دکتر احمد نجاتیان، رییس سازمان نظام پرستاری در نشست خبری گفت: جنگ 12 روزه همه ابعاد کشور را تحت تاثیر قرار داد و برای رژیم صهیونیستی فرقی نمی کرد که به کجا حمله می کرد. 5 شهید پرستار داشتیم و تعداد پرستاران شهید احتمالا بیش از این عدد است چون بخشی از آنها در حوزه های نظامی فعالیت می کردند، که با تکمیل بررسی ها اعلام خواهد شد. از همان ابتدا در سازمان، ستاد بحران تشکیل شد و در کنار حفظ اطلاعات و پشتیبانی از داده ها، به شکل مستمر جلسات آنلاین و بازدید از بیمارستان ها انجام می شد.

به گفته نجاتیان حدود هزار پرستار در این مدت داوطلب ارائه خدمت بودند که می توانستند در صورت نیاز ورود کنند اما نیازی نشد. مساله اسکان خانواده های پرستاران در بیمارستان ها هم انجام شد که پرستاران در شیفت های متعدد مشکلی از این بابت دیدار با خانواده ها و فرزندانشان نداشته باشند. البته مشکلاتی هم درباره بنزین خودروهای پرستاران در دوران جنگ داشتیم که مکاتباتی با وزارت نفت انجام دادیم اما محقق نشد.

او با بیان اینکه در سازمان نظام پرستاری بر اساس اهداف و وظایف قانونی که بر عهده داریم عمل می کنیم، تاکید کرد: اما کمی تفاوت وجود دارد و به نظر می رسد عمده انتظارات پرستاران پیگیری بحث مطالبات آنهاست که البته باید تعادل در همه موارد از جمله آموزش، پذیرش دانشجو، استانداردها و ... هم باشد که به اهداف قانونی و اجرای قانون دست پیدا کنیم.

نجاتیان ادامه داد: سال گذشته در ابتدای دولت چهاردهم کارمان را شروع کردیم و با 9 ماه معوقات کارانه پرستاران مواجه بودیم. در برخی استان ها این معوقات 18 ماه بود. 5 تا 6 ماه هم معوقات اضافه کار داشتیم. درخواست گود استندینگ و ترک خدمت هم آمار افزایشی داشت. با اهتمام رییس جمهوری این مساله به یکی از اولویت های وزارت بهداشت بدل شد. تا شب عید فعالیت های خوبی صورت گرفت و میزان معوقات به 6 ماه و اضافه کار به 4 ماه کاهش پیدا کرد و مبلغ اضافه کار هم در آبان سال گذشته بیشتر شد. موضوع مهم اینکه 80 همت به وزارت بهداشت برای پرداخت بدهی ها تخصیص یافت که بخشی از معوقات پرستاری را هم پوشش داد.

البته به گفته این مسئول امسال به ویژه به دلیل مسائل جنگ، میزان معوقات در کارانه و اضافه کار حدود 8 ماه شده که امیدواریم این موارد را حل کنیم.

این مسئول تاکید کرد: نظام سلامت با وجود تمام انتقادات و مشکلات یکی از نهادهای موفق اجتماعی است اما با یک مساله بزرگ در سیاست کاری مواجهیم. به نظر می رسد که این حوزه هم با سیاست مبتنی بر تعطیلی مواجه شده است. چندین سال است درباره برق و آب هشدارهایی داده می شود و به جایی می رسیم که به دلیل همین کمبودها کشور تعطیل می شود. این مساله امسال وارد موضوع نظام سلامت هم شده و به جای راهکار طولانی مدت به تعطیلی روی آورده ایم.

او در ادامه تاکید کرد: سیاست های حوزه سلامت در دنیا به گونه ای است که دروازه بانی ارائه خدمات نظام سلامت دارند، برای انجام این کار پزشکی خانواده راه افتاد. در کشور ما هم سال هاست که برنامه توسعه در کشور وجود دارد و حرف پزشکی خانواده هم می شود اما همچنان این موضوع انجام نمی شود و دائم در حال تاخیر است. باید نگاه دیگری با استفاده از تکنولوژی جدید شکل بگیرد چون ادامه ابن روند می تواند فشار زیادی به نظام سلامت و صندوق های بیمه وارد کند.

برای 2 هزار تخت در آینده پرستار نداریم

این مسئول به موضوع کمبود پرستار هم اشاره کرد و گفت: این کمبودها از قبل انقلاب وجود داشته و طی سال های اخیر هم به بارها تاکید شده است. نهادها، انجمن ها و مسئولان وزارت بهداشت هم هشدار داده اند، اما به جایی رسیده ایم که شاهد تعطیلی بخش های بیمارستانی هستیم و باید در ادامه به تعطیلی بیمارستان ها برسیم. 2 هزار تخت طی چند سال آینده به بهره برداری می رسد اما درباره پرستاران آنها پیش بینی نشده است.

نجاتیان به افزایش ظرفیت آموزش پرستاری هم اشاره و عنوان کرد: 2.5 برابر افزایش آموزش پرستار طی یک دهه اخیر داشتیم اما نسبت پرستار به تخت کاهش پیدا کرده است. برای کمبود باز هم به دنبال افزایش ظرفیت هستیم. این یعنی با وجود افزایش 25 درصدی تخت ها و افزایش آموزش پرستار از 6 هزار به 15 هزار، راهکارهای تک بعدی افزایش ظرفیت و استخدام جوابگو نیست. همین حالا وزارت بهداشت می تواند میزان تقاضا برای استخدام ها را اعلام کند که می دانم آمار کمتری نسبت به ظرفیت اعلام شده دارد.

هزینه آموزش هر پرستار 5 میلیارد

رییس کل سازمان نظام پرستاری به موضوع استفاده از بهیارها هم اشاره و تاکید کرد: موضوع بهیاری را مطرح می کنند که به نفع سلامت مردم و جامعه نیست. برای آموزش هر پرستار حدود 5 میلیارد تومان هزینه شده و می توانند خدمات خوبی بدهند اما آنها را کنار می گذراند و به دنبال توسعه دبیرستان های بهیاری هستند. آن هم در حالی که بهیاران جایی استخدام هم نمی شوند و اعتراضاتی را در این باره شاهد هستیم.

ماندگاری پرستاران هم مهم است

این مسئول با تاکید بر این که درباره کمبود پرستار پیشنهاداتی داده ایم، بیان کرد: ما در این باره راهکار ملی نداریم و نمی توان برای همه نقاط کشور یک تصمیم مشترک گرفت، چون حتی میزان تقاضا برای استخدام در استان ها متفاوت است. طرح پژوهشی پیشنهاد دادیم که هر استان به لحاظ تحت، پرستار، بهیار، متقاضی و... بررسی شود. علاوه بر این ما باید به دنبال ماندگاری پرستاران باشیم چون در شهر تهران حقوق و مزایای پرستار به اندازه اجاره مسکن هم نیست. مساله دیگر این که در برخی استان ها بیمارستان ها افتتاح شده اما در طول زمان توسعه و افزایش تخت داشته اما سازمان امور اداری - استخدامی همان تخت های زمان افتتاح را در نظر می گیرد و مجوز استخدام می دهد و دیدگاه علمی نسبت به این مساله ندارد.

نجاتیان در ادامه عنوان کرد: بحث مالیات هم مکانیسم تامین مالی دولت و ایجاد عدالت در کشور است اما از مسیر خودش منحرف شده است. پرستار کافی نداریم و آنها را مجبور به 80 ساعت اضافه کار می کنیم اما در نهایت از همان مبالغ اضافه کار هم مالیات کسر می شود. یا پرستاران به دلیل نیاز بیمارستان های خصوصی در دو بخش کار می کنند و به شکل پلکانی از آنها مالیات کسر می شود. به سازمان مالیات درخواست دادیم که در حوزه سلامت نگاه ویژه تری داشته باشند. در بخشی از نظام سلامت مثل پزشکان متخصص مالیات 10 درصد در نظر گرفته شده اما برای پرستاران مالیات پلکانی در نظر گرفته می شود.

خدمات پرستاری در منزل مهم است

رییس کل سازمان نظام پزشکی درباره تعرفه خدمات پرستاران در منزل هم بیان کرد: اگر به این موضوع توجهی نشود در آینده به مشکل خواهیم خورد. ما با افزایش جمعیت سالمندان مواجه هستیم و باید بخشی از خدمات به سطح جامعه منتقل شود. توسعه مراقبت در منزل و پوشش بیمه در این باره اهمیت دارد. در صورت پیاده سازی این موضوع مبالغ زیادی در نظام سلامت صرفه جویی خواهد شد.

او ادامه داد: در بحث مراقبت های پرستاری در جامعه نگرانی جدی داریم. این مساله را به مجلس و دولت اعلام کرده ایم. در بحث نظارت بر خدمات پرستاری در بیمارستان های خصوصی و مراقبت در منزل هم مشکل جدی و اساسی وجود دارد. چون پرستارانی که صلاحیت ندارند یا از اتباع کشورهای دیگر هستند بدون مجوز در این حوزه فعالیت می کنند. به نهادهای نظارتی اعلام کردیم که سازمان نظام پرستاری می تواند نظارت بیشتری بر این مساله داشته باشد.

کاهش 30 درصدی درخواست گوداستندیگ

به گفته نجاتیان موضوع مهاجرت هم همچنان در دستور کار است و در حال حاضر درخواست گوداستندینگ کاهش پیدا کرده است. در 1402 دو هزار درخواست داشتیم و این عدد در 1403 به 1300 درخواست رسید و حدود 30 درصد کاهش هم از ابتدای سال تاکنون داشته ایم. علاوه بر این جلساتی هم با انجمن پرستاری دانمارک برگزار شده تا برای همکاران پرستار در این کشور شرایط مناسب فراهم شود چون 2 هزار پرستار ایرانی در این کشور هستند.

قانون بهره وری را برای پرستاران اجرا کنید

او با بیان این که دولت کاهش ساعت کاری کارکنان را ابلاغ کرده است، عنوان کرد: پرستاران در بیمارستان مشابه شرایط گذشته در حال فعالیت هستند و تعطیلی پنجشنبه ها باید برای پرستاران طبق قانون بهره وری در نظر گرفته شود و 1.5 برابر پرداخت شود.

این مسئول تاکید کرد: باید به فکر افزایش تاب آوری نظام سلامت و برای در آینده تدابیری داشته باشیم چون بحران ها ادامه خواهد داشت. یکی از این موارد را از رییس جمهور درخواست کردیم که پرستاران فعال طی دوران جنگ همچنان را مورد تقدیر قرار دهند.

کاهش آمار خشونت علیه پرستاران

نجاتیان در پاسخ به سوالی درباره خشونت علیه پرستاران در مراکز درمانی عنوان کرد: عمده پیگیری ما از طریق دادستانی کل کشور بوده است. هفته گذشته معاونت دادستانی به ما گزارشی دادند که طی دو مرخله به دادگستری ها و دادستان های کل کشور اعلام کرده که موضوع خشونت علیه کادر درمان جزو اولویت هاست و خارج از نوبت بررسی می شود.

البته به گفته این مسئول آمارها در حال کاهش است و در توضیح بیشتر بیان کرد: چند سال پیش نتیجه یک تحقیق نشان داد که پرستاران و کادر درمان بیش از 80درصد در معرض خشونت کلامی هستند و اما اکنون شاهد کاهش این آمارها چه در خشونت های کلامی و چه فیزیکی هستیم.

160 هزار پرستار شاغل

او درباره آمار فعالان حوزه پرستاری هم بیان کرد: سازمان نظام پرستاری 290 هزار عضو دارد و بر اساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت 160 هزار پرستار در بخش های مختلف نظام سلامت شاغل هستند. اما سرانه پرستاری ما حدود 0.9 به ازای یک تخت است که عدد بسیار پایینی است و سرانه مناسب در کشور ما 1.8 در نظر گرفته شده. در کشورهای منطقه این سرانه 2.5 به ازای هر تخت و در کشوری مثل ژاپن به 3.5 تا 4 هم می رسد. مساله اینجاست که ما اکنون درخواست کمی برای جذب پرستاری داریم و این نشان می دهد که آنها پس از فارغ التحصیلی به این حوزه ورود نمی کنند.

به گفته این مسئول در حال حاضر شغل هایی ایجاد شده که درآمد بیشتری نسبت به پرستاری دارند و باید تلاش کنیم که آنها را جذب کنیم. حتی با پدیده ای مواجهیم که برخی فارغ التحصیلان حتی طرح هم نمی آیند تا مدرک پرستاری خود را دریافت کنند.

استان های با بیشترین کمبود پرستار

نجاتیان در پاسخ به سوال همشهری آنلاین درباره استان های با بیشترین کمبود پرستار بیان کرد: سالانه حدود 5 هزار پرستار به دلایل مختلف از این چرخه خارج می شوند. در حال حاضر تهران (0.8 پرستار به ازای تخت)، هرمزگان (0.7 پرستار به ازای تخت) و خوزستان (0.6 پرستار به ازای تخت) بیشترین کمبودها را دارند.

رییس کل سازمان نظام پرستاری درباره اخباری مبنی بر ترک کار پرستاران به دلیل شرایط جنگی بیان کرد: این آمار خیلی بالا نبود و بسیاری از آنها به دلیل فشارهای خانوادگی ناچار به این کار شدند. این مساله خدمات رسانی ما را مختل نکرد و حتی افزایش تعداد پرستارانی بودیم که خارج از شیفت خود فعالیت می کردند. به همین دلیل بحث تاب آوری نظام سلامت اهمیت دارد. همچنین با پدیده ای مواجه شدیم که بیمارستان های تهران خلوت شدند اما استان های شمالی به دلیل افزایش سفرها، با کمبود پرستار مواجه شدند و مجبور شدیم پرستار دیالیز به این مناطق اعزام کنیم.