشش این مراکز هستند. همچنین 60 مرکز تی سی که افراد معتاد را در مدت چهار تا شش ماه تحت برنامه های مختلف روان درمانی، گروه درمانی و مددکاری قرار می دهند، با ظرفیت 7 هزار نفر فعال هستند.

وی افزود: محور پنجم، حوزه بازتوانی و توانمندسازی است. هم اکنون در سازمان بهزیستی، 11 چرخش تحول آفرین آغاز شده که مهم ترین آنها تغییر رویکرد از مستمری بگیری به توانمندسازی و فرصت آفرینی است.

رییس سازمان بهزیستی بیان کرد: اگر مراحل پیشگیری، درمان و کاهش آسیب طی شود، اما در مرحله بازپیوند اجتماعی اقدامی انجام نشود، تمام تلاش ها بی اثر خواهد شد. معتاد بهبودیافته نیازمند آموزش، مهارت، اشتغال و خدمات مددکاری است تا از چرخه بازگشت جلوگیری شود.

حسینی گفت: اکنون 68 مرکز توانمندسازی و صیانت اجتماع با پوشش 400 هزار نفرروز در سال فعال هستند. تعداد پرونده فعال در حوزه مدیریت مورد 20 هزار است و تنها در سال گذشته، 70 هزار فرصت شغلی برای مددجویان، به ویژه افرادی که در مسیر ترک اعتیاد قرار داشتند، ایجاد شده است.