به نقل ازمهر ،سید حجت کاوه فوق تخصص اختلالات خواب، با اشاره به اهمیت خواب در چرخه طبیعی زندگی انسان، گفت: خواب کافی و باکیفیت، پایه گذار عملکرد صحیح مغز و سایر ارگان های بدن است و کم خوابی می تواند بر تمامی فرآیندهای فیزیولوژیک اثر نامطلوب داشته باشد. همچنین مغز در زمان خواب، فرایندهای پردازش داده، یادگیری و تثبیت اطلاعات را انجام می دهد و به همین دلیل، خواب مناسب برای رشد، تقویت حافظه و حتی سلامت روان الزامی است.

وی خاطرنشان کرد: انسان ها تقریباً یک سوم عمر خود را صرف خواب می کنند و در این مدت، مغز نه تنها استراحت می کند، بلکه عملیات حیاتی مانند آنالیز، ساماندهی و دسته بندی اطلاعات و خاطرات روز نیز در همین ساعات خواب رخ می دهد.

اهمیت خواب کافی در سنین مختلف

کاوه با بیان اینکه خواب کافی در هر رده سنی متفاوت است، افزود: به عنوان مثال برای کودکان 8 تا 9 ساعت خواب، بزرگسالان 7 تا 8 ساعت و سالمندان 6 تا 7 ساعت در نظر گرفته می شود که می تواند نیاز بدن را تأمین کند. بر همین اساس، تاکید می شود که اگر افراد به ویژه اطفال کمتر از 6 ساعت در شبانه روز بخوابند، دچار اختلال در ترشح هورمون رشد خواهند شد و این امر سبب ایراد در سیستم اشتها، برهم خوردن روند وزن گیری طبیعی بدن و در نهایت افزایش احتمال بروز چاقی می شود.

فوق تخصص اختلالات خواب و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بهترین زمان خواب، را بین ساعات 9 تا 10 شب و هم زمان با تاریک شدن هوا، برشمرد و گفت: در این زمان مغز هورمون ملاتونین را فعال می کند و این هورمون، هماهنگ کننده اصلی ریتم شبانه روزی و چرخه خواب است؛ به همین دلیل، خوابیدن در این بازه زمانی، کیفیت خواب را به شکل چشم گیری افزایش می دهد.

حدود 75 درصد علل بی خوابی به اختلالات روانشناختی، استرس و اضطراب بازمی گردد

کاوه بی خوابی را شایع ترین اختلال موجود در فرایند خواب دانست و گفت: بی خوابی می تواند علامتی از اختلالات روانپزشکی مثل اضطراب و افسردگی باشد و حدود 75 درصد علل بی خوابی به اختلالات روانشناختی، استرس و اضطراب مربوط است و در این بین فقط 10 درصد موارد ناشی از اختلال بی خوابی اولیه (ترس و نگرانی افراطی درباره خوابیدن) هستند.

این استاد دانشگاه، وقفه های تنفسی هنگام خواب یا آپنه خواب و سندرم پاهای بی قرار را جزو سایر اختلالات شایع خواب برشمرد و گفت: دمای مناسب اتاق خواب بر اساس توصیه بنیاد ملی خواب دمای 15.5 تا 19.5 درجه سانتی گراد است؛ ضمن آنکه کنترل نور و صدا، استفاده از پرده های ضخیم یا چشمی بند و گوش گیر در محیط های پرنور یا پرصدا توصیه می شود.

وی افزود: اتاق خواب، فقط برای استراحت استفاده شود، تا مغز ارتباط مثبت میان تخت و خواب را تقویت کند و همچنین حداقل 1 تا 2 ساعت پیش از خواب از وسایل دیجیتال (موبایل، تلویزیون، لپ تاپ) دور باشید؛ نور آبی این وسایل، ترشح ملاتونین را مختل می کند.

کاوه، گوش دادن به موسیقی آرام یا مطالعه کتاب و حمام یا دوش آب گرم یک تا دو ساعت پیش از خواب را در آرامش بدن و خواب بهتر کمک کننده دانست و توصیه کرد: اگر بیش از 20 دقیقه بیدار مانده اید، از تخت خارج شوید و در محیطی کم نور و ساکت، فعالیت آرامش بخشی انجام دهید تا دوباره احساس خواب آلودگی کنید و بازگردید.

وی ادامه داد: صبح بعد از بیدار شدن از خواب در معرض نور قرار بگیرید و ورزش منظم روزانه، البته نه در ساعات قبل از خواب، به بهبود خواب کمک می کند، همچنین پس از ساعت 2 بعدازظهر از خوابیدن طولانی تر از 30 دقیقه خودداری کنید.

فوق تخصص اختلالات خواب و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه عدم مصرف غذا و آب زیاد پیش از خواب و پرهیز از ورزش شدید در ساعات آخر شب در کیفیت خواب فرد مؤثر است، افزود: عدم خواب کافی و با کیفیت، نیاز همیشگی به زنگ هشدار برای بیدار شدن، احساس خواب آلودگی در رانندگی، نیاز مکرر به مصرف کافیین یا نوشیدنی های انرژی زا و کاهش تمرکز و بروز اشتباهات ساده از جمله نشانه های کم خوابی است.

کاوه خاطر نشان کرد: در برخی از مواقع با وجود رعایت نکات بهداشت خواب، فرد دچار بی خوابی آپنه خواب و سندرم پای بی قرار است که برای درمان حتماً باید به پزشک معالج مراجعه کند و پیش از مراجعه به متخصص خواب، به مدت دو هفته عادات خواب و علائم خود را یادداشت کند تا ارزیابی و تشخیص بهتری توسط پزشک انجام شود.