چین طی چند دهه اخیر با سرمایه گذاری گسترده و توسعه فناوری های بومی، توان رزمی هوایی خود را به طرز چشمگیری ارتقاء داده است. امروز، نیروی هوایی این کشور در اختیار مجموعه ای متنوع از جنگنده هاست که از مدل های مهندسی معکوس گرفته تا نسل پنجم پنهان کار را شامل می شود.

جنگنده های J-10، J-11 و J-16 با طراحی های پیشرفته و قابلیت های چندمنظوره، نقش اصلی را در ماموریت های هوایی ایفا می کنند. J-15 نیز به عنوان جنگنده ناونشین، نقطه اتصال قدرت هوایی چین با دریاها محسوب می شود. در همین رده، بمب افکن تاکتیکی JH-7 نیز توان ضدکشتی قابل توجهی ارائه می دهد.

جنگنده J-10 که با لقب اژدهای پرتوان شناخته می شود، نخستین جنگنده چندمنظوره مدرن ساخت چین است که توسط شرکت Chengdu Aircraft طراحی و تولید شده. این هواگرد با طراحی بال دلتا و کانارد، از مانورپذیری بالایی برخوردار بوده و برای ماموریت های هوا به هوا و هوا به زمین به کار می رود. نخستین پرواز آن در سال 1998 انجام شد و از سال 2004 وارد خدمت رسمی در نیروی هوایی ارتش آزادی بخش خلق چین (PLAAF) شد. موتور اولیه آن AL-31FN ساخت روسیه بود، اما در نسخه های جدیدتر مانند J-10C از موتور بومی WS-10B استفاده شده که توان بیشتری دارد. این جنگنده به رادار AESA، کابین دیجیتال، سیستم های جنگ الکترونیک و موشک های پیشرفته ای چون PL-15 مجهز است و در کنار جنگنده های نسل پنجم، نقش کلیدی در راهبرد هوایی چین ایفا می کند. پاکستان نیز از مشتریان صادراتی این مدل محسوب می شود.

قیمت جنگنده J-10 بسته به نسخه و تجهیزات همراهش متغیراست، اما به طور کلی، مدل های جدیدتر مثل J-10C بین 40 تا 58 میلیون دلار قیمت گذاری می شوند. نسخه های اولیه مثل J-10A حدود 29 میلیون دلار قیمت داشتند، ولی با ارتقاءهایی مثل رادار AESA، موتور بومی WS-10B و موشک های پیشرفته، قیمت مدل های جدیدتر افزایش پیدا کرده.

- J-11: نسخه چینی سوخو-27 روسی؛ برای برتری هوایی

جنگنده J-11 نسخه چینی جنگنده روسی Su-27 Flanker است که توسط شرکت Shenyang Aircraft تولید شده و از سال 1998 وارد خدمت شده. این هواگرد دو موتوره با توان مانور بالا، برای ماموریت های برتری هوایی طراحی شده و در نسخه های پیشرفته تر مثل J-11B و J-11BG از سامانه های بومی، رادارهای پیشرفته، کابین دیجیتال و موشک های مدرن مانند PL-15 بهره می برد. چین با توسعه این مدل ها، وابستگی خود به روسیه را کاهش داده و توان رزمی هوایی اش را به طور چشمگیری ارتقاء داده است.

قیمت جنگنده J-11 به طور میانگین حدود 30 میلیون دلار برآورد می شود، که مربوط به نسخه های پایه مانند J-11A است؛ این مدل ها با کیت های روسی مونتاژ می شدند و از سامانه های وارداتی بهره می بردند. نسخه های پیشرفته تر مانند J-11B و J-11BG که به رادارهای AESA، موتورهای بومی WS-10، کابین دیجیتال و موشک های مدرن مجهز هستند، احتمالاً قیمت بالاتری دارند.

جنگنده J-15 ملقب به کوسه پرنده یک هواگرد ناونشین چندمنظوره است که توسط شرکت Shenyang Aircraft Corporation توسعه یافته و از سال 2013 وارد خدمت در نیروی دریایی چین شده. این جنگنده بر پایه طراحی Su-33 روسی ساخته شده و برای عملیات از ناوهای هواپیمابر مانند Liaoning و Shandong بهینه سازی شده است. J-15 دارای دو موتور توربوفن WS-10، رادار AESA، توان حمل موشک های هوا به هوا و ضدکشتی، و قابلیت سوخت گیری هوایی است. نسخه های جدیدتر مانند J-15T و J-15D به سامانه های پیشرفته تر و توان عملیات الکترونیک مجهز شده اند. قیمت تقریبی این جنگنده حدود 61 میلیون دلار برآورد شده که بسته به نسخه و تجهیزات ممکن است تغییر کند.

جنگنده J-16 یک هواگرد تهاجمی سنگین و چندمنظوره ساخت شرکت Shenyang Aircraft Corporation است که از مدل J-11BS مشتق شده و از سال 2015 وارد خدمت نیروی هوایی چین شده. این جنگنده دو نفره با موتورهای توربوفن WS-10B، رادار AESA، سامانه های جنگ الکترونیک و توان حمل موشک های هوا به هوا، ضدکشتی و بمب های هدایت شونده، برای حملات دقیق به اهداف زمینی و برتری هوایی طراحی شده است. نسخه ی J-16D نیز برای عملیات جنگ الکترونیک توسعه یافته. قیمت تقریبی J-16 بسته به نسخه و تجهیزات، بین 60 تا 70 میلیون دلار برآورد می شود.

جنگنده بمب افکن JH-7 که با نام صادراتی FBC-1 Flying Leopard شناخته می شود، نخستین هواگرد نسل چهارم چین در نقش تهاجمی تاکتیکی است که توسط شرکت Xi'an Aircraft Industrial Corporation طراحی شد و از سال 1992 وارد خدمت نیروی هوایی و دریایی چین شد. این هواگرد دو نفره با موتورهای توربوفن WS-9، توان حمل 9000 کیلوگرم مهمات شامل موشک های ضدکشتی YJ-82، بمب های هدایت شونده لیزری و موشک های ضدتشعشع را دارد. نسخه های ارتقاءیافته مانند JH-7A و JH-7B به رادارهای پیشرفته، کابین دیجیتال، سامانه های جنگ الکترونیک و نمایشگرهای چندمنظوره مجهز شده اند. قیمت تقریبی این جنگنده بسته به نسخه و تجهیزات، بین 35 تا 45 میلیون دلار برآورد می شود.

در عرصه فناوری های نسل پنجم، چین با جنگنده J-20 ملقب به اژدهای نیرومند گام بزرگی به سوی برتری هوایی برداشته است. همچنین جنگنده سبک وزن FC-31 یا J-35 با نگاه به صادرات و عملیات ناو نشین، بازتابی از جاه طلبی های چین در بازار جهانی تسلیحات است.

جنگنده J-20 Mighty Dragon پیشرفته ترین جنگنده پنهان کار چین و نماد جاه طلبی های هوایی این کشوره که توسط شرکت Chengdu Aerospace Corporation طراحی شده. این هواگرد نسل پنجم با طراحی دلتا کانارد، ورودی های DSI، رادار AESA، و توان حمل موشک های دوربرد PL-15، برای ماموریت های برتری هوایی و ضربات دقیق در فواصل دور ساخته شده. نخستین پروازش در سال 2011 انجام شد و از سال 2017 وارد خدمت رسمی در نیروی هوایی چین شد. نسخه های جدیدتر آن به موتورهای بومی WS-10C و در آینده WS-15 مجهز می شن که توان مانور و پنهان کاری رو به طور چشمگیری افزایش می دن. قیمت تقریبی J-20 بسته به نسخه و تجهیزات، بین 70 تا 110 میلیون دلار برآورد می شه.

جنگنده J-35 که از نمونه ی اولیه ی FC-31 Gyrfalcon توسعه یافته، دومین جنگنده ی پنهان کار نسل پنجم چین پس از J-20 محسوب می شود. این هواگرد دو موتوره با طراحی آیرودینامیک پیشرفته، بدنه ی کم مقطع راداری، سامانه های رادار AESA، کابین دیجیتال و توان حمل موشک های PL-10 و PL-15، برای عملیات چندمنظوره در محیط های دریایی و زمینی طراحی شده است. نسخه ی ناونشین آن با بال های تاشو، ارابه فرود تقویت شده و قابلیت پرتاب با منجنیق الکترومغناطیسی، برای خدمت در ناو هواپیمابر Type 003 Fujian بهینه سازی شده است. همچنین نسخه ی J-35A برای عملیات زمینی و صادرات به کشورهایی مانند پاکستان توسعه یافته. قیمت تقریبی این جنگنده بسته به نسخه و تجهیزات، بین 60 تا 85 میلیون دلار برآورد می شود.

پروژه هایی نظیر J-36 و JH-XX نشانه هایی از تمرکز چین بر نسل ششم جنگنده های رزمی هستند؛ طرح هایی که هنوز در مراحل تحقیقاتی قرار دارند اما نویدبخش آینده ای پیچیده تر و پنهان کارتر در نبردهای هوایی اند.

جنگنده بمب افکن JH-XX یکی از پروژه های پنهان کار و تاکتیکی چین است که هنوز در مرحله ی تحقیقاتی قرار دارد و اطلاعات رسمی بسیار محدودی درباره اش منتشر شده. این هواگرد که گاهی با نام J-36 نیز شناخته می شود، دارای طراحی بال پرنده بدون دم و سه موتور توربوفن با ورودی های هوای خاص است که برای پنهان کاری، سرعت بالا و برد عملیاتی زیاد بهینه سازی شده. هدف از توسعه ی آن، پر کردن فاصله بین جنگنده های تاکتیکی و بمب افکن های استراتژیک مانند H-20 است. طبق ارزیابی های پنتاگون، JH-XX توانایی انجام حملات دوربرد و حتی حمل سلاح های هسته ای را خواهد داشت. با توجه به فناوری های پیشرفته و ماهیت محرمانه ی پروژه، قیمت دقیق آن مشخص نیست، اما برآوردها نشان می دهند که در محدوده ی 90 تا 130 میلیون دلار قرار خواهد گرفت؛ مشابه یا حتی بالاتر از جنگنده هایی مانند J-20 و F-35.

جنگنده J-36 یکی از پروژه های نسل ششم چین است که توسط شرکت Chengdu Aircraft Corporation توسعه یافته و نخستین بار در دسامبر 2024 در جریان پرواز آزمایشی در شهر چنگدو دیده شد. این هواگرد با طراحی بال پرنده بدون دم، پیکربندی سه موتوره، و بال های الماسی دوبل دلتا، برای دستیابی به پنهان کاری همه جانبه، سرعت بالا، و توان عملیاتی چندمنظوره طراحی شده است. کابین دو نفره با چینش کنارهم، ورودی هوای پشتی، و محفظه های داخلی تسلیحات، از ویژگی های منحصربه فرد آن هستند. هدف از ساخت J-36، رقابت با پروژه های نسل ششم آمریکا (NGAD) و اروپا (FCAS) و ایفای نقش در ماموریت های برتری هوایی، ضربات دقیق، و فرماندهی عملیات های ترکیبی با پهپادهاست.

با توجه به فناوری های پیشرفته و ماهیت محرمانه پروژه، قیمت دقیق J-36 مشخص نیست، اما برآوردها نشان می دهند که در محدوده ی 150 تا 200 میلیون دلار قرار خواهد گرفت.

چین همچنین با هواگردهایی چون JL-9 و JL-10، مسیر آموزش خلبانان نسل جدید را هموار کرده و آن ها را برای هدایت پیشرفته ترین جنگنده ها آماده می سازد.

جنگنده آموزشی JL-9 که با نام صادراتی FTC-2000 Mountain Eagle شناخته می شود، یک هواگرد دو نفره، مافوق صوت و سبک وزن است که توسط شرکت Guizhou Aircraft Industry Corporation توسعه یافته. این هواگرد از مدل JJ-7 (نسخه چینی MiG-21) مشتق شده و برای آموزش خلبانان نسل چهارم و همچنین عملیات رزمی سبک طراحی شده است. JL-9 به رادار پالسی، کابین دیجیتال، سامانه های جنگ الکترونیک و توان حمل موشک های کوتاه برد PL-8 و PL-9 مجهز است. نسخه ی FTC-2000G نیز با 7 جایگاه تسلیحاتی، توان حمل 3 تن مهمات و قابلیت های رزمی گسترده تر برای صادرات توسعه یافته. قیمت تقریبی این هواگرد بسته به نسخه، بین 8 تا 10 میلیون دلار برآورد می شود که یکی از ارزان ترین گزینه ها در بازار جنگنده های سبک و آموزشی است.

جنگنده آموزشی JL-10 که با نام صادراتی L-15 Falcon شناخته می شود، یک هواگرد پیشرفته ی دو موتوره و مافوق صوت ساخت شرکت Hongdu Aviation Industry Corporation است که برای آموزش خلبانان نسل چهارم و پنجم طراحی شده. این هواگرد با سامانه ی fly-by-wire، کابین دیجیتال، رادار PESA، و توان حمل موشک های PL-8 و بمب های هدایت شونده LS-6، هم در نقش آموزشی و هم در عملیات رزمی سبک به کار می رود. نسخه های مختلفی از آن وجود دارد، از جمله JL-10J برای آموزش ناونشین و L-15B برای حملات سبک. سرعت آن تا Mach 1.4 می رسد و برد پروازی اش حدود 2600 کیلومتر است. قیمت تقریبی این هواگرد بسته به نسخه و تجهیزات، بین 10 تا 15 میلیون دلار برآورد شده که آن را به یکی از مقرون به صرفه ترین گزینه ها در بازار آموزش رزمی تبدیل کرده است.

از نسخه های بومی میگ های شوروی چون J-5 تا اولین تلاش مستقل چین یعنی J-8، مسیر تکامل جنگنده های چینی نمایانگر گذار از مهندسی معکوس به خلاقیت فناورانه است.

جنگنده های J-5، J-6، و J-7 نسخه های چینی از هواپیماهای شوروی MiG-17، MiG-19، و MiG-21 هستند که در دهه های 1950 تا 1980 تولید شدند. J-5 یک جنگنده زیرصوت با طراحی ساده و مناسب برای آموزش و دفاع هوایی بود؛ J-6 اولین جنگنده مافوق صوت چین با دو موتور و قدرت مانور بالا بود؛ و J-7 نسخه ای پیشرفته تر با طراحی دلتا و سرعت بالا که تا سال 2013 تولید می شد و به کشورهای زیادی صادر شد. قیمت تقریبی هر هواپیما در زمان تولید به ترتیب حدود 2 تا 3 میلیون دلار برای J-5، 3 تا 5 میلیون دلار برای J-6، و 8 تا 15 میلیون دلار برای J-7 بوده است، بسته به مدل و تجهیزات این قیمت ها متغیر بودند.