رییس‌جمهور آمریکا که چندی پیش معادن اوکراین را با تحمیل یک توافق تحقیر‌آمیز به زلنسکی تصاحب کرده بود، در نشست روز جمعه آلاسکا اعلام کرد، اوکراین باید با گذشتن از خیر سرزمین‌های از دست‌ رفته‌اش، به آتش‌بس کمک کند!

نشست روز جمعه ترامپ و پوتین بر سر جنگ اوکراین بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ای داشت. برخی این نشست را «هیاهو برای هیچ» لقب داده‌اند چرا که برخلاف پوشش گسترده رسانه‌ای، از «توافق برای پایان‌دادن به جنگ» خبری نبود و صرفاً توافق شد تا مذاکرات ادامه یابد. از دیدگاه ناظران، پوتین در این دیدار تلاش کرد بار دیگر سه محور اصلی سیاست روسیه در جنگ اوکراین، یعنی «تضمین امنیت مناطق اشغالی»، «مخالفت با عضویت کی‌یف در ناتو و اتحادیه اروپا»، و «لزوم تغییر در ساختار قدرت اوکراین» را مطرح کند و در مقابل، ترامپ برایش همین ژست رسانه‌ای و معرفی‌شدن به عنوان نامزد دریافت جایزه صلح نوبل کافی بود!

اما اظهارات ترامپ در نشستی که درباره اوکراین بود- و اجازه شرکت نماینده اوکراین در آن داده نشده بود- راجع به، لزوم گذشتن اوکراین از خیر سرزمین‌های از دست رفته‌اش در جنگ با روسیه، اوکراین را به بازنده اصلی این نشست، تبدیل کرد! تحقیر‌آمیز‌تر این که، ترامپ چندی پیش منابع معدنی اوکراین را هم با قراردادی تحمیلی تصاحب کرده بود و در این نشست حتی حاضر نشد از منافع اوکراین و متحدان اروپایی‌اش دفاع کند. آمریکا با پهن کردن فرش قرمز مقابل پوتین و بذل و بخشش خاک اوکراین به روسیه نشان داد تلاش چهار ساله غرب برای منزوی‌ساختن روسیه و شکست این کشور نیز، راه به جایی نبرده است. امری که با خشم اروپایی‌ها مواجه شد.

همه این اتفاق‌ها در حالی رخ می‌دهند که اوکراین، با حمایت‌ها و تشویق‌ها و دلگرمی‌های آمریکا و ناتو، وارد این معرکه شد. غرب ضمن هدایت ناتو به سمت مرزهای روسیه به زلنسکی قول داده بود، با تحریم روسیه و حمایت‌های تسلیحاتی از اوکراین، مانع از پیروزی پوتین شود! زلنسکی اکنون بهتر از هرکسی می‌داند، اعتماد به آمریکا، چه درد و خسارتی را به کشورش تحمیل کرده است، حتی اگرنتواند آن را به زبان راند!

جزییاتی از نشست

دیدار 3 ساعته روز جمعه که بیشتر به نمایشی از سوی ترامپ تبدیل شده بود ابتدا، با پهن شدن فرش قرمز برای پوتین آغاز شد، سپس در مقابل بهت و حیرت اروپا و اوکراین که منتظر برخورد قاطعی از سوی رییس‌جمهور آمریکا بودند، به دست دادن‌های گرم دو نفر، لبخندهای صمیمانه و در نهایت پرواز جنگنده‌های استراتژیک آمریکا بر فراز این دو منتهی شد. به نوشته آکسیوس، نخستین دیدار دونالد ترامپ، با ولادیمیر پوتین، پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید، به طور مشخص با نمایش قدرت نظامی همراه بود. تصویر کلی قرار در آلاسکا به دقت صحنه‌آرایی شده بود، طوری که پوتین برای رسیدن به ترامپ باید از فرش قرمزی عبور می‌کرد که دو طرف آن با جنگنده‌های اف -22 پر شده بود و بمب‌افکن رادارگریز مشهور بی‌2 موسوم به «شبح» نیز بالای سر او مانور می‌داد!

پیشرفتی بدون توافق!

ترامپ پس از این نشست و در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها تلاش کرد تصویر یک فرد پیروز را از خود ارائه دهد و توپ را نیز همزمان به زمین اروپا و اوکراین بیندازد. او در گفت‌و‌گو با «فاکس‌نیوز» گفت: «پیشرفت زیادی در مذاکره با پوتین حاصل شد اما به توافق نرسیدیم. رسیدن به توافق درباره اوکراین اکنون در دست زلنسکی و کشورهای اروپایی است... من خواستار توقف مرگ مردم هستم. هر هفته هزاران سرباز اوکراینی و روسی کشته می‌شوند. اگر بتوانیم این جنگ را متوقف کنیم بسیار خوب خواهد بود. از اظهارات پوتین درباره اینکه اگر من رییس‌جمهور بودم این جنگ آغاز نمی‌شد بسیار خوشحال شدم... این نشست عالی بود. به خودم از نمره 10‌، 10 می‌دهم. از این منظر که توانستیم با یکدیگر به خوبی کنار بیاییم بسیار خوب بود. هنگامی که 2 قدرت عظیم، 2 قدرت هسته‌ای با یکدیگر کنار می‌آیند». 

ارزیابی ترامپ از نشست خود با پوتین درحالی است که بسیاری از رسانه‌های آمریکایی اروپایی و اوکراینی ضمن انتقاد از ترامپ تأکید کرده‌اند که این نشست بدون هرگونه «توافق یا دستاوردی» پایان یافت و پیروز این نشست پوتین بوده است. ترامپ پس از نشست آلاسکا با رییس‌جمهور اوکراین و رهبران ناتو نیز تماس تلفنی برقرار کرد. آکسیوس در این‌باره نوشت: ترامپ بیش از یک ساعت و نیم با زلنسکی و رهبران اروپایی صحبت کرد تا آنها را در جریان دیدارش با پوتین قرار دهد. آکسیوس همچنین به نقل از «یک منبع آگاه» گزارش داد که زلنسکی قصد دارد روز دوشنبه با رییس‌جمهور آمریکا در واشنگتن دیدار کند.

مرشایمر: نشست آلاسکا شکست خورد

«جان مرشایمر»، دانشمند روابط بین‌الملل با اشاره به «شکست نشست آلاسکا» گفت: «ترامپ شدیداً خواهان یک توافق صلح است، اما حقیقت این است که نمی‌تواند. مشکل اصلی این است که او شروط روس‌ها را نمی‌تواند بپذیرد و اوکراین و اروپا نیز نمی‌پذیرند. اولین شرط پذیرفتن الحاق چهار استان اوکراین و کریمه به روسیه است. شرط دوم این است که اوکراین کشوری بی‌طرف باشد؛ اساساً به این معنی که دیگر عضو ناتو نباشد و از غرب، خصوصاً آمریکا تضمین امنیتی دریافت نکند. سومین شرط این است که اوکراین به حدی غیرنظامی‌ شود که دیگر توان هجومی قابل‌توجه علیه روسیه نداشته باشد. این شروط برای روسیه غیرقابل تغییر هستند و اوکراین و اروپا آنها را نمی‌پذیرند. بنابراین تصور پیشرفت واقعی به سوی توافق دشوار است.»

واکنش تُند اروپا و ناتو

واکنش سران اروپا و ناتو به این نشست نشان می‌دهد، آنها نگران توافق پشت‌پرده ترامپ و پوتین بر سر سرنوشت اوکراین هستند. در همین رابطه شورای اروپا و ناتو در این بیانیه مشترک، بر حمایت کامل از اوکراین، تضمین‌های امنیتی قوی، ادامه فشار بر روسیه و مخالفت با هرگونه حق وتوی مسکو در مسیر عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا و ناتو تأکید کردند. گزارش ایسنا، رهبران اروپایی در این بیانیه با بیان اینکه «هیچ محدودیتی نباید بر ارتش اوکراین یا همکاری آن با کشورهای ثالث اعمال شود... روسیه نمی‌تواند حق وتو در مسیر اوکراین به سمت اتحادیه اروپا و ناتو داشته باشد... همچنین تصمیم‌گیری درباره سرزمین اوکراین بر‌عهده خود این کشور است و مرزهای بین‌المللی نباید با زور تغییر کنند.»

رسانه‌های غربی چه می‌گویند؟

رصد رسانه‌های غربی و اظهارات مقامات غربی نیز نشان می‌دهد آنها از نتیجه این نشست ناراحت و نگرانند. مثلاً شبکه آمریکایی سی‌ان‌ان ساعاتی بعد از اتمام نشست سران روسیه و آمریکا که ترامپ پیش‌تر آن را «سرنوشت‌ساز» توصیف کرده بود، با استناد به سخنان ترامپ در نشست خبری بعد از این دیدار، آن را «بدون نتیجه» و «بدون توافق» توصیف کرد. به نوشته سی‌ان‌ان، «سخت‌ترین بخش مذاکرات، همان بخش‌هایی است که در پایان برای توافق باقی می‌ماند و اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه مسائل بزرگی هنوز حل نشده باقی‌مانده، نشان می‌دهد که گفت‌وگوها درباره موضوعات کلیدی مثل تعیین سرزمین‌های مورد مطالبه پوتین و امکان آتش‌بس، عملاً بدون پیشرفت جدی بوده است.» ترامپ در گفت‌و‌گو با فاکس نیوز نیز گفته بود موافق با واگذاری سرزمین‌های از دست رفته اوکراین به روسیه است و اوکراین باید با روسیه به توافق برسد! 

در گزارش سی‌ان‌ان، ترامپ ناراحت و خسته به دلیل «عدم عقب‌نشینی پوتین و پافشاری او بر روایت خود از ریشه‌های جنگ» توصیف شده و در ادامه آمده است: «پوتین حتی در سخنانی که رنگ تهدید داشت، به کی‌یف و متحدان اروپایی‌اش هشدار داد در روندی که معتقد است ترامپ را به آن کشانده، مانع‌تراشی نکنند». شبکه «اسکای‌نیوز» هم در گزارشی با اعلام اینکه «رییس‌جمهور روسیه در دیداری تاریخی و جنجالی پس از بیش از

6 سال وارد خاک آمریکا شد و در پایگاه نظامی «المندورف- ریچاردسون» در آنکوراج آلاسکا از سوی دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا مورد استقبال قرار گرفت» نوشت: «ولادیمیر پوتین به‌جای تحریم، تکریم شد.» 

شبکه تلویزیونی فاکس‌نیوز نیز اعلام کرد: فضای نشست بسیار غیرمعمول بود، حس خوبی نداشت. انگار پوتین فقط درباره خواسته‌هایش صحبت کرد و رفت. روزنامه نیویورک‌تایمز نیز با بیان اینکه ترامپ پیش‌تر پوتین را تهدید کرده بود که در صورت مخالفت با آتش‌بس، با «پیامدهای بسیار شدید» از جمله تحریم‌های اقتصادی سنگین‌تری مواجه خواهد شد، اما «نشست آلاسکا‌، بدون هیچ توافقی پایان یافت.»

شرم آور و بی‌معنا

رسانه‌های اوکراینی نیز به‌شدت از نشست آلاسکا بین رؤسای جمهور آمریکا و روسیه انتقاد کرده و آن را «شرم‌آور» و بی‌معنا دانستند. به گزارش ایسنا، روزنامه «کی‌یف ایندیپندنت» در مقاله‌ای که دیروز منتشر کرد نوشت دونالد ترامپ، به هشدارهای خود درباره پیامدهای جدی برای روسیه پایبند نبود... این اجلاس «چندش‌آور، شرم‌آور و در نهایت، بی‌فایده» بود. در این گزارش همچنین آمده است: «پوتین که دیگر یک مطرود بین‌المللی نیست، سرانجام توسط رهبر جهان آزاد پذیرفته و مورد احترام قرار گرفته است. «کریستینا بردینسکیخ»، روزنامه‌نگار اوکراینی نیز همین نظر را تکرار کرد و در فیس‌بوک نوشت: «صدها تعریف و تمجید از پوتین، فرش قرمزی برای او، جنگنده‌ها در آسمان برای ترساندن و در نهایت هیچ.» «یاروسلاو ژلزنیاک»، عضو پارلمان اوکراین نیز در تلگرام نوشت: «به نظر می‌رسد شاهد یک پوچی باشکوه و زیبای آمریکایی دیگر بوده‌ایم...». ولودیمیر زلنسکی نیز گفت که ولادیمیر پوتین متأسفانه به همه اهداف خود در این نشست دست یافت. زلنسکی همچنین تأکید کرد که پوتین به دنبال خروج از انزوا و کسب مشروعیت بین‌المللی بود و دیدار با رییس‌جمهور آمریکا این فرصت را برای او فراهم کرد.