سه کشور اروپایی عضو برجام شامل آلمان، انگلیس و فرانسه موسوم به تروئیکای اروپایی، روز پنج‌شنبه نامه‌ای به اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد ارسال و اعلام کردند که روند سازوکار اسنپ‌بک را برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران فعال کرده‌اند.

در همین راستا، «ژان-نوئل بارو» وزیر خارجه فرانسه با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی «ایکس»، نوشت: «من به همراه همکارانم، یوهان واده‌فول (وزیر خارجه آلمان) و دیوید لمی (وزیر خارجه انگلیس)، رسماً به شورای امنیت سازمان ملل متحد عدم پایبندی قابل توجه ایران به تعهداتش ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را اطلاع داده‌ایم و روند موسوم به اسنپ‌بک را فعال کرده‌ایم. تشدید تنش‌های هسته‌ای ایران نباید بیشتر از این ادامه یابد.»

او مدعی شد: «این اقدام به معنای پایان دیپلماسی نیست: ما مصمم هستیم از دوره ۳۰ روزه که اکنون برای گفت‌وگو با ایران آغاز شده است، نهایت استفاده را ببریم. ما همچنان به دیپلماسی متعهد هستیم تا اطمینان حاصل کنیم که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند.»

سازوکار ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت گنجانده شده و به اعضای توافق اجازه می‌دهد در صورت ادعای «عدم پایبندی» یکی از طرف‌ها، تحریم‌های بین‌المللی علیه آن کشور را بازگردانند. این سازوکار طبق متن برجام، تنها در صورتی معتبر است که طرف‌های مقابل نیز به تعهدات خود پایبند باشند. مقامات ایرانی تاکید دارند که سه کشور اروپایی با عدم اجرای تعهدات اقتصادی و سکوت در برابر اقدامات آمریکا، صلاحیت استفاده از این سازوکار را از دست داده‌اند.

مقامات ایران نیز تاکید کرده‌اند اروپا به دلیل پایبند نبودن به تعهداتش در توافق هسته‌ای فاقد مبنای حقوقی و اخلاقی برای فعالسازی این سازوکار مقرر در این توافق علیه ایران است.

ایران اعلام کرده است پاسخ آن به بازگردانی تحریم‌ها «شدید» خواهد بود.

در همین راستا، «کاظم غریب‌آبادی»، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ظهر پنجشنبه، تأکید کرد: اروپایی‌ها با «کمال پررویی و گستاخی» ادعا می‌کنند که برجام را اجرا می‌کنند، در حالی که شاخص‌ها و اطلاعات موجود نشان می‌دهد آنها نه تنها برجام را اجرا نکرده‌اند، بلکه تحریم‌های جدیدی نیز از جمله علیه کشتیرانی و صنعت هوایی ایران وضع کرده‌اند.

معاون حقوقی وزارت خارجه ایران خاطرنشان کرد: این موضوع به طرف‌های اروپایی و اتحادیه اروپا به وضوح اعلام شده که اگر قصد سوءاستفاده از حسن نیت و تعاملات جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند و فرآیند اسنپ بک را آغاز کنند، طبیعتاً ایران هم واکنش لازم را انجام خواهد داد.

وی افزود: در صورت ارسال نامه از سوی اروپا، جمهوری اسلامی ایران نیز اقدام ویژه خود از جمله ارسال نامه یا اخطاریه به شورای امنیت را انجام خواهد داد.

غریب‌آبادی با هشدار درباره تبعات این اقدام گفت: در چنین شرایطی، مسیر تعامل سازنده‌ای که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باز شده است مسیر کاملاً تحت تأثیر قرار گرفته و ادامه این روند تعاملی دیگر معنایی نخواهد داشت.

وی تأکید کرد: ما به آنها گفته‌ایم که در صورت وقوع چنین اقدامی، اروپا خود را از عرصه دیپلماتیک و گفت‌وگوها با ایران حذف خواهد کرد.