مرحله چهارم طرح کالابرگ الکترونیکی به یکی از مهم‌ترین موضوعات اقتصادی و اجتماعی سال 1404 تبدیل شده است. این طرح که با هدف کاهش فشار تورمی بر اقشار کم‌درآمد و حمایت از سبد معیشتی خانوارها اجرا می‌شود، اکنون وارد مرحله جدیدی شده است.
به گزارش منابع رسمی، مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور، دستور واریز مرحله چهارم کالابرگ را صادر کرده و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حال برنامه‌ریزی برای اجرای آن است.

کالابرگ الکترونیکی نوعی حمایت معیشتی است که به جای پرداخت نقدی یارانه، اعتبار مشخصی برای خرید کالاهای اساسی در اختیار خانوارهای مشمول قرار می‌دهد.

هدف اصلی: جلوگیری از کاهش قدرت خرید مردم در برابر تورم.

کالاهای مشمول: یازده قلم کالای اساسی شامل برنج، روغن، مرغ، گوشت، لبنیات و … .

روش استفاده: از طریق کارت بانکی یارانه‌ای یا اپلیکیشن‌های بانکی.

طرح کالابرگ تا امروز سه مرحله را پشت سر گذاشته است:

مرحله اول: اسفند 1403

مرحله دوم: فروردین 1404

مرحله سوم: تیر 1404

در هر مرحله، حدود 25 هزار میلیارد تومان اعتبار تخصیص داده شد.

به گفته احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی:

اگر پرداخت ماهانه باشد، مرحله چهارم در شهریور 1404 اجرا می‌شود.

اگر پرداخت سه‌ماهه باشد، مرحله چهارم در مهر 1404 خواهد بود.

هنوز تأمین مالی این مرحله به طور کامل قطعی نشده است. با این حال، دستور مستقیم رییس‌جمهور برای اجرای آن صادر شده و انتظار می‌رود به‌زودی نهایی شود.

پرداخت مرحله چهارم نیز مانند دوره‌های قبل خواهد بود:

دهک‌های اول تا سوم: 500 هزار تومان به ازای هر نفر

دهک‌های چهارم تا هفتم: 350 هزار تومان به ازای هر نفر

این مبالغ به حساب یارانه‌ای سرپرستان خانوار واریز می‌شود و فقط برای خرید کالاهای اساسی قابل استفاده است.

یکی از چالش‌های اصلی سیاست‌های حمایتی، مقایسه بین یارانه نقدی و کالابرگ الکترونیکی است:

یارانه نقدی: انعطاف بیشتر برای هزینه‌کرد ولی در برابر تورم بی‌اثر می‌شود.

کالابرگ: تضمین خرید کالاهای ضروری اما محدودیت در انتخاب مصرف‌کننده.

1. حمایت مستقیم از دهک‌های پایین درآمدی
2. جلوگیری از گرانی کالاهای اساسی بر سفره مردم
3. تقویت نظام توزیع عادلانه یارانه‌ها
4. جایگزینی تدریجی کالابرگ به جای یارانه نقدی

کافی نبودن مبالغ پرداختی در برابر تورم واقعی.

محدودیت در خرید کالاهای مشخص.

مشکلات فنی برخی از فروشگاه‌ها و دستگاه‌های کارت‌خوان.

انتظار برای تعیین تکلیف پرداخت ماهانه یا سه‌ماهه.

گزارش‌ها نشان می‌دهد بخش زیادی از بازنشستگان و کارگران مشمول این طرح هستند. بسیاری از آنان امیدوارند پرداخت مرحله چهارم در شهریور انجام شود تا در فصل بازگشایی مدارس فشار کمتری بر معیشت خانواده‌ها وارد شود.

1. مراجعه به فروشگاه‌های طرف قرارداد با طرح.
2. استفاده از کارت بانکی سرپرست خانوار.
3. خرید کالاهای اساسی از لیست تعیین‌شده.
4. کسر اعتبار به‌صورت مستقیم از حساب کالابرگ.

با وجود محدودیت‌ها، اجرای مرحله چهارم کالابرگ می‌تواند:

هزینه خرید کالاهای اساسی را کاهش دهد.

از فشار تورم بر دهک‌های پایین جلوگیری کند.

تا حدی عدالت در توزیع یارانه‌ها را برقرار کند.

به نظر می‌رسد دولت چهاردهم قصد دارد کالابرگ الکترونیکی را به شکل پایدار ادامه دهد. احتمالاً در آینده:

مبلغ پرداختی افزایش یابد.

تنوع کالاها بیشتر شود.

امکان خرید آنلاین از طریق فروشگاه‌های اینترنتی فراهم شود.

مرحله چهارم کالابرگ الکترونیکی با دستور مستقیم رییس‌جمهور قطعی شد. اگر پرداخت‌ها به صورت ماهانه باشد، این مرحله در شهریور اجرا خواهد شد و اگر سه‌ماهه باشد، زمان اجرای آن مهرماه خواهد بود. مبلغ واریزی نیز مانند گذشته برای دهک‌های اول تا سوم 500 هزار تومان و برای دهک‌های چهارم تا هفتم 350 هزار تومان به ازای هر نفر است.
هرچند اجرای این طرح با چالش‌هایی مانند تأمین اعتبار و کافی نبودن مبالغ روبه‌روست، اما همچنان یکی از مهم‌ترین ابزارهای دولت برای حمایت از معیشت خانوارهای کم‌درآمد به شمار می‌رود.