به نقل از ایسنا، در سال های اخیر، عمل سزارین به یکی از رایج ترین روش های زایمان در جهان تبدیل شده است. با این حال، هرچند این جراحی معمولا کم خطر است، ولی عوارضی دارد که می تواند دوران نقاهت مادر را طولانی تر و سخت تر کند. یکی از مشکلات شایع بعد از عمل سزارین، اختلال در حرکات طبیعی روده است. این وضعیت که به آن ایلئوس بعد از عمل می گویند، به دلیل توقف موقت حرکات روده ای رخ می دهد. این حالت می تواند باعث نفخ، درد شکم، تهوع، استفراغ و تأخیر در شروع تغذیه خوراکی شود و در نهایت باعث طولانی تر شدن بستری در بیمارستان شود. اگر عملکرد روده دیرتر بازگردد، بدن دیرتر توانایی هضم غذا و بازگشت به وضعیت عادی را پیدا می کند.

پژوهش های زیادی به دنبال روش هایی برای کاهش زمان بازگشت حرکات روده بوده اند. مشخص شده که تحرک زودهنگام بیمار یا شروع تغذیه خوراکی سریع تر می تواند به بازگشت عملکرد روده کمک کند، اما این روش ها همیشه به خوبی تحمل نمی شوند یا اثر کافی ندارند. از این رو، یافتن راه حل های ساده تر، ارزان تر و قابل تحمل تر اهمیت زیادی دارد. یکی از ایده هایی که در سال های اخیر مطرح شده، استفاده از تحریک دهانی مثل جویدن آدامس یا نوشیدن قهوه است. این روش ها می توانند به عنوان نوعی تغذیه کاذب سیستم گوارش را فریب دهند و آن را به فعالیت دوباره تحریک کنند. با توجه به مکانیسم های عصبی ای که جویدن یا نوشیدن فعال می کند، پژوهشگران به بررسی دقیق تر این راهکارها علاقه مند شده اند.

در همین راستا، ژینوس قمیصی، محقق گروه زنان و زایمان بیمارستان علوی وابسته به دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، به همراه سه نفر از همکاران خود، پژوهشی را برای بررسی اثربخشی دو روش ساده یعنی جویدن آدامس و نوشیدن قهوه بر بازگشت حرکات روده ای پس از عمل سزارین انجام دادند. هدف این پژوهش، مقایسه میزان تأثیر این دو روش در برابر مراقبت های معمول پس از جراحی بود تا مشخص شود کدام یک در بهبود سریع تر عملکرد گوارشی مؤثرتر است.

برای انجام این تحقیق، 150 زن نخست زا که در سال 1402 در بیمارستان علوی اردبیل تحت عمل سزارین قرار گرفته بودند، به سه گروه مساوی تقسیم شدند. گروه اول پس از عمل، آدامس سقز بدون قند می جویدند. گروه دوم قهوه بدون کافیین، بدون شیر و بدون شکر می نوشیدند و گروه سوم همان مراقبت های معمول را دریافت کردند. سپس زمان هایی مثل اولین باری که صدای روده شنیده شد، اولین دفع گاز و مدفوع ثبت و با هم مقایسه شدند.

نتایج نشان دادند که زمان دفع گاز و مدفوع در زنانی که آدامس یا قهوه مصرف کرده بودند، به طور متوسط کمتر از زنانی بود که مراقبت های معمول دریافت کرده بودند. این زمان در گروه آدامس کمتر از دو گروه دیگر بود.

بر اساس تحلیل های آماری، زنانی که آدامس جویده بودند، سریع تر از سایرین به حالت طبیعی عملکرد روده بازگشتند. به طور مشخص، صدای روده در این گروه زودتر شنیده شد و این نشان از فعالیت دوباره روده دارد. در مقایسه با گروهی که قهوه نوشیده بودند، اثر آدامس به طور معناداری بهتر بود. اما قهوه در مقایسه با مراقبت معمول، تأثیر معناداری نداشت.

اهمیت این یافته ها در آن است که جویدن آدامس، برخلاف بسیاری از داروها یا درمان های پزشکی، روشی بسیار ساده، کم هزینه و بدون عارضه است. این روش از طریق تحریک عصب واگ و افزایش ترشح هورمون هایی در دستگاه گوارش، به فعال شدن دوباره روده ها کمک می کند.

پیش از این هم مطالعاتی انجام شده بود که تأثیر مثبت جویدن آدامس بر حرکات روده ای پس از جراحی های شکمی را تأیید کرده بودند. این مطالعه نیز یافته های قبلی را تایید می کند و می تواند به عنوان مبنایی برای توصیه این روش در بیمارستان ها باشد.

همچنین پژوهشگران اشاره کرده اند که برخلاف برخی پیش فرض ها، نوشیدن قهوه بدون کافیین نتوانست عملکرد روده را به طور معناداری بهبود بخشد. به نظر می رسد که مکانیسم اثر قهوه بر عملکرد گوارش هنوز به خوبی مشخص نشده و نیاز به بررسی های بیشتری دارد.

نتایج کامل این پژوهش در فصلنامه طب مکمل که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اراک است، منتشر شده اند. این نشریه به انتشار مقالات علمی در حوزه درمان های مکمل و جایگزین می پردازد.