سیدمهدی طالبی، پژوهشگر حوزه بین‌الملل: قدرت با حاشیه همراه است؛ اما درباره «دونالد ترامپ» رییس جمهور آمریکا این مسئله ابعادی چندین برابری دارد. ترامپ و هر آنچه به او مربوط می‌شود، همزاد حاشیه‌های بی‌پایان هستند. 

پس از مطرح شدن نام رییس جمهور آمریکا در اتهامات مرتبط با فعالیت‌های شبکه خدمات غیراخلاقی «جفری اپستین»، اعضای دولت وی درحال متهم کردن رقبا در پرونده‌ای دیگر شده‌اند. ویژگی مهم این اقدام، روندی است که ترامپ در «معکوس‌سازی اتهامات» علیه رقبایش در پیش گرفته است. در پرونده «دخالت روسیه در انتخابات 2016 آمریکا»، کارزار انتخاباتی ترامپ به ارتباط با مسکو متهم شده بود. پس از گذشت تقریباً یک دهه از آغاز اتهامات، اعضای دولت ترامپ ادعا می‌کنند این اتهام یک «حقه» علیه پیروز انتخابات بوده است. به این ترتیب به جای رییس جمهور آمریکا، مخالفان او در همان پرونده متهم شده‌اند تا روند معکوس‌سازی شکل گیرد. 

ترامپ خود در هفته گذشته به طور مستقیم «باراک اوباما» رییس‌جمهور پیشین آمریکا را به «خیانت» متهم کرده و اعلام کرد اوباما تلاش کرده تا به دروغ او را به روسیه مرتبط کند تا کارزار انتخاباتی 2016 او را تضعیف کرده باشد. 

حالا یک هفته بعد «جان راتکلیف»، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) صف متهمان را توسعه داده و تعداد بیشتری از سران و اعضای دولت دموکرات‌ها را وارد دایره کرده است. راتکلیف اخیراً تهدید کرده که احتمالاً برخی از مقام‌های دولت اوباما ازجمله «هیلاری کلینتون»، رقیب دموکرات ترامپ در انتخابات 2016 با کیفرخواست یا پیگرد قضایی روبه‌رو می‌شوند. 

بر اساس گزارش وبگاه هیل، رییس سازمان سیا «جان برنان»، مدیر اسبق سیا در دولت اوباما «جیمز کلاپر»، مدیر اسبق اداره اطلاعات ملی آمریکا در این دولت و همچنین «جیمز کومی» مدیر اسبق اف. بی. آی در دولت اوباما را هم در صف متهمان قرار داده است. تنها شخص سرشناسی که از دایره بیرون مانده «جو بایدن» رییس جمهور سابق است که در آن دوره معاون اوباما بود و حالا به دلیل کهولت سن از چرخه فعالیت دور شده است. 

علاوه بر پرونده دخالت روسیه در انتخابات 2016، پرونده «جفری اپستین» سرمایه‌دار فعال در حوزه اقدامات غیراخلاقی نیز بار دیگر مطرح شده و تمرکز آن بر ترامپ قرار دارد. اپستین در سال 2019 دستگیر شده و در همان سال به طرز مشکوکی در زندان خودکشی کرد؛ ادعایی که بسیاری آن را باور ندارند. اپستین متهم به چرخاندن شبکه بهره‌کشی از دختران زیر سن قانونی بود. 

نکات

درباره تحولات سیاسی هفته‌های اخیر در واشنگتن نکاتی وجود دارد که در ادامه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. 

1- رییس سازمان سیا به عنوان نهادی اطلاعاتی و تخصصی، به طور مستقیم و عریان به موضوعی سیاسی ورود کرده است. در معنای عمیق‌تر، این موضوع سیاسی، اوج یک بازی جناحی در سیاست داخلی است که مربوط به رقابت‌های انتخاباتی پیشین و درگیری بر سر قدرت می‌شود. 

این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که اتهامات به ترامپ درباره کمک روسیه به کارزار انتخاباتی‌اش گرچه پس از پیروزی او در انتخابات و در زمان باقی مانده از دولت اوباما مطرح شدند، اما عمده پیگیری‌ها در این خصوص در دولت خود وی صورت گرفت.

به عبارتی دیگر پرونده حقوقی-امنیتی علیه ترامپ در شرایطی پیگیری می‌شد که او رییس جمهور بود و بیمی از دخالت قوه اجرایی در مجازات مخالفان وجود نداشت. از این رو در آن برهه احتمال استفاده ابزاری از قدرت اجرایی برای توطئه‌چینی اندک بود؛ اما درحال حاضر سال اول ریاست جمهوری ترامپ تمام نشده و او در ماه‌های آغازین درصدد توطئه علیه مخالفان برآمده است. اعضای کنونی قوه مجریه که دادستان کل و رؤسای سازمان‌های اطلاعاتی جزیی از آن هستند، علیه اعضای قبلی قوه مجریه که از جریان رقیبند، با قدرت و تسلط کامل اتهاماتی مطرح می‌کنند که بیشتر رنگ‌وبوی سوءاستفاده از قدرت را دارد. 

2- ترامپ در دولت خود افرادی به شدت سیاسی را در برخی از مسئولیت‌ها به کار گرفت که باعث تعجب در طبقه سیاسی شد؛ طبقه‌ای که او را می‌شناخت. علی‌رغم مخالفت‌ها رییس جمهور تعدادی از این افراد را در رأس نهاد‌های اطلاعاتی نصب کرد که نمونه برجسته آن ریاست «تولسی گبارد» بر سازمان اطلاعات ملی است. او پیش از رییس سازمان سیا مقامات دولت اوباما را به توطئه‌چینی علیه ترامپ در قضیه پرونده دخالت روسیه در انتخابات متهم کرده بود. 

3- دلیل پیوستن مدیر سازمان سیا به پرونده اقدامی است که گبارد انجام داد. در دولتی با کیش شخصیتی بالا، درصورتی‌که یکی از اعضا اقدامی تملق‌آمیز انجام دهد، دیگران برای عقب نماندن از قافله و متهم نشدن به کم‌کاری سعی می‌کنند وارد ماجرا شوند. از این رو مدیر سیا ضمن پیوستن به قضیه، تلاش کرده با قطار کردن اسامی مدیران دولت دموکرات، اقدام خود را وزنی بیشتر ببخشد. 

4- اقدامات هم‌زمان رییس سازمان اطلاعات ملی و رییس سازمان سیا شکل‌گیری نوعی رقابت در میان نهاد‌های اطلاعاتی آمریکا برای پرونده‌سازی علیه رقبای ترامپ است که یکی از مهم‌ترین نتایج آن، افزایش کارت‌های بازی ترامپ در سیاست داخلی است. از این رو رییس جمهور آمریکا به دلیل مزیت‌هایی که این رقابت داخلی میان اعضای دولتش در اختیار او قرار می‌دهد، احتمالاً تلاشی برای توقف این رقابت صورت نخواهد داد؛ حتی اگر انتقادات از این رویه فزونی گیرد. 

5- این احتمال وجود دارد که گبارد برای تقویت جایگاه خود در دولت ترامپ که کاهش یافته بود، دست به این اقدام‌ زده باشد. گبارد پیش از حمله رژیم صهیونی به ایران و در بحبوحه اخبار درباره خطرناک شدن ابعاد برنامه هسته‌ای ایران، با تأکید بر گزارشات پیشین سازمان تحت مدیریتش که در دولت‌های قبل نیز بر غیرتسلیحاتی بودن برنامه ایران تأکید داشتند، این موضوع را تکرار کرد. این اقدام او باعث شد ترامپ اعلام کند نظرات گبارد برایش مهم نیست. حالا گبارد با تهیه پرونده‌ای علیه رقبای سیاسی ترامپ که دفاعی از او به حساب می‌آید و می‌تواند ضمن نجاتش از اتهامات، قدرت سیاسی او را تقویت کند، درحال بهبود جایگاهش است. 

6- آنچه ترامپ را در پرونده اپستین هدف قرار می‌دهد، تنها روابط خارج از عرف نیست بلکه دو موضوع مهم‌تر است؛ اول ارتباط با دختران زیر سن قانونی و دوم ردپای رژیم صهیونی در آن. برخی گمانه‌زنی کرده‌اند که اپستین مأمور موساد برای آلوده‌سازی سیاستمداران آمریکایی برای باج‌خواهی از آن‌ها بوده است. 

7- در پرونده دخالت در انتخابات، پای روسیه و در پرونده اپستین، پای رژیم صهیونی به میان آمده است. این دو کشور نسبت به دیگران انگیزه و سابقه ورود به مسائل داخلی آمریکا را داشته و ضمن عظیم بودن ابعاد اقداماتشان، این فعالیت‌ها را به شکل بی‌محابا و آشکار پیگیری کرده‌اند. 

8- آن‌گونه که مقامات دولت ترامپ ادعا می‌کنند، اتهام ارتباط میان روسیه با کارزار انتخاباتی او یک اتهام ساختگی بوده است. اگر این‌گونه باشد دیگر لزومی به دخالت رییس سازمان سیا وجود ندارد. حتی اگر شواهدی از دخالت روسیه در انتخابات آمریکا وجود داشته باشد، اعضای دولت ترامپ ادعا کرده‌اند در پرونده خاص مربوط به او، داستانی جعلی ساخته شده است. در این صورت، ماجرا به سازمان سیا مربوط نخواهد بود اما راتکلیف بیشتر برای خوش‌خدمتی به ترامپ خود را وارد قضایا کرده است. او برای ورود سازمانی به ماجرای «حقه انتخاباتی» کار سختی در پیش دارد و شاید ادعای سنگینش برای پیگرد حقوقی سران دولت اوباما، تلاشی برای استفاده از تک‌فرصت‌ها بوده است. 

9- پرونده ادعایی دخالت روسیه در انتخابات مربوط به سال 2016 است و تا به امروز یک دهه به طول انجامیده است. آخرین فاز پرونده اپستین نیز که به دستگیری او و مرگش منجر شد، به سال 2019 یعنی به 6 سال قبل باز می‌گردد. این پرونده‌ها برای زمانی طولانی حل‌نشده باقی مانده و تنها درحال بحرانی‌تر شدن هستند. 

10- نام‌های بیل گیتس، بیل کلینتون و پرنس اندرو و ترامپ در پرونده اپستین منتشر شده و ایلان ماسک بر آن‌ها تأکید دارد. نام افراد هدف قرار گرفته نشان می‌دهد طیفی از سیاستمداران قدیمی و برخی دولت‌ها در لیست اعمال فشار هستند؛ به نظر می‌رسد آمریکا درحال تجربه شورش طبقه‌ای سیاسی علیه طیف‌های قدیمی برای جا باز کردن برای فعالیت‌های خود است. 

11- مهم نیست که پرونده اپستین بتواند ترامپ را متهم سازد یا نه، اما آنچه مشخص است این پرونده او را بدنام کرده و تا مدت‌ها دولتش را با حواشی خود مشغول می‌کند. 

12- نام‌های بسیاری در پرونده اپستین مشاهده می‌شود اما اتهامات برای هیچ‌کس بدتر از ترامپ نیست. کلینتون در قدرت حضور ندارد اما ترامپ درحال حاضر رییس جمهور است. بیل گیتس نیز شاید از خدمات اپستین استفاده کرده اما ترامپ با او همکاری‌های مالی داشته است. 

13- خدمات اپستین احتمالاً شکلی عمومی نداشته است و مشتریان سیاستمداران و ثروتمندان بوده‌اند. این مسئله بر پیچیدگی‌های ماجرا می‌افزاید. او حلقه‌ای داشته که تمام طیف‌های سیاسی و ثروتمند را در زمان اوج فعالیت‌هایش در بر می‌گرفته است. 

14- لیستی که درباره پرونده اپستین منتشر شده شامل افراد متعددی می‌شود اما تأکید شده که صرف وجود نام این افراد در میان کسانی که با او ارتباط داشته‌اند، نشانه مجرم بودن آن‌ها نیست. اما اپستین بیشتر به ارائه خدمات خاص به مشتریان تمرکز داشته و بعید است مرتبطان برای احوالپرسی و یا همکاری اقتصادی با او ارتباط گرفته باشند. از این رو گرچه در وهله اول و در ظاهر انتشار این لیست نشانه‌ای از وقوع جرم نیست، اما پیگیری دنباله ماجرا می‌تواند با احتمالی بالا، به این مسئله منجر شود. 

15- ترامپ اعلام کرده کلینتون 28 بار به جزیره اپستین رفته است. اعلام این آمار از سوی ترامپ نشان می‌دهد اطلاعاتی دقیق درباره مرتبطان با اپستین وجود دارد و او از برخی از آن‌ها مطلع است. این اطلاعات شاید شامل موارد مخفی و محرمانه نباشد اما موجود بودنشان حتی به شکل عمومی، حکایت از جمع‌آوری‌های اطلاعاتی در این خصوص دارد. 

16- برای جنبش ماگا که هسته اصلی طرفداران ترامپ را تشکیل می‌دهد، دو موضوع در رابطه با اپستین مهم است؛ نخست آنکه بر اساس تئوری‌های توطئه برخی معتقدند شبکه اپستین از حمایت دولت برخوردار بوده است؛ دولتی که طرفداران ماگا آن را فاسد و دولت عمیق می‌دانند. دومین مسئله وابستگی احتمالی او به تل‌آویو است که برای طرفداران جنبش ماگا با ملی‌گرایی شدید، نشانه‌ای از تحرکات خارجی و سوءاستفاده از کشورشان است. 

17- پیش‌بینی می‌شد ترامپ در دوره ریاست جمهوری خود درنهایت از مخالفانش که در دوره اول ریاست جمهوری‌اش برای او مشکلاتی ایجاد کرده و دو بار استیضاحش کردند و در دوره چهارساله بایدن پرونده‌های مختلفی علیه‌اش به جریان انداختند، انتقام خواهد گرفت. حالا او بسیار زود درصدد این کار برآمده است. 

18- ترامپ با لایحه موسوم به «زیبا و بزرگ» طیفی از ثروتمندان را دچار زیان کرد که «ایلان ماسک» نمادی از آن‌ها بود. ماسک که اولین بار به وجود نام ترامپ در پرونده اپستین اشاره کرد، پس از یک عقب‌نشینی کوتاه مدت، درحال حاضر بار دیگر پیگیر ماجرا شده است. 

19- ترامپ جبهه‌های مختلف علیه خود را تعمیق کرده است. در داخل او با پیروی از رژیم صهیونی خشم فعالان جنبش ماگا را برانگیخت، با لایحه بزرگ و زیبا باعث جداشدن ماسک از دولتش و رنجیدن طیف‌هایی از صاحبان ثروت شد و در جریان اپستین انتقاداتی را در داخل حزب جمهوری‌خواه برانگیخت. در خارج از کشور، اروپا، روسیه، چین و ایران مواجهه‌هایی سنگین با او داشته‌اند. 

20- ترامپ رویه‌ای را در معکوس‌سازی اتهامات در پیش گرفته است. او در دولت اولش متهم به ارتباط با روسیه شد و حالا در دولت دومش درحال معکوس‌سازی روند و اتهام‌زنی به دموکرات‌ها در همین راستاست. در جریان اپستین نیز پس از متهم شدن، ترامپ اعلام کرد این بیل کلینتون یکی از سران حزب دموکرات بوده که 28 بار به جزیره او سفر کرده است. 

21- دولت ترامپ با نادیده گرفتن بایدن، دولت اوباما را هدف قرار داده است. هرچند او باید برای اتهام‌زنی در قضیه روسیه دولت وقت را متهم می‌کرد، اما ترامپ علاقه‌ ویژه‌ای برای تخریب اوباما دارد. بایدن به دلیل سن، ناتوانی و ابتلایش به سرطان تقریباً از چرخه خارج شده و بزرگ‌ترین رهبر قدیمی و قدرتمندی که در دموکرات‌ها باقی مانده، اوباماست؛ هرچند در زمان فعالیت بایدن نیز اوباما نفوذ قابل توجهی داشت.