در خصوص تحلیل این اقدام حمایتی در شرایط کنونی بازار و در صورت عملیاتی شدن آن، ابتدا اشاره ای به مولفه های کلیدی این بسته و اثرات احتمالی آن بر بازار بورس سهام تهران خواهم داشت. اگر تزریق نقدینگی به شکل هدفمند و هوشمندانه، در جهت حمایت مستقیم از صنایع و سهام شاخص ساز مانند خودرو، بانک، پتروشیمی، فلزات و … انجام شود، می تواند در جهت بهبود بازار اثرات مثبت کوتاه مدتی چون کاهش فشار فروش و مهار افت شاخص کل را به همراه داشته باشد، البته به شرطی که منابع مالی محدود نباشد، در غیر این صورت اثر آن موقتی است که این خود، یک ریسک برای بازار محسوب خواهد شد. همچنین اگر بخشی از این نقدینگی به سمت بهبود مدیریت صندوق ها و سبدها هدایت شود و منجر به اثراتی چون بازنگری در ترکیب دارایی صندوق های ETF و کاهش تمرکز روی سهام پرنوسان باشد، می تواند به بهبود بازار کمک کند.

همچنین اثرات بلندمدت این فرآیند حمایتی، منجر به جذب سرمایه گذاری نهادی و کاهش حباب قیمتی در برخی بخش ها خواهد شد. موضوع دیگر، استفاده از این فرآیند در جهت حمایت از ابزار مشتقه مانند اوراق تبعی و اختیار معامله است. این مهم می تواند با اثراتی چون امکان پوشش ریسک برای سهامداران در برابر نوسانات و اثرات ساختاری چون افزایش عمق بازار و کاهش هیجانات کاذب، به بهبود بازار کمک کند. همچنین در جهت حمایت از بازار برای تسریع بهبود آن، اصلاح مقررات بازار همچون تسهیل فرآیندهای معاملاتی و شفاف سازی قوانین و در راستای روان شناسی بازار، بهبود اعتماد سرمایه گذاران خرد ضروری محسوب می شود. حال سوال اینجاست که آیا این بسته در شرایط پساجنگ برای بهبود هر چه سریع تر بازار کارساز ظاهر می شود؟ در این راستا بهتر است در دو بخش، فرصت ها و تهدیدها، موضوع را بررسی کنم.

نقاط قوت این اقدام می تواند با اثراتی چون مهار فروش های هیجانی، از سقوط آزاد شاخص در حال حاضر جلوگیری کند و با پیام مثبت خود به بازار در خصوص اینکه دولت اکنون از بورس حمایت می کند به کاهش ترس سهامداران خرد بینجامد و در نهایت، منجر به ثبات سازی داخلی بازار شود. همچنین با مشوق هایی مانند اوراق تبعی، انگیزه خروج پول را کاهش دهد و تا حدودی از فرار سرمایه ها جلوگیری کند. اما چالش های جدی این اقدام هم باید در کفه دیگر ترازو گذاشت.

اگر تنش ها، یعنی ریسک های ژئوپلیتیک ایران-اسراییل ادامه دار یا بلاتکلیف باشد، هیچ بسته داخلی قادر به خنثی سازی اثرات آن نخواهد بود و تاریخچه بورس نشان می دهد بحران های سیاسی (مثل تحریم ها) همیشه بر بازار غالب شده اند. از طرفی با توجه به تداوم متغیرهای ضعیف اقتصادی کشور و اثرات نامطلوب آن بر صنایع به ویژه صنایع مولد، توجه به اعتماد فرسوده و دیرینه سرمایه گذاران الزامی است چرا که بعد از تجربه رکود طولانی مدت بازار، واکنش سهامداران به وعده ها، محتاطانه خواهد بود. موضوع مهم تر، زمان بندی اجرای این اقدام حمایتی است. اگر اجرای این بسته به کندی پیش رود، اثر آن در جذب نقدینگی از دست خواهد رفت. اگر بخواهم چشم انداز آتی برای بازار، با این اقدامات حمایتی در این شرایط و در راستای بهبود موقت یا روند پایدار آن ارائه دهیم، دو شرط خوش بینانه و بدبینانه را بررسی خواهم کرد تا به یک نقطه تعادل نزدیک شویم. شرایط خوش بینانه به این شرح است که اگر تنش ها تشدید نشود و بسته سریع اجرا شود، شاهد بازگشت نسبی اعتماد به بازار و توقف خروج پول و رشد حدودی 10 تا 15درصدی شاخص کل در حداقل 3ماه آتی خواهیم بود.

اما شرایط بدبینانه به این شرح است که اگر تشدید درگیری های منطقه ای یا تحریم های جدید را در آینده شاهد باشیم، طبعا به همان میزان نیز شاهد بی اثر شدن بسته تثبیت و ادامه روند نزولی بازار و خروج سرمایه ها از آن خواهیم بود. اما توصیه من به سهامداران در این شرایط این است که ابتدا ریسک پذیری خود را محاسبه کنید و در صورت تحمل پذیری پایین، بخشی از سهام را به دارایی های امن مانند طلا، سکه و ارز تبدیل کنید و به میزان ضروری نقدینگی نگهداری کنید. همچنین در صورت مهارت و دانش لازم، از ابزارهای پوشش ریسک چون اوراق تبعی یا اختیار فروش برای سهام پرنوسان استفاده کنید. در مورد عملیاتی شدن این وعده حمایتی، حتما نشانه های اجرای بسته چون افزایش حجم معاملات صندوق های دولتی و عرضه سریع اوراق مشتقه توسط شرکت های بزرگ و تغییر قوانین محدودکننده (مثل دامنه نوسان) را رصد کنید.

برای جمع بندی باید توضیح داد این بسته می تواند موقتا از شدت ریزش بازار بکاهد اما برای تبدیل روند بازار به روند صعودی پایدار، نیاز به همزمانی سه عامل است:

- اجرای فوری و شفاف تمام مؤلفه های بسته

- آرامش در فضای ژئوپلیتیک منطقه

- بهبود انتظارات تورمی (به ویژه از طریق سیاست های پولی بانک مرکزی)

در شرایط پرابهام کنونی، رویکرد محافظه کارانه (توام با احتیاط) منطقی تر است.