به نقل از ایرنا، میراث فرهنگی به مجموعه آثار و نشانه های مادی و معنوی گفته می شود که از گذشته به ما رسیده و ارزش نگهداری و انتقال به نسل های آینده را دارد. این میراث شامل اشیا، بناها، آیین ها، سنت ها، زبان و دانش های سنتی است که هویت یک ملت را شکل می دهند. میراث فرهنگی منحصربه فرد، جایگزین ناپذیر و در میان نسل ها از ارزش و احترام برخوردار است.

میراث فرهنگی ایران نیز به عنوان کشوری با تمدنی دیرین از دیرباز مورد توجه بوده است و هنوز نیز دانشمندان باستان شناسی و گروه های مختلف تحقیقاتی در حال کشف و بررسی آثار مختلفی هستند که هر روز در جای جای ایران کشف می شود.

گزارش ذیل، شرحی مختصر از کشف این میراث ماندگار و نتایج تحقیقات مختلف طی هفته سوم مرداد و از سراسر ایران است.

کشف ابزارهای سنگی 500 هزار ساله در خراسان جنوبی

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی، از شناسایی نخستین نمونه های صنعت آشولی، شامل تبرهای دستی با قدمتی حدود نیم میلیون سال، در محوطه باستانی دق جزیره آیسک خبر داد؛ کشفی که می تواند دریچه ای تازه به شناخت تاریخ حضور انسان در شرق فلات ایران بگشاید.

سید احمد برآبادی افزود: کاوش های اخیر که پس از پنج دهه از آخرین فعالیت های باستان شناسی دوره پارینه سنگی در غار خونیک آغاز شده، موفق به ارائه لایه نگاری های متنوع در 13 گمانه از محوطه دق جزیره شده است.

وی ادامه داد: برآوردهای اولیه نشان می دهد آثار متعلق به دوره پارینه سنگی میانی بین 100 تا 200 هزار سال و آثار دوره پارینه سنگی قدیم بیش از 500 هزار سال قدمت دارند. با این حال، تعیین نهایی قدمت نیازمند بررسی های دقیق آزمایشگاهی در مراکز معتبر است تا داده ها به صورت علمی و مستند تحلیل شود. این یافته ها می تواند فصلی تازه در شناخت سیر تکامل انسان در فلات ایران رقم بزند.

سرپرست تیم کاوش نیز گفت: برای نخستین بار در شرق ایران، نمونه های صنعت آشولی شامل تبرهای دستی حدود 500 هزار ساله شناسایی شده است. صنایع آشولی که پیش تر در غرب ایران و دیگر نقاط جهان شناخته شده بود، اکنون با این کشف، جایگاه شرق ایران را در نقشه پراکندگی فرهنگی و فناوری انسان های اولیه تثبیت می کند.

علی صدرایی خاطرنشان کرد: کاوش های باستان شناسی از تیرماه 1404 با حمایت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی آغاز شده و اکنون در مراحل پایانی قرار دارد. تاکنون ابزارهای سنگی متنوع، سرنیزه های دوره پارینه سنگی میانی و شواهدی از محل های سکونت میان یخبندانی کشف شده است.

محوطه باستانی دق جزیره آیسک با وسعتی بیش از 300 هکتار در جنوب غربی بخش آیسک شهرستان سرایان، بزرگ ترین محوطه پارینه سنگی شرق ایران به شمار می رود. کشف اخیر، گامی مهم در بازخوانی تاریخ زیست بشر در این منطقه است و می تواند افق های تازه ای را در مطالعات باستان شناسی و توسعه گردشگری علمی در شرق کشور ترسیم کند.

کشف آرامگاه سلطنتی ایلخانی در مجاورت گنبد جهانی سلطانیه

سرپرست کاوش و مدیر پایگاه میراث جهانی سلطانیه گفت: در جریان کاوش های باستان شناسی در محدوده جنوب غربی ارگ تاریخی سلطانیه، باستان شناسان به بخشی از یک آرامگاه زیرزمینی دست یافتند که بنابر شواهد تاریخی و یافته های میدانی، متعلق به دوره ایلخانی و به احتمال قوی محل دفن اعضای خاندان سلطنتی ایلخانان مغول از جمله همسر و فرزندان اولجایتو، هشتمین ایلخان مغول بوده است.

ابوالفضل عالی اضافه کرد: عملیات کاوش باستان شناسی در محدوده جنوب غربی ارگ تاریخی و در مجاورت گنبد سلطانیه از مرداد آغاز شده و تا پایان شهریور ادامه دارد. در بررسی ها و کاوش های علمی در محدوده موسوم به ابواب البر، بخش هایی از یک آرامگاه زیرزمینی در نزدیکی گنبد سلطانیه شناسایی و مستندنگاری شد.

وی با استناد به شواهد میدانی، داده های باستان شناختی و گزارش های مکتوب تاریخی تصریح کرد: براساس قرائن موجود، آرامگاه مزبور متعلق به دوره ایلخانی است و اسکلت های کشف شده در آن به احتمال فراوان، به اعضای خاندان سلطنتی ایلخانان مغول تعلق دارد.

سرپرست کاوش و مدیر پایگاه میراث جهانی سلطانیه توضیح داد: گورستان سلطنتی یکی از بخش های بسیار مهم پیرامون گنبد سلطانیه محسوب می شود که مطابق منابع تاریخی، محل دفن برخی از اعضای خاندان سلطنتی از جمله یکی از همسران و فرزندان اولجایتو بوده است. گورستان های سلطنتی ظرفیت بالایی در ارائه اطلاعات درباره ساختار سلسله مراتب اجتماعی و جایگاه افراد در نظام سیاسی و فرهنگی هر دوره دارند.

عالی ادامه داد: کشف چنین گورستانی در جریان کاوش های باستان شناسی ارگ تاریخی سلطانیه، افق های تازه ای برای شناخت تاریخ، فرهنگ و آداب ورسوم این خطه می گشاید. این قبیل کشفیات معمولاً شامل بقایای انسانی، اشیای نفیس، عناصر معماری و کتیبه هایی است که به درک ابعاد گوناگون زندگی و جهان بینی مردمان گذشته یاری می رسانند.

گنجینه 700 ساله یزد به روی مردم گشوده شد

مدرسه کمالیه در سال 720 هجری قمری توسط خواجه کمال الدین ابوالمعالی پسر برهان الدین لطف الله وزیر محمد مظفر بنا شده است.

گنبد آن از داخل با نقوش مختلف تزیین و رنگ آمیزی شده و بخشی از رنگ های لاجوردی و طلایی این گنبد، هنوز باقی مانده است. بنایی که در با حضور پرشور مردم و علاقه مندان به میراث فرهنگی در برنامه دوشنبه های رهایی در یزد بعد از 4 دهه بازگشایی شد.

ثبت آیین مشعل گردانی برکوه در تقویم رویدادهای گردشگری کشور

معاون گردشگری، سرمایه گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی از ثبت آیین مشعل گردانی برکوه در تقویم رویدادهای گردشگری کشور خبر داد.

محمد عرب گفت: آیین کهن مشعل گردانی روستای برکوه شهرستان سربیشه، بیش از یک قرن است که چون آتشی خاموش نشدنی در حافظه تاریخی و عاطفی مردم این روستا زبانه می کشد. روایت این رسم دیرسال، به شبی برمی گردد که کربلا در آستانه طوفان خون و عطش ایستاده بود؛ شبی که امام حسین (ع) با آرامش، یاران خویش را از حمله ای که در پیش بود آگاه ساخت و فرمود: هر کس می خواهد، می تواند در همین شب، راه خویش را جدا کند. اما آنان که ماندند، پیمان بستند تا هدیه وفاداری را با جان و شهادت بپردازند. آن شب، مشعل هایی در اطراف خیمه ها برافروختند؛ مشعل هایی که فروغشان همچون دژی از نور، کاروان را از گزند شبیخون در تاریکی شب پاس می داشت.

وی افزود: امروز، همان فروغ عاشورایی در برکوه همچنان زنده است. مشعل ها این بار در قالبی نو ساخته می شوند؛ استوانه هایی آهنین که با تسمه های محکم شکل گرفته اند. درون این استوانه ها، چوب هایی آغشته به روغن پنبه دانه یا نفت جای می گیرد و با افروخته شدن، شعله هایی سرکش و زنده به آسمان می فرستد. در میان نوای سینه زنان و زمزمه های سوزناک عزاداران، این مشعل ها در شب عاشورا بر دوش مردان و جوانان روستا حمل می شود؛ آتش هایی که در گذرگاه های تاریک می چرخند و پیام جاودانه ایستادگی را به گوش هر بیننده ای می رسانند.

عرب تصریح کرد: این آیین که پیش تر در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده بود، اکنون با شماره 204091124 در سطح استانی و 18 مرداد سال 1404 در تقویم رویدادهای گردشگری کشور نیز جای گرفت. ثبت این آیین، سندی ارزشمند برای پاسداشت و معرفی میراث فرهنگی مذهبی منطقه است و می تواند نقش بسزایی در رونق گردشگری مذهبی و فرهنگی ایفا کند.

وی تصریح کرد: رویدادهایی همچون مشعل گردانی برکوه، تنها یک مراسم عزاداری نیستند؛ بلکه آیینه ای از تاریخ، فرهنگ و ایمان مردم این سرزمین اند. این آیین ها با جلوه های بصری، صوتی و حرکتی ویژه، تجربه ای عمیق برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم می کنند و ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر مذهبی دارند.

باز شدن موزه مردان نمکی زنجان به روی گردشگران

معاون میراث فرهنگی استان زنجان از باز شدن موزه مردان نمکی به روی گردشگران خبر داد و گفت: این موزه بعد از عبور از وضعیت اضطراری و با نظر شورای تأمین استان و مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان برای بازدید گردشگران آماده است.

محمدرضا محمدپور افزود: تعطیلی موقت موزه مردان نمکی به منظور اطمینان از سلامت و امنیت آثار گرانبهای این موزه صورت گرفته بود.

وی خاطرنشان کرد: گنبد سلطانیه، آرامگاه چلبی اوغلو، آرامگاه ملا حسن کاشی و معبد داش کسن در شهرستان سلطانیه، به همراه موزه رختشویخانه زنجان و تمام اماکن تاریخی دیگر نیز ماه گذشته بازگشایی شده بود.

محمدپور گفت: این استان با داشتن سابقه چند هزار ساله، گنجینه با ارزشی از موزه ها را در دل خود جای داده است که تقویت بینش و فرهنگ موزه ای در آن می تواند موجب توسعه کمی و کیفی موزه ها شود. ساعت کاری موزه ها تا پایان شهریور در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 تا 19 و روزهای پنجشنبه و جمعه از ساعت 9 تا 20 است.

ثبت چهار اثر ناملموس خراسان شمالی در فهرست میراث ملی

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی گفت: در جلسه اخیر شورای عالی ثبت آثار وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، چهار اثر از میراث ناملموس استان مطرح و پس از بررسی با تأیید تمام اعضای شورا در فهرست میراث ملی به ثبت رسید.

علی مستوفیان افزود: این آثار شامل مهارت پخت خوراکی ماش له شعله، مهارت ساخت عروسک های بازی دایزا، فنون و مهارت بافت گلیم گریوان و فنون و مهارت بافت جاجیم اشکی است.

وی تصریح کرد: با ثبت این چهار اثر تعداد آثار ناملموس استان در فهرست میراث ملی کشور به عدد 100 رسید که این موضوع بیانگر تنوع و غنای فرهنگی خراسان شمالی و نقش پررنگ مردم این خطه در حفظ و پاسداشت سنت ها و مهارت های بومی است.