دریاچه ارومیه یکی از بزرگ ترین و مهم ترین دریاچه های شور جهان و از مهم ترین پهنه های آبی داخلی ایران به شمار می رود. این دریاچه در شمال غرب کشور، میان دو استان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی واقع شده است و در گذشته با وسعتی حدود 5700 کیلومتر مربع و عمقی بیش از 10 متر، مقام دومین دریاچه شور بزرگ جهان پس از دریای خزر را به خود اختصاص داده بود.

دریاچه ارومیه علاوه بر ارزش های زیست محیطی و اکولوژیکی، از منظر اقلیم شناسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هم اهمیت بالایی دارد؛ این دریاچه زیستگاه گونه های نادر جانوری همچون آرتمیا اورمیاناست که نقش کلیدی در زنجیره غذایی پرندگان مهاجر مانند فلامینگو، پلیکان، کفچه نوک و مرغابی های وحشی دارد. همچنین، این دریاچه با تأثیرگذاری بر رطوبت نسبی، تعدیل دما و چرخه آب منطقه ای، در تنظیم اقلیم ناحیه شمال غرب ایران نقش مهمی ایفا می کرد.طی سال های گذشته، بنا به دلایلی از جمله افزایش برداشت آب از منابع آبی سطحی و زیرزمینی، ساخت بی رویه سدها بر روی رودخانه های ورودی، تغییر کاربری اراضی، افزایش سطح زیر کشت محصولات آب بر و کاهش بارش ها ، دریاچه دچار کاهش شدید سطح و حجم آب شده است و اکنون در آستانه خشکی کامل قرار دارد.

براساس داده های رسمی، سطح دریاچه در مقاطعی تا 95 درصد نسبت به میانگین بلندمدت کاهش یافته و از حدود 30 میلیارد مترمکعب حجم آب در دهه 1370، به کمتر از یک میلیارد مترمکعب در سال های اخیر رسیده است.خشکی دریاچه ارومیه نه فقط تهدیدی جدی برای زیست بوم منطقه است، بلکه آثار آن در قالب افزایش توفان های نمکی، تهدید امنیت غذایی، مهاجرت زیست محیطی، تشدید بیماری های تنفسی و تغییرات اقلیمی محلی، مستقیماً زندگی میلیون ها نفر را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست کشور، در نشست خبری در مورد دریاچه ارومیه گفت: شوربختانه اکنون تراز آب به پایین ترین حد رسیده و اگر از این هم پایین تر برود، دیگر عددی اعلام نمی شود چرا که کمترین آمار ممکن همین عدد است.

احمدرضا لاهیجان زاده تاکید کرد : بر اساس آخرین داده ها ،حجم آب موجود نیم میلیارد مترمکعب است. این رقم در زمان مشابه سال گذشته 2 میلیارد مترمکعب بود.

از سویی دیگرهمچنین استاندار آذربایجان غربی گفت: هفته گذشته 5 جلسه در تهران درخصوص دریاچه ارومیه برگزار شد که در بخشی از این جلسات یک شرکت چینی و یک شرکت مشترک ایرانی-چینی-ژاپنی طرح هایی برای احیای دریاچه ارومیه ارائه دادند.

رضا رحمانی افزود: طرح های این 2 شرکت را بررسی خواهیم کرد ضمن این که کارشناسان دانشگاه ارومیه بزودی گزارشی از چرایی وضع دریاچه و راه های برون رفت از این وضع ارائه خواهند داد با این حال تغییر الگوهای کشت و شیوه آبیاری بسیار مهم است و حتی در صورت بازگشت دریاچه به شرایط عادی هم باید مورد توجه قرار گیرند.

بنا به این گزارش کارشناسان محیط زیست و منابع انسانی هشدار می دهند در صورت خشک شدن کامل دریاچه، تا 6 تا 15 میلیون نفر در معرض بیماری های تنفسی، مهاجرت اجباری و بحران معیشتی قرار می گیرند. برخی پژوهشگران حتی هشدار داده اند که اگر این روند ادامه یابد، هزینه های ناشی از این مهاجرت محیط زیستی ممکن است به واسطه آسیب به زیرساخت ها و اقتصاد منطقه، به اندازه تریلیون ها دلار برسد.