چین مجموعه ای گسترده از موشک های زمین به هوا (SAM) را توسعه داده که در سطوح مختلف برد و فناوری قرار دارند. در ادامه، برخی از معروف ترین سامانه های پدافند هوایی ساخت چین را معرفی می کنم:

موشک های زمین به هوای ساخت چین

سامانه پدافندی HQ-9 چین یکی از پیشرفته ترین سیستم های زمین به هواست که در دهه 1980 طراحی اش آغاز شد و از سال 2001 وارد خدمت شد. این سامانه با الهام از S-300 روسی و فناوری هایی مشابه Patriot آمریکایی ساخته شده و در نسخه های مختلفی مانند HQ-9A و HQ-9B ارتقاء یافته که بردی تا 300 کیلومتر دارند. موشک های HQ-9 با سرعتی بیش از ماخ 4، توان مقابله با هواپیماهای جنگی، موشک های کروز و بالستیک را دارند. هدایت آن ترکیبی از سیستم اینرسی، لینک میانی، و رادار فعال در مرحله نهایی است که دقت بالایی فراهم می کند.

نسخه های صادراتی HQ-9 مثل FD-2000 و FD-2000B توسط کشورهایی همچون پاکستان، ترکمنستان، مراکش و ازبکستان خریداری شده اند. این سامانه ها با قیمت تقریبی بین 250 تا 500 میلیون دلار به عنوان جایگزین اقتصادی برای سامانه های غربی شناخته می شوند. HQ-9 توانایی رهگیری هم زمان ده ها هدف را دارد و رادار آن با آرایه فازی بردی تا 120 کیلومتر برای شناسایی جنگنده ها فراهم می کند. عملکرد موفق آن در رزمایش ها و کاربرد عملی در مناطقی مانند مرز هند و دریای جنوبی چین، جایگاه این سامانه را به عنوان یکی از ستون های اصلی پدافند هوایی چین تثبیت کرده است.

HQ-22 یک سامانه موشکی زمین به هوا میان برد تا دوربرده که از سال 2017 وارد خدمت ارتش چین شده. موشک هاش تا برد 200 کیلومتر و ارتفاع 27 کیلومتر رو پوشش می دن و با سرعتی تا ماخ 6 تا 8 حرکت می کنن. سیستم هدایتش نیمه فعال راداریه که در برابر جنگ الکترونیک مقاومه. این سامانه قادره با چند هدف همزمان درگیر بشه و در نسخه های چند واحدی می تونه تا 72 موشک علیه 36 هدف شلیک کنه.

از نظر قیمت، HQ-22 به عنوان گزینه ای ارزان تر از HQ-9 محسوب می شه، با تخمینی حدود 150 تا 300 میلیون دلار برای هر آتش بار. نسخه صادراتی این سامانه با نام FK-3 به کشورهایی مثل صربستان و تایلند فروخته شده.

سامانه HQ-12 یا KS-1A یک پدافند هوایی میان برد ساخت چین است که برای مقابله با هواگردها، موشک های کروز و بالستیک طراحی شده و از سال 2007 وارد خدمت شده. برد آن تا 50 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 25 کیلومتر است، با سرعت موشک حدود ماخ 3. سامانه از هدایت راداری نیمه فعال و رادارهای آرایه فازی مثل HT-233 بهره می برد و می تواند با چند هدف همزمان درگیر شود. HQ-12 گزینه ای اقتصادی نسبت به سامانه های پیشرفته تر مانند HQ-9 محسوب می شود و قیمت هر آتش بار آن حدود 150 تا 250 میلیون دلار برآورد شده است. نسخه های ارتقاء یافته ای از آن نیز وجود دارد.

سامانه پدافندی HQ-16 ساخت چین، یک سیستم میان برد زمین به هواست که در سال 2005 با همکاری شرکت روسی "الماز-آنتی" توسعه یافت و از سال 2011 وارد خدمت ارتش چین شد. HQ-16 بر پایه فناوری سامانه روسی Buk طراحی شده و شکاف بین سامانه های کوتاه برد HQ-7 و دوربرد HQ-9 را پر می کند. این سامانه در نسخه های مختلفی مانند HQ-16A، HQ-16B و HQ-16FE عرضه شده که برد آن ها از 40 تا 160 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 27 کیلومتر متغیر است. موشک های HQ-16 با سرعتی تا ماخ 3 حرکت می کنند و احتمال اصابت آن ها به جنگنده ها تا 85٪ و به موشک های کروز حدود 60٪ گزارش شده است.

هر آتش بار HQ-16 شامل 4 پرتابگر (هرکدام با 6 موشک)، 2 رادار آرایه فازی، پست فرماندهی و خودروهای لجستیکی است. زمان استقرار آن کمتر از 10 دقیقه بوده و قابلیت درگیری هم زمان با چند هدف را دارد. نسخه صادراتی HQ-16 با نام LY-80 در کشورهایی مانند پاکستان عملیاتی شده است. قیمت دقیق HQ-16 به صورت رسمی اعلام نشده، اما تخمین ها نشان می دهند که هر آتش بار ممکن است بین 200 تا 350 میلیون دلار هزینه داشته باشد، بسته به تجهیزات جانبی و نسخه مورد استفاده. این سامانه به دلیل تحرک بالا، دقت مناسب و مقاومت در برابر جنگ الکترونیک، یکی از گزینه های محبوب در پدافند هوایی مدرن محسوب می شود.

سامانه HQ-6D آخرین نسخه از خانواده HQ-6 چین است که بر پایه HQ-64 توسعه یافته و از اوایل دهه 2000 وارد خدمت شده. این سامانه کوتاه برد تا میان برد برای مقابله با هواگردها، پهپادها و موشک های کروز طراحی شده و از موشک هایی با سرعت ماخ 3، برد 18 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 12 کیلومتر بهره می برد. HQ-6D از هدایت راداری نیمه فعال استفاده می کند و با افزودن خودرو فرماندهی، قابلیت کنترل همزمان چند آتش بار و اتصال به شبکه دفاعی گسترده را دارد. قیمت هر آتش بار HQ-6D به طور تخمینی بین 100 تا 200 میلیون دلار برآورد می شود، که آن را به گزینه ای اقتصادی برای دفاع نقطه ای تبدیل کرده است.

سامانه HQ-10 یک موشک زمین به هوای کوتاه برد ساخت چین است که از سال 2013 وارد خدمت نیروی دریایی این کشور شده و به عنوان سیستم دفاع نقطه ای روی ناوهای جنگی نصب می شود. HQ-10 با الهام از موشک آمریکایی RIM-116 RAM طراحی شده و از هدایت ماتریسی مادون قرمز (IIR) بهره می برد. برد عملیاتی آن تا 9 کیلومتر برای اهداف زیرصوت و 6 کیلومتر برای اهداف مافوق صوت است، با ارتفاع پرواز بین 1.5 تا 6 کیلومتر و سرعتی حدود ماخ 2. این سامانه توانایی واکنش سریع در برابر حملات اشباع شده موشکی را دارد و در پیکربندی های مختلف 8، 18 یا 24 موشک روی ناوها نصب می شود. قیمت دقیق HQ-10 اعلام نشده، اما به دلیل طراحی ساده و استفاده محدود، تخمین زده می شود که هر آتش بار HQ-10 بین 50 تا 150 میلیون دلار هزینه داشته باشد، بسته به تعداد موشک ها و تجهیزات جانبی. نسخه صادراتی آن با نام FL-3000N نیز در کشورهایی مانند بنگلادش و نیجریه استفاده می شود.

سامانه LY-80 نسخه صادراتی HQ-16 چین است که در سال 2011 معرفی شد و از سال 2017 توسط کشورهایی مانند پاکستان عملیاتی شده. این سامانه میان برد زمین به هوا با الهام از سامانه روسی Buk طراحی شده و توانایی مقابله با هواگردها، موشک های کروز و پهپادها را دارد. برد عملیاتی آن بین 40 تا 70 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 18 کیلومتر است، با سرعت موشک حدود ماخ 3. هدایت موشک ترکیبی از هدایت اینرسی، فرمان رادیویی و رادار نیمه فعال است. احتمال اصابت آن تا 85٪ برای هواپیماها و 60٪ برای موشک های کروز گزارش شده. قیمت هر آتش بار LY-80 بسته به تجهیزات جانبی، حدود 200 تا 350 میلیون دلار برآورد می شود

سامانه FD-2000 نسخه صادراتی HQ-9 چین است که نخستین بار در نمایشگاه هوایی ژوهای 2012 معرفی شد و برای مقابله با تهدیدات هوایی در شرایط جنگ الکترونیک شدید طراحی شده. این سامانه با برد عملیاتی تا 125 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 27 کیلومتر، توانایی مقابله با هواپیماها، موشک های کروز، بالستیک، پهپادها و بمب های هدایت شونده را دارد. موشک های دو مرحله ای آن با سرعت ماخ 4.2 حرکت می کنند و از هدایت ترکیبی اینرسی، لینک میانی و رادار فعال بهره می برند. نسخه ارتقاءیافته FD-2000B نیز با برد 250 تا 300 کیلومتر و قابلیت ضد استیلث عرضه شده. قیمت هر آتش بار FD-2000 بسته به تجهیزات جانبی، حدود 250 تا 500 میلیون دلار برآورد می شود و کشورهایی مانند پاکستان، مراکش، ترکمنستان و ازبکستان از کاربران این سامانه هستند

سامانه FM-90 نسخه صادراتی سامانه HQ-7B چین است که در سال 1998 توسط شرکت CNPMIEC توسعه یافت و به عنوان یک پدافند هوایی کوتاه برد شناخته می شود. این سامانه با الهام از سامانه فرانسوی Crotale طراحی شده و توانایی مقابله با هواگردها، موشک های کروز، پهپادها و اهداف پرسرعت را دارد. موشک های FM-90 با سرعتی تا ماخ 2.5 حرکت می کنند و برد عملیاتی آن ها تا 15 کیلومتر و ارتفاع درگیری تا 6 کیلومتر است. هدایت موشک ها به صورت فرمان رادیویی و مادون قرمز انجام می شود و سامانه می تواند به طور همزمان با 3 هدف درگیر شود. احتمال اصابت هر موشک بین 70 تا 80٪ و در شلیک دو موشک به یک هدف تا 96٪ گزارش شده. قیمت هر آتش بار FM-90 بسته به تجهیزات جانبی، حدود 100 تا 200 میلیون دلار برآورد می شود و کشورهایی مانند پاکستان، بنگلادش، ترکمنستان و الجزایر از کاربران این سامانه هستند.

چین با توسعه طیف وسیعی از سامانه های موشکی زمین به هوا، جایگاه خود را در حوزه پدافند هوایی جهان تثبیت کرده و با عرضه نسخه های صادراتی مقرون به صرفه، بازار کشورهای در حال توسعه را به دست گرفته است. این سامانه ها در بردهای مختلف از HQ-10 تا HQ-9، توانایی مقابله با تهدیدات متنوع را دارند و در میدان های عملیاتی اثبات شده اند. با ترکیب فناوری بومی و اقتباس از مدل های روسی و غربی، چین امروز یکی از بازیگران اصلی در عرصه پدافند هوایی محسوب می شود.