به نقل از خبرآنلاین، اینکهمسائل آبی کشور را به راهکارهای اقتصادی یا ایجاد تصوراتی چون تفکیک آب مصرفی شرب از غیرشرب تقلیل بدهیم و یا در اجرای طرح هایی چون انتقال و شیرین کردن آب خلاصه کنیم، مشکلی را حل نمی کند.

سوسن نوربخش، پژوهشگر حوزه آب در خصوص چرایی رسیدن منابع آبی ایران به مرز بحران، می گوید: بحران آبی فعلی ایران را نمی توان به یکی دو دهه اخیر مربوط دانست و این معضل میراث دار یک تاریخ نسبتا طولانی یعنی از زمان تشکیل دولت مدرن در ایران است. به واسطه برنامه های توسعه ای ما بار زیادی را بر منابع آبی کشور چه در بخش کشاورزی، چه در بخش صنایع و چه در بخش خانگی تحمیل کردیم و در نتیجه ما را به سمتی برد که یک ناترازی شدیدی بین منابع و مصارف آبی که داریم ایجاد شد.

این پژوهشگر حوزه آب می گوید: برنامه های توسعه ای و سیاست هایی که حداقل در 7 دهه اخیر شکل گرفته است، باعث شده تا ما به این مرحله و وضعیت آبی برسیم. اینکه مسائل آبی کشور را به راهکارهای اقتصادی یا ایجاد تصوراتی چون تفکیک آب مصرفی شرب از غیرشرب تقلیل بدهیم، مشکلی را حل نمی کند؛ اینکه تصور کنیم با طرح مسئله تفکیک و ... می توانیم برون رفتی را از بحران آب رقم بزنیم، امکانپذیر نیست؛ مسئله آب در ایران واجد مولفه های مختلف اجتماعی، سیاسی، امنیتی، حقوقی و قانونی است و صرفا با دست گذاشتن روی یک وجه از این وجوه نمی توان مسئله آب در ایران را حل کرد.

او معتقد است: به موضوع بحران آب در ایران باید به شکل یک پازل بزرگی نگاه کنیم که ممکن است تفکیک آب شرب از غیر شرب بتواند بخش کوچکی از این پازل باشد اما اینکه تصور کنیم که کمک می کند که مسئله به طور کلی حل شود، نه چنین تصوری امکانپذیر نیست. صحبت درباره عبور از بحران آب در کشور نیازمند بحث گسترده ای است. مسائل آبی در همه دنیا لایه های مختلفی دارد و اینطور نیست که آب صرفا یک مسئله صرفا طبیعی یا یک کالای صرفا طبیعی یا اقتصادی باشد؛ آب با بعاد مختلف در جامعه مثل سیاست، قانون و ... در هم تنیده شده است و مواجهه با آن ساده نیست که یک راه حل قطعی و حتمی و ثابت برای آن وجود داشته باشد.

نوربخش اضافه می کند: اینکه صرفا راه حل انتقال یا شیرین سازی آب را برای عبور از بحران آب ارائه دهیم، قطعا به حل مسئله که کمک نمی کند هیچ، تازه مسئله را بدتر می کند و بنابراین ما نیازمند تجهیز به مکانیزهای خاصی در این خصوص هستیم که اول به یک شناخت درستی از مسئله آب در ایران برسیم و بعد متناسب با هر حوزه آب ریزی بتوانیم یک سری راهکار را در پیش بگیریم که در نهایت مسئله و شرایط آبی را تحت کنترل دربیاوریم.

او می گوید: واژه هایی چون "روز صفر آب" را شاید بتوان در بعضی از مناطق مثل تهران از آن استفاده کرد اما در مجموع این واژه ها بیشتر کارکرد جذب مخاطب در برخی رسانه ها را دارد و استفاده زیاد و مکرر از آن حساسیت عمومی مردم در مورد آب و بحران آبی کشور را از بین می برد. هم اکنون در مورد تهران به "روز صفر آب" نزدیک شده ایم و باید متناسب با شرایط آبی پایتخت راهکارهای موقت و کوتاه مدت را برای عبور از آن در پیش بگیریم.

این پژوهشگر حوزه آب تاکید می کند: بیشترین آب مصرفی در تهران یعنی 90 درصد آن به بخش خانگی و شرب اختصاص دارد و کشاورزی آنقدر مصرف کننده آب در این شهر نیست؛ یکی از مشکلاتی که در کشور داریم این است که ما آمار خیلی دقیقی درباره نوع مصرف آب در بخش های مختلف نداریم. بین آماری که وزارت نیرو از منابع آب تجدیدپذیر می دهد و آمار وزارت کشاورزی خیلی تفاوت وجود دارد.

او ادامه می دهد: گفته می شود که 90 درصد آب مصرفی در بخش کشاورزی صرف می شود اما اشتباهی که در این میان وجود دارد این است که اساسا تفکیک و تفاوتی بین میزان مصرف و میزان برداشت قائل نمی شویم؛ از این 90 میلیارد مترمکعب 60 تا 70 میلیارد مترمکب برداشت می شود و مابقی آن به آبخوان ها و چرخه هیدرولوژیکی ما برمی گردد و آبخوان ها را تغذیه می کند.

این پژوهشگر حوزه آب در خصوص واقعی شدن قیمت آب در کشور، یادآور می شود: اصلاح قیمت آب اگرچه بخش کوچکی از پازل بزرگی است که پیشتر به آن اشاره شد، اما قطعا می تواند به عبور از وضعیت آبی فعلی کمک کند اما این به این معنا نیست که بتوانیم کل مسئله آب کشور را حل کنیم. قیمت آب در ایران بسیار ارزان است و قیمت فعلی انگیزه ای برای صرفه جویی در حوزه کشاورزی، صنعت و آب شرب ایجاد نمی کند.

او تاکید می کند: این تصور که چون بیشترین حجم آب در بخش کشاورزی کشور صرف می شود و صرفه جویی در مصارف خانگی تاثیری در مدیریت مصرف ندارد، یک تصور کاملا غلط است؛ بخاطر هزینه بر بودن تصفیه و رساندن آب به مشتریان بخش خانگی است که گفتیم این تصور غلط است. ما باید اصلاحاتی را با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و بین المللی کشور در حوزه آب و قیمت آن ایجاد کنیم اما به تنهایی کافی نیست.

او خاطرنشان می کند: اگر بپذیریم که تهران به "روز صفر آب" نزدیک شده است؛ قطعا یکی از راهکارها تعطیل کردن استخرها است و ما باید در این زمینه از تجربیات جهانی درس بگیریم؛ آبیاری چمن های سطح شهر تهران باید متوقف شود و راهکارهای دیگری برای آن اتخاذ شود اما مسئله اصلی این است که به نظر می رسد دولت ما توان کنترل و نظارت موثر بر این بخش ها و ظرفیت لازم برای ممانعت از انجام چنین اقداماتی را ندارد.