به نقل از تابناک حتی در اخبار غیررسمی گفته می شود برخی سفارتخانه های خارجی در تهران قبض های برق نجومی دارند، حتی رقمی حدود 200 میلیارد تومان که برخی آن را به استخراج بیت کوین در سفارتخانه منتسب می کنند.

طبق گزارش دانشگاه کمبریج، در سال 2021، ماینینگ بیت کوین در جهان بیش از 121 تراوات ساعت برق مصرف کرد، یعنی بیشتر از کل مصرف برق کشوری مثل آرژانتین! اما در ایران، این اعداد چه معنایی دارند؟

تخمین زده می شود که ماینرهای مجاز و غیرمجاز در ایران حدود 700 تا 2000 مگاوات برق مصرف می کنند، در حالی که ناترازی برق کشور در تابستان 1404 به 20،000 تا 27،000 مگاوات رسیده است. این یعنی ماینینگ، حتی در بدترین حالت، تنها 5 تا 10 درصد از مشکل ناترازی را تشکیل می دهد.

حتی در اخبار غیررسمی گفته می شود برخی سفارتخانه های خارجی در تهران قبض های برق نجومی دارند، حتی رقمی حدود 200 میلیارد تومان که برخی آن را به استخراج بیت کوین در سفارتخانه منتسب می کنند.

برای درک بهتر، فرض کنید یک دستگاه ماینر Antminer S19 Pro با مصرف 3.25 کیلووات ساعت، 24 ساعت در روز کار کند. این دستگاه به تنهایی در ماه حدود 2،340 کیلووات ساعت برق مصرف می کند، معادل مصرف یک خانوار متوسط ایرانی در یک سال!

ظرفیت اسمی تولید برق در ایران حدود 92,000 مگاوات و ظرفیت واقعی حدود 65,000 مگاوات است، در حالی که تقاضا در زمان اوج مصرف گاهی از این میزان فراتر می رود.

حالا تصور کنید صدها یا هزاران دستگاه مشابه در سوله های مخفی یا حتی خانه ها روشن باشند. اما آیا این مصرف، به تنهایی می تواند شبکه برق ایران را به زانو درآورد؟ پاسخ خیر است.

عوامل بزرگ تری مثل فرسودگی زیرساخت ها، تلفات 6،000 مگاواتی در شبکه توزیع، و کمبود سوخت نیروگاه ها نقش اصلی را بازی می کنند.

سود کلان، اما برای چه کسی؟ استخراج بیت کوین در ایران به دلیل برق ارزان، بهشتی برای ماینرها تلقی می شود. ایران با تعرفه برق 270 تومان به ازای هر کیلووات ساعت، ارزان ترین برق جهان را دارد.

برای مثال، اگر یک بیت کوین با مصرف 143 مگاوات ساعت (تخمین واقعی تر نسبت به ادعای 1،000 مگاوات ساعت) استخراج شود، هزینه برق آن با تعرفه صنعتی (حدود 2،530 تومان به ازای کیلووات ساعت) حدود 361 میلیون تومان می شود. در مقابل، با قیمت بیت کوین 60،000 دلار (حدود 3.08 میلیارد تومان با نرخ دلار 51،350 تومان)، سود خام حدود 2.7 میلیارد تومان است. این یعنی بازگشت سرمایه در کمتر از 12 ماه برای یک دستگاه پیشرفته مثل Antminer S19 XP ممکن است، نه 22 ماه که در متن اولیه ادعا شده بود.

اما این سود کلان به جیب چه کسانی می رود؟ گزارش ها نشان می دهند که برندگان بزرگ کسان دیگری هستند: مزارع بزرگ ماینینگ... در حالی که پارساهای ساده لوح در گوشه وکنار ایران با ماینرهای خانگی رویای ثروت می بینند، مزارع بزرگ با دسترسی به برق یارانه ای، بخش عمده سود را درو می کنند.

تجربه جهانی نشان می دهد که ماینینگ می تواند محرک توسعه انرژی های تجدیدپذیر باشد. برای مثال، در سوئد، شرکت Genesis Digital Assets یک مرکز ماینینگ با 1،900 دستگاه راه اندازی کرده که کاملاً با انرژی تجدیدپذیر کار می کند. در ایران نیز، انجمن بلاکچین پیشنهاد داده که ماینرها به جای مصرف برق شبکه، نیروگاه های خورشیدی یا بادی احداث کنند. این نه تنها فشار بر شبکه را کاهش می دهد، بلکه می تواند شغل ایجاد کند و درآمد دلاری برای کشور بیاورد.

از سوی دیگر، برخوردهای سخت گیرانه مثل قطع برق ماینرهای مجاز در تابستان 1404 یا جریمه های سنگین برای ماینرهای غیرمجاز، بدون ارائه راهکارهای جایگزین، فرصت های اقتصادی را از بین برده است. راهکارهایی مثل تعرفه های پلکانی، استفاده از تایمرهای هوشمند برای ماینینگ در ساعات غیرپیک، و تشویق به استفاده از انرژی های سبز می تواند تعادل را به این صنعت بازگرداند.

حقیقت پشت تاریکیخاموشی های ایران نتیجه ترکیبی از زیرساخت های فرسوده، مدیریت ناکارآمد، و مصرف بی رویه است. بیت کوین و ماینینگ، اگرچه بخشی از مشکل هستند، اما مقصر اصلی نیستند. با سیاست گذاری هوشمند، این صنعت می تواند از یک تهدید به یک فرصت تبدیل شود.