یک تصویر میکروسکوپی از جنین انسانی 9 روزه که با میکروسکوپ کانفوکال گرفته شده است. رنگ های مختلف پروتیین ها و ساختارهای سلولی جنین را نشان می دهند. این فناوری جدید ممکن است روزی به دانشمندان کمک کند تا از سقط جنین جلوگیری کنند.

به نقل از انتخاب، گروهی از دانشمندان توانسته اند یکی از ابتدایی ترین و بنیادی ترین مراحل شکل گیری حیات انسانی را با دقتی بی سابقه مشاهده کنند. پژوهشی که به تازگی منتشر شده، نشان می دهد آن ها برای نخستین بار موفق شده اند فیلمی از لحظه ی لانه گزینی جنین انسان در رحم ثبت کنند.

این تیم از مؤسسه ی مهندسی زیستی کاتالونیا (IBEC) در همکاری با بیمارستان دانشگاهی دکسئوس، یافته های خود را در مجله ی Science Advances منتشر کرده اند. تصاویر نشان می دهد که جنین انسان برای لانه گزینی با فشار و نیرویی مشخص، خود را در لایه ی رحم فرو می برد. محققان می گویند این روش می تواند در آینده به درک بهتر دلایل شکست لانه گزینی و بهبود درمان های ناباروری کمک کند.

ساموئل اوخوسنِگروس، نویسنده ی اصلی و سرپرست گروه مهندسی زیستی برای سلامت باروری در IBEC، به Gizmodo گفت:

دلیل اینکه می خواهیم لانه گزینی را مطالعه کنیم این است که این مرحله، بزرگ ترین مانع در تولیدمثل انسانی است. اما ما بسیار کم درباره ی آن می دانیم، چون این فرایند درون بدن مادر رخ می دهد.

چرا این کشف مهم است؟

تا کنون بیشتر پژوهش ها تنها مراحل ابتدایی رشد جنین را در روزهای نخست (پیش از لانه گزینی) دنبال کرده اند. پس از آن، دانشمندان بیشتر به مطالعه ی مقاطع ثابت و عکس هایی از رشد جنین در حیوانات غیرانسانی تکیه داشته اند. این مدل های حیوانی ابزار ارزشمندی هستند، اما نمی توانند همه ی رازهای رشد انسان را آشکار کنند. لانه گزینی، نخستین گام واقعی در بارداری است؛ زمانی که جنین درون رحم جای می گیرد و بارداری رسماً آغاز می شود.

روش نوآورانه ی دانشمندان

تیم تحقیقاتی به رهبری آملی گودو و آنا سریولا، ماده ای ژل مانند طراحی کردند که بافت بیرونی رحم را شبیه سازی می کرد؛ یعنی همان جایی که جنین باید برای لانه گزینی به آن بچسبد. این ماتریکس ژل مانند عمدتاً از کلاژن ساخته شده، اما پروتیین های دیگری که برای رشد جنین اهمیت دارند نیز به آن افزوده شد.

با استفاده از این بستر مصنوعی، آن ها توانستند به طور میکروسکوپی لحظه ی لانه گزینی جنین انسان را مشاهده و ثبت کنند. همچنین برای مقایسه، جنین های موش را روی همان ماتریکس بررسی کردند و تفاوت های چشمگیری دیدند.

اوخوسنِگروس توضیح داد:

جنین موش وقتی روی ماتریکس قرار می گیرد، سطحی باقی می ماند و تنها پخش می شود، اما در بافت فرو نمی رود. در حالی که جنین انسان، وقتی روی سطح قرار داده می شود، شروع می کند به کندن، نفوذ کردن و عملاً خود را درون بافت دفن می کند و سپس رشدش را ادامه می دهد. بنابراین جنین انسان قوی تر، بزرگ تر و بسیار مهاجم تر است.

پیامدها برای درمان ناباروری و سقط جنین

بخش زیادی از ابهام ها در مورد لانه گزینی هنوز باقی است، از جمله مکانیزم دقیق حمله ی تهاجمی جنین به رحم. اما یافته های این پژوهش می تواند در آینده به خانواده ها کمک کند.

طبق آمار، تنها حدود 30 درصد از جنین ها (چه در بارداری طبیعی و چه در لقاح آزمایشگاهی) تا زمان تولد باقی می مانند. بیشتر موارد از دست رفته، درست در مرحله ی لانه گزینی یا بلافاصله پس از آن اتفاق می افتند. بنابراین صرفِ توانایی دیدن این فرایند در زمان واقعی می تواند سرنخ های حیاتی برای پیشگیری از سقط جنین و بهبود درمان ناباروری فراهم کند.

محققان قصد دارند به مطالعه ی جزییات لانه گزینی ادامه دهند و همچنین مواد مورد استفاده را استانداردسازی کنند تا دیگر پژوهشگران نیز بتوانند آزمایش های مشابه انجام دهند.

اوخوسنِگروس در پایان گفت:

باید قدردان بیمارانی باشیم که جنین های خود را برای پژوهش اهدا کردند. بدون سخاوت آن ها، ما هرگز نمی توانستیم رشد گونه ی خودمان را مطالعه کنیم.